اندیشمندان، بدون خانه؟

چنانکه همه اساتید و اندیشمندان وجود چنین مکانی را برای گردهمایی‌ها و برگزاری همایش‌ها و رویداد‌های علمی امری مبارک تلقی کرده‌اند. این در حالی است که طی 2 سال گذشته شهرداری تهران بارها نسبت به تخلیه این مکان اقدام کرده و هر زمان بنا به دلایلی از این اقدام دست کشیده است. جالب اینکه ادله چندان منطقی نیز برای تخلیه خانه اندیشمندان علوم انسانی مطرح نمی‌کنند و صرفا به این نکته که این مکان از آن شهرداری است به‌دنبال اهداف خود هستند. حال اینکه این پرسش از مدیران شهری تهران مطرح است که چرا با وجود بسیاری از املاک در اقصی نقاط شهر تهران شهرداری به‌دنبال تخلیه ملک خانه اندیشمندان است؟ جالب اینکه اگر نخواهیم مدیران شهری تهران را در تقابل با نهاد علم تلقی کنیم باید به این نکته برسیم که مدیران شهری باید نگاه مثبتی به خانه اندیشمندان داشته و اتفاقات علمی که در این مرکز می‌افتد را به فال‌نیک بگیرند نه اینکه با رویکرد واپسگرایانه به‌دنبال تعطیلی این خانه باشند تا در آن فعالیت دیگری را پایه‌ریزی کنند. این نوع رویکرد و نگرش مدیران شهری صرفا اذهان را به سمت و سوی یک تفکر سوق می‌دهد و آن هم داشتن نگاه سیاسی به خانه اندیشمندان که اگر اینگونه باشد نیز از اساس و بنیان غلط و بی‌پایه است. چرا که خانه اندیشمندان یک مرکز کاملا علمی است و هیچگونه فرآیند سیاسی در آن رخ نمی‌دهد که نگاه سیاسی نسبت به آن نیز وجود داشته باشد. با این حال روز گذشته نیز مجددا شاهد این اتفاق بودیم و شهرداری تهران اقدام به تخلیه خانه اندیشنمندان علوم انسانی کرد که اتفاقا با واکنش‌های مختلفی نیز روبه‌رو شد. هر چند که در این خصوص طی ماه‌های گذشته رئیس‌جمهور شخصا با شهردار تهران مکاتبه کرده و حمایت خود را از این مرکز اعلام نمود، اما زاکانی پاسخ نامه پزشکیان را نداد تا مشخص شود که موضع شهرداری چگونه است. سمیه توحیدلو، جامعه‌شناس با انتشار توئیتی نوشت: «ماموران شهرداری الان در حال تخلیه خانه اندیشمندان علوم انسانی هستند. شهردار تهران در جلسه دولت شرکت می‌کند، اما وقعی به نامه رئیس‌جمهور هم نداده است. ‌کاش کسی صدای اهالی علوم انسانی را می‌شنید.» به نظر می‌رسد مدیران شهری و در راس آنها شهردار تهران باید نسبت به اقدام خود در خصوص خانه اندیشمندان تجدیدنظر اساسی کنند تا جدای از اقشار دیگری که چندان «دل» خوشی از اقدامات آنها ندارند این بار اهالی علم را نیز از خود آزرده خاطر نکنند.

* اقدام عجیب شهرداری

روز گذشته بود که در پی اقدام شهرداری تهران برای تخلیه خانه اندیشمندان علوم انسانی مقداد محتشم‌آرا، رئیس مرکز حقوقی شهرداری تهران با حضور در محل در خصوص این اقدام گفت: شهرداری تهران رأی دادگاه دارد که قرارداد واگذاری خانه اندیشمندان علوم انسانی از اساس باطل بوده است. ما ملک متعلق به شهرداری را از یک موسسه خصوصی پس گرفتیم تا عموم مردم بتوانند از آن استفاده کنند. اکنون موسسه خانه اندیشمندان علوم انسانی می‌تواند در دو اتاق این ملک به فعالیت خود ادامه دهد. اما در سایر بخش‌های ملک، قرار است تشکل‌های دانشجویی و انجمن‌های علمی با مدیریت شهرداری به فعالیت بپردازند. این در حالی است که معاون مدیرعامل خانه اندیشمندان علوم انسانی اظهار کرد: بعد از مهلت مقرری که قانون اعلام کرده بود، نمایندگان شهرداری به‌همراه نماینده اجرای احکام برای اجرای حکم آمدند. ما درخواست مهلت بیشتری برای مدت کوتاهی کردیم که با مخالفت نماینده شهرداری مواجه شدیم و متاسفانه قبول نکردند. کیومرث بشیریه بیان داشت: پیرو این اتفاق، گفتند که دو اتاق در اختیار شما قرار می‌دهیم که وسایل خود را به‌صورت امانی در آنجا قرار دهید و بقیه ساختمان را در اختیار شهرداری بگذارید که با مخالفت خانه اندیشمندان روبه‌رو شددند. وی افزود: نتیجه امر این شد که درخواست دادند که نماینده دادستان حضور پیدا کند، اما با حمایتی که اعضای شورای شهر، مسئولان دولت، جامعه نخبگان کشور، فرهیختگان گرامی، مردم عزیز و بخصوص رسانه‌ها در این زمینه از ما انجام دادند، نمایندگان دادستانی و شهرداری قبول کردند که تا صبح یکشنبه به ما مهلت دهند تا شاید تا پایان شنبه شب نتیجه گفت‌وگوها به سمتی برود که خانه اندیشمندان طبق روال گذشته در این محل امکان حضور داشته باشد، چون از نظر ما، این امکان وجود ندارد که خانه اندیشمندان با روش دیگری در اینجا به فعالیت خود ادامه دهد. وی تصریح کرد: ما همین حالا هم تعامل کاملی با شهرداری داریم، ولی اینکه بخواهند با ما همکاری کنند، به‌زور و با مدل آنها شدنی نیست. ما شرایط خودمان را به آنها پیشنهاد دادیم، دوستان قبول نکردند و می‌گویند شما در حالت حداقلی حضور داشته باشید و فضا در اختیار ما باشد و گروه‌های دیگر هم زیر نظر شهرداری حضور داشته باشند و با مدلی که ما می‌گوییم، کار کنید و این، مورد قبول و پسند مدیریت خانه اندیشمندان نیست. معاون مدیرعامل خانه اندیشمندان علوم انسانی اضافه کرد: شهرداری علاوه بر این که علاقه دارد مدیریت خانه اندیشمندان را در دست بگیرد، دوست دارد از برند و لوگوی این خانه نیز در جهت اهداف خود استفاده کند.

*اصحاب فرهنگ و دانش واکنش نشان دهند

یک استاد دانشگاه در خصوص نوع مواجهه شهرداری تهران با خانه اندیشمندان علوم انسانی اظهار داشت: خانه اندیشمندان شاید یکی از معدود جاهایی است که در پایتخت در طی یک سالیان متمادی و در دوره دولت‌های مختلف در دوره دولت‌های مختلف موفق شده با یک نگاه متکی بر همان نامش نقش مهمی را در معرفی اندیشمندان، سمینارها و گردهمایی‌های مهمی را در ارتباط با مسائل و مسائل فرهنگی، دانشگاهی و مسائل مبتلابه علوم مختلف را ارائه کند و اندیشمندان بزرگی را از دانشگاه‌های مختلف معرفی کند و برای آنها بزرگداشت بگیرد و در کنار آن بزرگداشت به ارائه ایده‌ها طرح‌ها و نگرش‌های مختلف این اندیشمندان در عرصه‌های مختلف علوم انسانی بپردازد. غلامرضا ظریفیان به «آرمان ملی» گفت: وقتی به کار گروه‌های اینها نگاه می‌کنیم در این کار گروه‌ها چه میزان از افراد صاحبنظر علمی و دانشگاهی استفاده شده و سعی کرده خارج از هیاهوهای سیاسی و جنایی استقلال خود روا حفظ کند و بدون سوگیری سیاسی به معرفی اندیشمندان و ارائه کارهای ارزشمند علمی بپردازد. وی افزود: جای تعجب است که شهرداری یک مجموعه را که امتحان پس داده و نشان داده با همه سختی‌های کار علمی توانسته استقلال خود را حفظ کند به رغم اینکه بالاترین سطح اجرایی کشور به طور مشخص درخواست می‌کند این مرکز به دلیل همین ویژگی‌ها باید در جای خودش بماند و تقویت شود این درخواست‌ را نادیده می‌گیرد و با کسانی را که در این فضای سیاست زده و عوام زده تلاش می‌کنند با حفظ معیارهای ملی، دینی و علمی روزنه‌ای را باز بکنند و محل امیدی را برای اندیشمندان ما ایجاد کنند همین روزنه باریک را هم می‌بندد و با یک نگرش کاملا بسته و غیر ملی و علمی با چنین پدیده‌ای برخورد می‌کند. معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات بیان کرد: وی تصریح کرد: به نظر من در این عرصه اصحاب اندیشه، فرهنگ و دانش واکنش نشان دهند و هم از دولت و مراکز فرهنگی و شهرداری درخواست کنند این سرمایه که طی سالیان مختلف توانسته در عرصه‌های مختلف موفقیت‌های خوبی را کسب کند را حفظ کند و در این کار ضد شهروندی، فرهنگی و علمی تجدیدنظر اساسی انجام دهد.