وزارت خارجه و نقشه راه تندروها

اما این موضع‌گیری، تندروهای داخلی را خشمگین کرد. منتقدان اصولگرا که طی سال‌های اخیر همواره مخالف هرگونه گفت‌وگو با ایالات متحده بوده‌اند، این بار نیز دست به قلم شدند و هم عراقچی را هدف قرار دادند، هم رئیس‌جمهور را. حملاتی که پیش از این نیز نسبت به مصاحبه مسعود پزشکیان مطرح شده بود، حالا با مصاحبه عراقچی جان تازه‌ای گرفته‌اند. در مقابل، میانه‌روها، با حمایت از مواضع دستگاه دیپلماسی، تلاش عراقچی را در چارچوب منافع ملی دانستند و تأکید کردند بدون تعامل منطقی با جهان، نه‌تنها تحریم‌ها باقی می‌مانند، بلکه وضعیت اقتصادی کشور نیز بحرانی‌تر خواهد شد.

+مخالفت شدید تندروها

انتشار مصاحبه عراقچی با لوموند، واکنش‌های تند از سوی جریان موسوم به جریان انقلابی و رسانه‌های نزدیک به جبهه پایداری را به دنبال داشت. کیهان در یادداشتی با عنوان «سازش در پوشش دیپلماسی» نوشت: «وقتی وزیر خارجه کشوری، خطوط قرمز نظام را در مقابل چشم خبرنگاران غربی نرم می‌کند، نمی‌توان انتظار داشت دشمن از تهدید و تحریم عقب‌نشینی کند.» رجانیوز نیز با لحنی تندتر، عراقچی را متهم به «تلاش برای احیای مدل شکست‌خورده ظریف» کرد و نوشت: «آقای عراقچی همان کسی است که در برجام با لبخند به غرب اعتماد کرد و امروز هم دوباره از گفت‌وگو با دشمن دم می‌زند، بدون آنکه از تجربه عبرت گرفته باشد.» برخی چهره‌های سیاسی نظیر علی‌اکبر رائفی‌پور و حتی حمید رسایی نیز به‌طور غیرمستقیم به عراقچی تاختند. در ادامه این حملات، مسعود پزشکیان نیز از تیررس تندروها دور نماند. یکی دیگر از منتقدان اصولگرا هم گفت: «وقتی رئیس‌جمهور از ضرورت تعامل با دنیا می‌گوید، یعنی همان مسیر فریب غربی‌ها را ادامه می‌دهد. این خطرناک است.»

+حمایت حامیان دولت

در برابر حملات تندروها، اعتدالیون به حمایت از مواضع عراقچی پرداختند. یک فعال سیاسی اعلام کرد: «واقع‌گرایی سیاسی عراقچی همان چیزی است که دیپلماسی ایران سال‌ها از آن محروم بوده. بدون مذاکره، تحریم‌ها ماندگارند.» حتی در بین برخی اصولگرایان معتدل، صدای حمایت شنیده شد. این حملات در شرایطی است که در متن مصاحبه با لوموند، عراقچی به صراحت اعلام کرده است: «ایران هرگز با تهدید و اجبار تن به گفت‌وگو نمی‌دهد. تنها زمانی مذاکره معنا پیدا می‌کند که تضمین‌های عملی برای توقف فشار نظامی و رفع تحریم‌ها ارائه شود. بدون آن، مذاکره فقط یک ژست سیاسی بی‌نتیجه است.» این تأکید بر «امنیت متقابل» و «لغو تحریم‌ها»، نشانه‌ای است از بازتعریف چارچوب مذاکرات توسط تیم دیپلماسی دولت پزشکیان.

+ اروپایی‌ها و احیای برجام

بخش مهمی از مصاحبه عراقچی، به ارزیابی نقش اروپا در بازسازی برجام اختصاص داشت. او با انتقاد صریح از کشورهای اروپایی، گفت: «اروپا باید نشان دهد که هنوز استقلال سیاسی دارد. ما دیگر حاضر نیستیم با کسانی گفت‌وگو کنیم که سیاست‌های آمریکا را بدون چون ‌و چرا دنبال می‌کنند.» وزیر خارجه ایران با اشاره به حملات اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران و سکوت کشورهای اروپایی، تأکید کرد: «وقتی اروپا حتی از محکوم‌کردن اقدامات تروریستی اسرائیل عاجز است، نمی‌تواند میانجی بی‌طرف باشد. احیای برجام تنها در صورتی ممکن است که اروپا نقش مؤثر، مستقل و سازنده‌ای ایفا کند.»

+در نهایت

مصاحبه عراقچی، بیش از آنکه صرفاً یک گفت‌وگوی دیپلماتیک با رسانه‌ای خارجی باشد، نمایی از مخالفت تندروها با اصل مذاکره را نمایان می‌کند. تندروها با بهره‌گیری از فضای رسانه‌ای خود، تلاش دارند مسیر تعامل را به بن‌بست بکشانند، همان‌طور که در سال‌های گذشته نیز مانع‌تراشی کردند. اما دولت جدید، برخلاف برخی دولت‌های گذشته، سعی کرده در عین حفظ اصول، با زبان دیپلماسی و شروط مشخص به سمت حل بحران حرکت کند. واقعیت آن است که بدون تعامل هدفمند با جهان و استفاده از دیپلماسی نه برجام احیا می‌شود، نه فشار تحریم‌ها کاهش می‌یابد و نه امیدی به بهبود وضع اقتصادی و معیشتی مردم وجود دارد. مذاکره‌ای که عراقچی از آن سخن می‌گوید، نه «تسلیم» است و نه «سازش.»