۵ توصیه فوری پزشکان برای حفظ سلامت در هوای آلوده

آلودگی هوا یکی از جدی‌ترین تهدید‌های محیطی برای سلامت انسان‌ها به شمار می‌رود. براساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان سالانه به دلیل بیماری‌های ناشی از هوای آلوده جان خود را از دست می‌دهند. در این میان، ساکنان شهر‌های بزرگ که روز‌های زیادی از سال را با آلودگی هوا سپری می‌کنند، در معرض بیشترین خطرات قرار دارند.

هوای آلوده نه تنها سیستم تنفسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند به قلب، مغز، پوست و حتی دستگاه گوارش آسیب بزند. به همین دلیل، رعایت برخی نکات ساده، اما مهم در این روز‌ها می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. در ادامه، به پنج توصیه فوری پزشکان برای حفظ سلامت در هوای آلوده اشاره می‌کنیم.

۱. در خانه بمانید؛ کاهش تماس با هوای آلوده

نخستین و مهم‌ترین توصیه پزشکان در روز‌های آلوده این است که تا حد امکان در محیط‌های بسته بمانید. کاهش حضور در فضای باز، به‌ویژه در ساعات اوج آلودگی که معمولاً بین ۱۰ صبح تا ۵ بعدازظهر است، می‌تواند تا حد زیادی از ورود ذرات معلق و آلاینده‌ها به ریه‌ها جلوگیری کند.

اگر مجبور به خروج از خانه هستید، بهتر است فعالیت‌های شدید مانند دویدن، دوچرخه‌سواری یا حتی پیاده‌روی طولانی را به حداقل برسانید، زیرا در زمان فعالیت‌های سنگین، میزان هوای وارد شده به ریه‌ها افزایش می‌یابد و خطر بیشتری ایجاد می‌شود.

همچنین توصیه می‌شود پنجره‌ها و در‌های خانه در این روز‌ها بسته نگه داشته شود و از سیستم‌های تهویه هوای مناسب یا دستگاه‌های تصفیه هوا استفاده شود. دستگاه‌های تصفیه هوا با فیلتر‌های قوی می‌توانند ذرات آلاینده و گردوغبار را تا حد زیادی از محیط داخلی حذف کنند.

۲. از ماسک‌های تنفسی استاندارد استفاده کنید

در شرایطی که خروج از منزل اجتناب‌ناپذیر است، استفاده از ماسک‌های تنفسی مناسب بسیار اهمیت دارد. ماسک‌های N۹۵ و N۹۹ از جمله بهترین گزینه‌ها برای جلوگیری از ورود ذرات معلق و آلاینده‌های خطرناک به دستگاه تنفسی هستند. این ماسک‌ها برخلاف ماسک‌های پارچه‌ای یا جراحی، قادرند ذرات ریزتر از ۲.۵ میکرون را نیز فیلتر کنند.

پزشکان تأکید می‌کنند که ماسک باید کاملاً روی صورت فیکس شود و تمامی منافذ آن بسته باشد تا کارایی خود را از دست ندهد. همچنین توجه داشته باشید که ماسک‌های تنفسی باید در فواصل معین تعویض شوند و نمی‌توان از یک ماسک برای مدت طولانی استفاده کرد.

۳. مراقب تغذیه باشید؛ برخی خوراکی‌ها به کمک بدن می‌آیند

یکی از توصیه‌های کاربردی پزشکان در روز‌های آلوده، اصلاح رژیم غذایی است. برخی مواد غذایی می‌توانند به بدن در مقابله با آسیب‌های ناشی از آلودگی کمک کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها در این میان نقش کلیدی دارند.

مصرف خوراکی‌هایی سرشار از ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم و بتاکاروتن باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش التهابات ناشی از آلاینده‌ها می‌شود. میوه‌ها و سبزیجاتی مانند پرتقال، کیوی، لیمو، هویج، کلم بروکلی، اسفناج و گوجه‌فرنگی انتخاب‌های بسیار خوبی در این روز‌ها هستند.

همچنین مصرف مغز‌هایی مانند گردو و بادام به دلیل داشتن اسید‌های چرب امگا ۳ و ویتامین E می‌تواند به محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک کند.

نوشیدن آب کافی نیز بسیار مهم است. آب به دفع سموم از بدن کمک می‌کند و مخاط دستگاه تنفسی را مرطوب نگه می‌دارد که می‌تواند از تحریک بیشتر آن جلوگیری کند.

۴. مراقبت ویژه از گروه‌های حساس؛ کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و تنفسی

برخی افراد بیش از دیگران در معرض خطرات ناشی از هوای آلوده قرار دارند. کودکان به دلیل فعالیت بیشتر در فضای باز و سیستم تنفسی حساس‌تر، سالمندان به دلیل ضعف سیستم ایمنی و بیماری‌های مزمن، و افرادی که به بیماری‌های قلبی، آسم، آلرژی یا بیماری‌های مزمن ریوی مبتلا هستند، باید توجه ویژه‌ای به سلامت خود در این روز‌ها داشته باشند.

پزشکان توصیه می‌کنند این گروه‌ها به هیچ‌وجه در ساعات آلوده از منزل خارج نشوند و دارو‌های خود را طبق برنامه منظم مصرف کنند. داشتن اسپری‌های تنفسی و دارو‌های اورژانسی در دسترس، به‌ویژه برای بیماران آسمی، بسیار ضروری است.

همچنین والدین باید از فعالیت‌های بدنی شدید کودکان در محیط‌های باز جلوگیری کنند و به محض بروز علائم غیرعادی مانند سرفه، خس‌خس سینه یا تنگی نفس، به پزشک مراجعه کنند.

۵. مراقبت از پوست و چشم‌ها؛ مراقب التهاب‌های خاموش باشید

آلودگی هوا تنها به ریه‌ها آسیب نمی‌زند، بلکه پوست و چشم‌ها نیز از نخستین اعضای بدن هستند که تحت تأثیر قرار می‌گیرند. پزشکان توصیه می‌کنند در روز‌های آلوده، پوست به‌طور مرتب با آب ولرم و شوینده‌های ملایم شسته شود تا ذرات آلاینده از روی آن پاک شوند.

استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و ضدآفتاب نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا پوست در این روز‌ها بیشتر مستعد خشکی و آسیب می‌شود. همچنین افرادی که چشم‌های حساسی دارند یا از لنز استفاده می‌کنند، بهتر است در روز‌های آلوده از عینک آفتابی استفاده کنند و قطره‌های مرطوب‌کننده چشم را به‌طور منظم به کار ببرند.

اگر پس از مواجهه با آلودگی هوا علائمی مانند خارش، قرمزی شدید چشم یا تحریک پوستی بروز کرد، مراجعه به پزشک ضروری است تا از بروز التهاب‌های شدیدتر جلوگیری شود.

آلودگی هوا یک بحران جدی و رو به گسترش است که سلامت بسیاری از مردم را تهدید می‌کند. با رعایت چند توصیه ساده مانند کاهش حضور در فضای باز، استفاده از ماسک استاندارد، تقویت تغذیه، مراقبت از گروه‌های حساس و محافظت از پوست و چشم‌ها، می‌توان تا حد زیادی از خطرات آن جلوگیری کرد. پزشکان تأکید دارند که آگاهی، پیشگیری و اقدام به‌موقع، کلید اصلی عبور از روز‌های آلوده و حفاظت از سلامتی است. این اقدامات هرچند ساده به نظر می‌رسند، اما در شرایط فعلی، می‌توانند از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری کنند و حتی جان انسان‌ها را نجات دهند.