سفر رئيسي به عمان كانون توجه اروپايي ها

آرمان ملي از نگاه انديشكده اروپايي روايت مي كند:

سفر رئيسي به عمان كانون توجه اروپايي ها

همزمان با سفر مهم رئيس‌جمهوري اسلامي ايران به عمان، يک انديشکده اروپايي اين سفر را با توجه به نقش تعيين کننده عمان و قطر در روابط ميان خاورميانه و غرب، به‌ويژه براي کمک به روند مذاکرات مرتبط با توافق هسته‌اي ايران در وين، سازنده توصيف کرد. آيت‌ا... سيد ابراهيم رئيسي صبح ديروز در پنجمين سفر خود به عنوان رئيس‌جمهوري اسلامي ايران، وارد مسقط پايتخت عمان شد. تارنماي انديشکده «ديپلماتيک اَفِرز» مستقر در ژنو درباره اهميت اين سفر نوشت: هيثم بن طارق آل سعيد، سلطان عمان، رئيس‌جمهوري ايران را براي مذاکره به کشورش دعوت کرده است. در ديدار رئيسي و سلطان عمان در مسقط پايتخت اين کشور، درباره روابط اقتصادي، سياسي و فرهنگي دوجانبه گفت‌وگو مي‌شود. هفته گذشته هياتي متشکل از 50 نفر از تجار و فعالان اقتصادي ايران از عمان ديدار کردند تا راه را براي گسترش روابط تجاري بين دو کشور هموار کنند. در واقع، انتظار مي‌رود رئيس‌جمهوري ايران به غير از ديدار با سلطان عمان مجموعه‌اي از توافقات همکاري را امضا کرده و با ايرانيان مقيم عمان و تجار عماني در اين کشور عربي گفت‌وگو کند. اين پنجمين سفر رئيس‌جمهوري ايران از زمان روي کار آمدن در آگوست 2021، و اين ديدار بخشي از سياست جديد دولت ايران براي گسترش روابط نزديک با همسايگان اين کشور و ارتقاي همکاري‌هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي است. دعوت سلطان عمان همچنين در خدمت حفظ نقش مهم اين کشور به عنوان يک پل ارتباطي و ميانجي‌گري فعال است. اين در حالي است که ديگر سلاطين سني در منطقه محتاطانه در حال گشايش روابط‌شان با جمهوري اسلامي هستند. ايفاي چنين نقشي براي عماني‌ها بخشي از ابعاد راهبرد جهاني خود اين کشور است که همواره به ويژه از سوي آمريکا به رسميت شناخته شده است. عمان به ويژه نقش بسيار مهمي را صفحه شطرنج خاورميانه بازي مي‌کند و هميشه نقش ميانجي را بين جمهوري اسلامي ايران و ايالات متحده آمريکا داشته است. اين کشور که پايتخت آن مسقط است نقش مهمي در مساله برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ايفا کرده است. توافق هسته‌اي ايران در دولت دونالد ترامپ رئيس‌جمهوري پيشين آمريکا در سال 2018 متوقف شد و اين در حاليست که دولت جديد آمريکا تلاش مي‌کند اين سياست را بدون اينکه بيش از حد از مسير خارج شود تغيير دهد. به همين دليل، عمان مي‌تواند کشوري ارزشمند براي بازگشت به ميز مذاکرات باشد.

مرحله جديدي در مذاکرات برجام

يکي ديگر از کشورهايي که از ديدگاه آمريکا در جايگاه بسيار مهمي قرار دارد قطر است. توجه آمريکا به قطر به ويژه در مساله ايران به دلايل مختلفي است. وزارت خارجه آمريکا چند روز پيش، يادداشت کوتاهي را درباره تماس تلفني بين آنتوني بلينکن وزير خارجه آمريکا و محمد بن عبدالرحمان آل ثاني همتاي قطري او منتشر کرد. وزير خارجه آمريکا در اين تماس عميق‌ترين پيام‌هاي تسليت خود را به دليل کشته شدن غم انگيز شيرين ابوعاقله شهروند فلسطيني- آمريکايي ابراز و درباره همکاري قوي و رو به رشد آمريکا با قطر بحث و گفت‌وگو کرد. بلينکن همچنين بر نقش سازنده کشور شيخ نشين قطر در تلاش براي مسائل مربوط به ايران تاکيد کرد. قطر از نظر تاريخي با آمريکا رابطه داشته و نقش يک نقطه اتصال راهبردي را در بستر خاورميانه ايفا مي‌کند: در حقيقت تنها کشوري است که ميزبان مرکز منطقه‌اي پنتاگون است. براي آمريکا مهم است که دوحه تصميم گرفته سه موقعيت حساس را در سياست خارجي و اولويت‌هاي ديپلماتيک خود قرار دهد. نخست بحران اوکراين و نقش فعال اين کشور در درگيري‌هاي مسلحانه است. دوم و از سوي ديگر تماس‌هاي مستمر اين کشور با طالبان است و سوم مذاکره با ايران. تميم بن حامد آل ثاني امير قطر هفته گذشته با رئيس‌جمهوري ايران ديدار کرد. هدف از اين ديدار يافتن فضايي براي دستيابي به درکي مشترک درباره از سرگيري برجام بود. يکي ديگر از عناصر اصلي در مذاکره بين دوحه و تهران‌که ايران در اين زمينه روابط بهتري با قطر نسبت به هر کشور ديگري در منطقه خليج فارس دارد، در رابطه با مساله انرژي است. در حقيقت دو کشور در مهم‌ترين ميدان گاز طبيعي جهان يعني ميدان گازي پارس جنوبي/ نورث دوم (North Dome) سهيم هستند که دو سوم آن به قطر تعلق دارد. قطر به اتکاي وجود اين ميدان گاز طبيعي سال‌ها اقتصاد خود را به جلو رانده است و به اين تلاش خود در شرايط کنوني ادامه مي‌دهد. بنابراين بايد تاکيد کرد که عمان و قطر به شکل فزاينده‌اي نقش تعيين کننده‌اي را در روابط خاورميانه و غرب ايفا مي‌کنند. اين نقش اکنون موثرتر شده است. همچنين بايد گفت اکنون فضا تنش‌زدايي در منطقه به ويژه درروابط بين عربستان سعودي، امارات و ايران ايجاد شده است. ايران موضع قاطعانه‌تري را در قبال ديگر کشورها اتخاذ کرده است. همين شرايط براي ترکيه نيز وجود دارد که به نظر مي‌رسد بيشتر از قبل آماده مذاکره است. اين مجموعه عوامل مي‌تواند مرحله جديدي در مذاکرات برجام باشد.