خلیج فارس و ماجراجویی ترامپ!

 ولی از نظر نزاکت و سیاست بین‌المللی این سخن آقای ترامپ باز هم هیچ اعتباری ندارد و یک امر غیرمتداول غیرعقلانی و درحقیقت در کنار همان ادعاها درباره کانادا و گرینلند و مکزیک قرار می‌گیرد که بیشتر موجب خنده و تمسخر جهانیان شد ولی اینکه آقای ترامپ با چه انگیزه‌ای این موارد را مطرح می‌کند، واقعا هیچ انگیزه عقلایی ندارد و بیشتر یک نوع ماجراجویی و حرف‌های بی‌ارتباط و غیردیپلماتیک قلمداد می‌شود که در‌شان هیچ رئیس‌جمهوری نیست. این سخنان به قدری واهی و بی‌پایه است که فقط می‌توان به آن خندید و از نظر حقوقی هیچ ارزشی به همرا ندارد. نمی‌شود یک منطقه که به لحاظ تاریخی نامگذاری شده با حرف یک نفر تغییر کند یا حقی ایجاد کند. اگر اینطور بود در پنج دقیقه می‌شد نام تمام کشورهای دنیا را عوض کرد! درحقیقت این سخنان اعتبار آقای ترامپ را از آنچه هست، پایین‌تر می‌آورد و افکار عمومی کشورها او را به عنوان فردی جدی در نظر نمی‌گیرند. در این میان شاید انگیزه آقای ترامپ این باشد که به اعراب حاشیه خلیج فارس پوئن دهد و آنها را خوشحال کند یا آنها را در موقعیتی قرار دهد که به آنها امتیازی داده باشد. ولی به لحاظ حقوقی بازهم بی‌اعتبار است و کشورهای همسایه ما اگر دنبال حسن همجواری و همزیستی مسالمت‌آمیز باشند، خودشان نباید اجازه دهند که چنین حرف یا عنوانی اگر واقعیت داشته باشد، از سوی هرکس از سر نادانی یا از سر ماجراجویی مطرح شود. کشورهای همسایه باید اعتراض کنند و اجازه ندهند یک رئیس‌جمهور از آن سر دنیا در مناسبات کشورهای منطقه مداخله و یا آن را مختل کند. به هر حال این امر نشانه عدم حسن نیت آقای ترامپ در مذاکرات و حرف‌هایی است که در رابطه با صلح و امنیت بین‌المللی می‌زند. چون این حرفی تحریک‌آمیز است و در حفظ امنیت بین‌المللی و ثبات منطقه‌ای تاثیرگذار است. اینطور اظهارنظرها نه تنها کمکی به مذاکره نمی‌کند که فضا را تیره و تار می‌کند و از این نظر ممکن است تاثیر منفی هم بگذارد. تیم مذاکره کننده ایرانی نباید این موضوع را جدی تلقی کند و به آن بها دهد. تا اینجا طرفین نشان داده‌اند اراده جدی برای حل مسئله پرونده هسته‌ای از طریق مسالمت‌آمیز و مذاکره دارند ولی اینکه آینده چه اتفاقی می‌افتد، متغیرهایی که الان نامعلوم است ممکن است باعث شود مسیر مذاکرات تغییر کند یا زمانی حتی معلق شود یا آن به صورت و سمت و سویی که ما انتظار داریم، حرکت نکند. تا اینجا براساس گفته‌های هر دو طرف ایرانی و آمریکایی و اظهارات رسمی سخنگوها، مذاکرات سازنده بوده و جای امیدواری برای اینکه به نتیجه مطلوب برسد، وجود دارد.

* یوسف مولایی

استاد دانشگاه