«آرمان ملی» از دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا گزارش می‌دهد
«مذاکرات جدی» برای کاهش اختلاف‌ها
آرمان ملی: سومین شنبه مذاکراتی نیز از راه رسید. ایران و آمریکا با تیمی متفاوت از دو دور قبلی، مذاکرات خود را در فضایی آرام و دور از هیاهوی رسانه‌ای آغاز کردند.
پیش‌تر اعلام شده بود که در این دور، علاوه بر مذاکرات سیاسی، گفت‌وگوهای فنی نیز در دستور کار قرار خواهد داشت. اینک با حضور کارشناسان اقتصادی در ترکیب هیأت‌ها، مشخص شده است که گفت‌وگوها فراتر از انتظارات قبلی پیش رفته و مباحث اقتصادی به شکلی جدی در دستور کار قرار گرفته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که بخشی از کارشناسان ایران و آمریکا مأموریت یافته‌اند تا بر روی شیوه‌های رفع تحریم‌ها کار کنند؛ موضوعی که بازار مالی ایران را در ساعات ابتدایی روز شنبه متاثر ساخت و موجب شد بورس تهران با رشد شاخص‌ها آغاز شود و حتی دلار، به‌رغم حادثه انفجار بزرگ در بندر شهید رجایی، روند با ثبات به خود بگیرد. این تحولات گواهی بر آن است که نه تنها اراده سیاسی دو طرف برای رسیدن به توافقی جدید قوی‌تر از گذشته است، بلکه مسیر لغو تحریم‌ها و تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، نسبت به ادوار قبلی، هموارتر شده است. تحلیلگران معتقدند چنانچه ایالات متحده، حقوق قانونی و برجامی ایران در غنی‌سازی سه و نیم درصدی را به رسمیت بشناسد، می‌توان به زودی شاهد اخبار مثبت و مهمی از روند مذاکرات بود.
*مذاکرات اقتصادی؛ چرایی و اهداف
حضور کارشناسان اقتصادی در دور سوم مذاکرات سؤالاتی را درباره ماهیت جدید گفت‌وگوها ایجاد کرد. چرا کارگروه اقتصادی این‌چنین پررنگ شده است؟ پاسخ در دو نکته کلیدی نهفته است: نخست، ایران و آمریکا به توافقاتی اولیه بر سر مکانیزم‌های رفع تحریم‌ها در برابر تعلیق بخشی از غنی‌سازی دست یافته‌اند. در این چارچوب، ایران آماده است در قبال تعلیق سطح غنی‌سازی خود، خواستار تعلیق بخشی از تحریم‌ها، خصوصاً تحریم‌های نفتی و بانکی شود. دوم، طرفین نیازمند ترسیم یک نقشه راه تدریجی برای اجرای این توافقات هستند. به همین دلیل تیم‌های اقتصادی مأمور شده‌اند درباره چگونگی و مراحل لغو تحریم‌ها و همچنین پیامدهای اقتصادی آن در حوزه مبادلات مالی، نفتی و بانکی مذاکره کنند. بر این اساس، توافق احتمالی شامل فرمول «تعلیق در برابر تعلیق» خواهد بود؛ به این معنا که ایران در مرحله نخست برخی فعالیت‌های هسته‌ای را تعلیق کند و در مقابل آمریکا بخشی از تحریم‌ها را متوقف سازد. سپس، با نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و طی مراحل مشخص و زمان‌بندی‌شده، تحریم‌ها به طور کامل برداشته شود. در همین زمینه، خبرگزاری ایسنا گزارش داد: «در تیم کارشناسی آمریکا که با سرپرستی مایکل آنتون به مسقط آمده‌اند، کارشناسانی از وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داری آمریکا حضور دارند.»
* اعتراف ناخواسته
در حالی که برخی پیش‌بینی می‌کردند فشارهای اسرائیل و موضع‌گیری تند نتانیاهو می‌تواند مذاکرات را تحت تاثیر قرار دهد، به نظر می‌رسد واقعیت‌های میدانی بر دیدگاه نتانیاهو سایه انداخته است. برخی رسانه‌های منطقه گزارش داده‌اند که نخست‌وزیر اسرائیل، ناگزیر شده است به پیشرفت مذاکرات ایران و آمریکا اعتراف کند. این اظهارنظر، که برخلاف مواضع گذشته نتانیاهو بوده، نشان می‌دهد که روند مذاکرات به سرعت در حال پیشرفت است. به باور ناظران، واکنش نتانیاهو نوعی پذیرش ضمنی این واقعیت است که تهران و واشینگتن به توافقاتی درباره لغو تحریم‌ها و مدیریت موضوع نزدیک شده‌اند.
* دیپلماسی فشرده
روز گذشته هیأت ایرانی به ریاست عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، مذاکرات خود را در سطوح مختلف آغاز کرد. روند مذاکرات به گونه‌ای بود که هیچ خبری از درون جلسات به بیرون درز نکرد؛ موضوعی که از نظر بسیاری از رسانه‌ها نشانه‌ای از جدیت و فشردگی گفت‌وگوها بود. منابع خبری اعلام کردند که این مذاکرات فشرده بیش از پنج تا شش ساعت به طول انجامید و در نهایت طرفین توافق کردند برای مشورت‌های بیشتر به پایتخت‌های خود بازگردند. اولین ارزیابی رسمی از روند مذاکرات توسط وزیر امور خارجه عمان، به عنوان کشور میانجی، ارائه شد که مذاکرات را مثبت و سازنده توصیف کرد. ایسنا در گزارشی نوشت: «دور سوم مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، از ساعت ۱۰ صبح روز شنبه آغاز شده بود. ریاست هیأت ایرانی بر عهده سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و ریاست هیأت آمریکایی بر عهده استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا بود.» ویتکاف پس از مذاکرات با مقامات روسیه درباره تحولات اوکراین، بامداد شنبه وارد عمان شد. در تیم ایرانی، دیپلمات‌های ارشدی چون مجید تخت‌روانچی، کاظم غریب‌آبادی و کارشناسان برجسته حوزه رفع تحریم حضور داشتند.
امید محتاطانه به توافق
دور سوم مذاکرات میان ایران و آمریکا در حالی برگزار شد که نشانه‌های متعددی از تغییر در فضا و اولویت‌های طرفین به چشم می‌خورد. مذاکره فنی- اقتصادی، حضور کارشناسان تحریم، شکل‌گیری مکانیزم احتمالی تعلیق در برابر تعلیق و تأکید بر راستی‌آزمایی تدریجی، همگی نشان از آن دارد که تهران و واشینگتن از چارچوب‌های انتزاعی عبور کرده و وارد گفت‌وگوهای واقع‌بینانه شده‌اند. از سوی دیگر، عدم نشت اطلاعات و سکوت خبری درباره جزئیات مذاکرات، خود بهترین گواه بر جدیت طرفین و تلاش برای جلوگیری از برهم خوردن روند مذاکرات توسط بازیگران ثالث است. مواضع تعدیل‌شده اسرائیل، واکنش مثبت عمان و واکنش بازار مالی ایران، همگی نشانه‌هایی از امیدواری محتاطانه نسبت به دستیابی به یک توافق محدود اما مؤثر است. با این حال، باید توجه داشت که هر توافقی نیازمند عبور از موانع داخلی در دو کشور است؛ از مخالفت‌های احتمالی کنگره آمریکا گرفته تا گروه‌های تندرو داخلی در ایران. در مجموع می‌توان گفت که سومین دور مذاکرات اگرچه به توافق نهایی منجر نشده، اما بذرهای یک توافق آینده را کاشته است؛ توافقی که اگر مدیریت صحیحی بر آن اعمال شود، می‌تواند راه را برای بازگشت تدریجی ایران به اقتصاد جهانی و حل‌وفصل یکی از پرمناقشه‌ترین بحران‌های بین‌المللی هموار کند.
* موضع آقای دیپلمات
وزیر امورخارجه کشورمان بعد از مذاکره غیر مستقیم با طرف آمریکایی در مسقط عمان، با اشاره به این‌که در این دور از مذاکرات وارد بحث‌های فنی‌تر و جزئی‌تر شدیم، تاکید کرد: فضای مذاکره کاملا جدی‌تر از دوره‌های گذشته بود، قرار است بررسی‌های بیشتر در پایتخت هر دو کشور ادامه یابد. سیدعباس عراقچی اظهارکرد: ما امیدواریم که بتوان در مذاکره پیشرفت کرد، اما به شدت محتاط هستیم. به گفته وی دور بعدی مذاکرات نیز احتمالا شنبه هفته آینده برگزار می‌شود. وی خاطرنشان کرد: در این جلسه کارشناسان اقتصادی حضور داشتند. هرچه جلوتر برویم کارشناسان دیگری هم اضافه خواهند شد. وزیر امورخارجه گفت: موضوع ما فقط هسته‌ای است؛ هیچ موضوع دیگری را نمی‌پذیریم و در هر سه دور از سوی هر دو طرف رعایت شده است. عراقچی در ادامه با بیان این که موفقیت فقط به اراده نیست باید به عمل ختم شود، تصریح کرد: برخی از اختلافات ما خیلی جدی و پیچیده است. امیدوار هستیم که به سرعت جلو برویم. وی همچنین خاطرنشان کرد که از روند شکل‌گیری و سرعت مذاکرات راضی هستیم.
ارسال نظر