گنبدی طلایی برای آمریکای مضطرب

 بررسی حملات موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکایی در عراق بعد از ترور سردار سلیمانی و پاسخ گسترده تهران به تجاوز اسرائیل، نقطه عطفی در بی‌اعتباری سامانه‌های دفاعی موجود بود. عملیات «وعده صادق۲» با بیش از صد موشک نقطه‌زن که زیر چتر راداری اسرائیل و آمریکا شلیک شدند، نشان داد سامانه‌هایی چون گنبد آهنین، در برابر حملات حجمی و هوشمند، دچار ضعف‌های ساختاری‌اند. آمریکا ناچار شد پس از این حمله، سامانه پاتریوت را دوباره به اسرائیل اعزام کند. با وجود این تقویت‌ها، حملات پهپادی انصارا... به بنادر و زیرساخت‌های اسرائیل و اصابت یک موشک به ناو آمریکایی بر اساس برخی اخبار منتشر شده حاکی از آن بود که حتی جدیدترین سامانه‌های دفاعی نیز در برابر تهدیدات غیرمتقارن بی‌اثر یا حداقل ناکافی‌اند.

*جهش پهپادی ایران

ایران در سال‌های گذشته در طراحی و تولید پهپادهای انتحاری و تهاجمی به نقطه‌ای رسیده که مورد توجه رسانه‌ها و حتی مقامات آمریکایی قرار گرفته است. پهپاد شاهد ۱۳۶، نشان‌دهنده‌ دقت فنی طراحی ایرانی است. دونالد ترامپ نیز در اظهاراتی غیرمنتظره اذعان کرد که ایران در زمینه پهپادی «پیشرفتی خطرناک» داشته و «نباید دست‌کم گرفته شود.» در کنار پهپادها، شبکه موشکی ایران نیز از دقت و برد بالا برخوردار شده و با سرهای جنگی چندگانه، سامانه‌های رهگیری را با دشواری مواجه می‌کند. این دستاوردها نه‌تنها موجب نگرانی اسرائیل، بلکه موجب بازنگری عمیق در سیاست‌های پدافندی ایالات متحده شده است.

*مقابله با طوفان موشکی

طرح «گنبد طلایی» که ترامپ اخیراً به آن اشاره کرده، یک پروژه دفاعی بسیار جاه‌طلبانه است که قرار است بر پایه ماهواره‌ها و حسگرهای فضایی بنا شود. هدف، رهگیری هرگونه تهدید موشکی یا پهپادی در مرحله پرتاب یا قبل از اصابت است. این سامانه با بهره‌گیری از فضا، چتر امنیتی بی‌سابقه‌ای را برای آمریکا و شاید هم اسرائیل ایجاد خواهد کرد.

*در سایه گنبد جدید

ممکن است بخشی از گنبد طلایی به‌صورت محدود به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ارائه شود تا ضمن حفظ وابستگی آنان به آمریکا، تعهدی رسمی در قالب پیمان دفاعی به آن‌ها داده نشود. در چنین سناریویی، عربستان و امارات می‌توانند امیدوار باشند که در لایه‌ی بیرونی این گنبد قرار بگیرند؛ اما هسته‌ی مرکزی همچنان برای واشینگتن محفوظ خواهد ماند.

* موشک‌هایی برای هر سپر

اما مسئله اساسی اینجاست: هر بار که سامانه‌ای برای دفاع ساخته می‌شود، موشکی نیز برای عبور از آن طراحی خواهد شد. تجربه جنگ‌های اخیر و تحول تکنولوژی ساخت نشان می‌دهد که کشورهای رقیب آمریکا از جمله چین، روسیه و ایران، هم‌زمان با تلاش واشینگتن برای ساخت سپر، در حال توسعه موشک‌هایی با سرعت بالا، قابلیت تغییر مسیر در لحظه، سرهای چندگانه و تکنیک‌های فریب راداری هستند. چین روی موشک‌های پیشرفته کار می‌کند، ایران پیوسته در حال تقویت بنیه نظامی خود بوده و روسیه نیز سیستم‌های پرتابی با برد فوق‌العاده بالا را در زرادخانه خود دارد. این روند، یک واقعیت را یادآوری می‌کند: هیچ گنبدی، هرچقدر طلایی، نمی‌تواند در برابر همه‌چیز مقاوم باشد.

*گنبد یا سراب امنیت؟

طرح «گنبد طلایی» ترامپ، نماد تلاش آمریکا برای بازگرداندن برتری مطلق دفاعی خود است؛ اما همان‌طور که گنبد آهنین در برابر حملات ایران، یمن و حزب‌ا... کارایی کامل نداشت، این گنبد نیز ممکن است در برابر تهدیدات واقعی کارساز نباشد. رقابت پنهان تسلیحاتی، وارد مرحله‌ای شده که نه‌تنها سلاح‌های تهاجمی، بلکه تفکر دفاعی را نیز باید از نو تعریف کرد. ایالات متحده گامی بلند در مسیر تسلیحات فضایی برداشته است؛ اما در جهانی که تکنولوژی‌های موشکی، غیرقابل پیش‌بینی‌تر و متنوع‌تر می‌شوند، شاید این گنبد بیش از آنکه امنیت‌آفرین باشد، بازتابی از اضطراب رو ‌به ‌افزایش واشینگتن در برابر تهدیدات قرن جدید باشد.