عدم توجه به جلو؛ عامل بیشتر تصادفات تهران

وضعیت رانندگی در شهرهای بزرگ ایران و به‌خصوص در تهران، گاه شبیه فیلم‌های سینمایی است. این را اگر در طول روز در خیابان‌های مختلف رانندگی کنید، با چشم خود خواهید دید. هرچند در سال‌های اخیر، پویش‌های مختلفی در راستای کاهش تصادفات برگزار شد، اما همچنان شاهد کاهش چشمگیری در وقوع تصادفات نبودیم. به طوری که حالا در سطح شهر تهران، با توجه به افزایش جمعیت پایتخت در دهه‌های اخیر، ترافیک و تصادفات متعدد، از مسائلی است که به معضلی برای شهرنشینان تبدیل شده است.

با گسترش فضای شهرنشینی، ابتدا به حجم خودروها افزوده شد. به طوری که حالا در هر خانواده تهرانی، حداقل یکی دو خودرو دیده می‌شود. البته اگر از قشر متوسط روبه بالای جامعه باشند که حتی ممکن است، به ازای هر فرد خانواده، یک خودروی شخصی هم در منزل داشته باشند. همین خودروهایی که بی‌رویه و بدون فراهم شدن زیرساخت‌های لازم برای وجودشان، افزایش پیدا کردند، حالا هم به حجم ترافیک شهری افزوده‌اند و هم سبب افزایش تصادفات در کلانشهرها و حتی روستاهای دورافتاده شده‌اند. درکنار این مساله، کاهش سطح کیفیت خودروهای داخلی، به طرز چشمگیری در سال‌های اخیر افزایش پیداکردند، بدون توجه کافی به ایمنی و کیفیت، به طوری که سردار رادان هم بارها بیان کرد که برخی خودروهای داخلی به ارابه‌های مرگ شبیه هستند، از عوامل موثر در افزایش تصادفات بود. هرچند همچنان عامل انسانی از جمله عواملی است که می‌تواند با کمی دقت و توجه افراد، به کاهش چشمگیر درصد بالایی از تصادفات بینجامد. مساله‌ای که اگر هرکدام از رانندگان کمی به آن دقت کنند، حتما از تبعات آن تاحد زیادی جلوگیری خواهدشد. اگر حواسمان هنگام رانندگی به خیابان باشد، مانند آن آزمونی که برای گرفتن گواهینامه دادیم، اگر حتی چند نکته از آن آزمون را به خاطر سپرده بودیم، حالا قطعا درصد زیادی از تصادفات کم می‌شد. اتفاقی که به سادگی می‌تواند بیفتد، اما شاید از حوصله برخی رانندگان خارج است. مثلا حتما برای شما هم پیش آمده است که در هنگام رانندگی، ناگهان راننده‌ای تصمیمش را در لحظه تغییر می‌دهد و جلوی شما می‌پیچد. این مساله یکی از مهم‌ترین دلایل تصادفات در کلانشهر تهران است، که با کمی توجه از قبل، می‌توان آن را کاهش داد.

حواس پرتی مزمن

اما این حواس پرتی مزمن، یا عدم تمرکز، در بسیاری از ما، در انجام فعالیت‌های روزانه هم دیده می‌شود، که حالا تبدیل به عادت شده است. از مهم‌ترین دلایل این حواس پرتی می‌توان به استفاده بیش از حد از تلفن همراه اشاره کرد و این را دیگر خودتان با کوچک‌ترین نگاهی به اطراف خود، خواهید دید. از همکارانتان که در کنار دست شما یا چند میز آن طرف‌تر نشسته‌اند، تا مسافران یک واگن مترو یا تاکسی و حتی خود راننده، در همان مسیر کوتاه یا همان ساعتی که در محل کار خود حضور دارید، از خودتان گرفته تا همکارانتان، چند لحظه یکبار سراغ گوشی خود می‌روید؟ در جامعه‌ای که حتی در یک مهمانی و دورهمی کوچک هم هرکسی سرش در گوشی تلفنش است، چگونه می‌شود انتظار داشت که در هنگام رانندگی، حواسش به اطراف و خودروهایی که می‌آیند و می‌روند باشد؟ انگار هرچه تکنولوژی پیشرفت کرد، از هم دورتر شدیم. اما آسیب‌های استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگی، تبعاتش یکی دوتا نیست. از همین فردا به محض اینکه از خواب بیدار شدید، فقط رفتار خودتان را زیرنظر بگیرید، که تا پایان روز، چند بار به سراغ تلفن همراه خود می‌روید. حالا جدای از تبعات فردی و اجتماعی استفاده بیش از حد از تلفن همراه، در مواقعی نظیر رانندگی، که مساله مرگ و زندگی افرادی غیر از خود را تحت الشعاع قرار می‌دهیم، کاش کمی بیشتر به رفتارمان دقت کنیم. زیرا تبعاتش گاه جبران ناپذیرتر از آن است که فکرش را می‌کنیم. متاسفانه هر فردی پیش خود می‌گوید که برای من پیش نمی‌آید. مرگ تنها سراغ همسایه می‌رود. اما با یک سهل‌انگاری ساده، گاه فاجعه‌ای رخ خواهد داد، که قابل جبران نیست.

پسرجوانی که در نیمه شب مشغول رانندگی بود، به دلیل حواس پرتی داخل جدول رفت و یک ماه پایانی سال گذشته را در بیمارستان سپری کرد. درحالی که با شکستن و آسیب متعدد در نواحی زانو و پا و کبد روبه‌رو بود. خانواده‌اش تمام این یک ماه را پشت در اتاق مراقبت‌های ویژه با اشک منتظر مرخص شدنش بودند و در نهایت هم با شرایطی از بیمارستان مرخص شد که خودروی له شده خود را کامل از دست داد. یادش رفته بود بیمه‌اش را تمدید کند و حالا هم حداقل تا یک سال دوران نقاهت را باید بگذراند و دوباره زانویش را عمل کند. هرچند خانواده‌اش خدا را شکر می‌کنند که پسر جوانشان زنده مانده است، اما این جوان حداقل تا یک سال نمی‌تواند کار کند و به این زودی‌ها هم نمی‌تواند یک خودروی دیگر بخرد. تازه باز هم شانس آورده است که با خودرویی برخورد نکرده است.

علت تصادفات تهران

حالا رئیس دایره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ گفته است که بیش از ۵۰ درصد از تصادفات تهران ناشی از عدم توجه به جلو و تغییر مسیرهای ناگهانی است. این درحالی است که حتی اگر خودتان هم هنگامی که عابر پیاده هستید و یا حتی سوار بر خودروی خود، در خیابان هستید، اگر نگاهی به اطراف خود بیندازید خواهید دید که همه به‌خصوص رانندگان، سرشان در گوشی تلفن همراهشان است و این مساله را می‌توان از مهم‌ترین دلایل حواس پرتی و عدم توجه به اطراف برای رانندگان برشمرد. حالا جالب است که نگاهی هم به موتورسیکلت سواران بیندازید. راکب موتور، درحال دورزدن بود و همزمان با تلفن همراهش نیز صحبت می‌کرد. این صحنه‌ها را اگر در روز به عنوان عابر پیاده و یا راننده، حداقل نیم ساعت در خیابان باشید، و از معابر شهر گذر کنید، بارها مشاهده خواهید کرد. اما نکته مهم این است که با کمی حواس جمعی می‌توان حداقل از درصدی از تصادفات جلوگیری کرد. مثلا راننده‌ای که سرش در گوشی تلفنش است و حتی حواسش به مقابل خود نیست، یا عابر پیاده‌ای که بی‌توجه به چراغ راهنمایی و رانندگی از خیابان عبور می‌کند، اینها با کمی دقت و توجه بیشتر و جدی گرفتن چراغ راهنمایی و رانندگی، می‌توانند از درصد قابل توجهی از تصادفات بکاهند.

انگار هیچ کدام حواسمان نیست. نه به خیابانی که از آن عبور می‌کنیم. نه به عابران پیاده‌ای که از کنارشان رد می‌شویم و نه حتی به خودمان. بارها در پیاده‌رو و یا در مترو، افرادی از کنارم عبور کردند که آنقدر سرشان در گوشی تلفن همراهشان بود که محکم تنه‌ای به من یا یک مسافر دیگر زدند و این یک بار یا دوبار هم اتفاق نیفتاده است. بارها این اتفاق حداقل برای خودم افتاده است. چرا غرق در گوشی همراهمان هستیم؟ حواسمان به کجاست؟

خطای انسانی

سرهنگ رابعه جوانبخت رئیس دایره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ، به موضوع خطای انسانی به‌عنوان مهم‌ترین عامل و نقش پررنگ آن در بروز تصادفات پایتخت اشاره کرد. وی افزود: ۳۷ درصد از تصادفات به دلیل عدم توجه به جلو رخ داده که علت اصلی آن، استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگی بوده، ۱۳ درصد از تصادفات ناشی از تغییر مسیر ناگهانی، ۱۲ درصد به علت عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه، ۷ درصد به خاطر عدم رعایت فاصله طولی و ۵ درصد به دلیل حرکت با دنده عقب ثبت شده است که تمامی این موارد مستقیماً ناشی از تصمیمات نادرست رانندگان است. وی با اشاره به اینکه تصمیمات نادرست کاربران ترافیکی، از جمله رانندگان و عابران پیاده، عامل اصلی حوادث هستند، ادامه داد: بیشتر این خطاها ریشه در عوامل روانی مانند استرس، ویژگی‌های شخصیتی و سطح هوش دارند. سرهنگ جوانبخت به نقش عابران پیاده نیز اشاره کرد و گفت: سالمندان باید با رعایت نکات ایمنی مانند استفاده از پل هوایی، لباس روشن و گذرگاه‌های عابر، از خطرات احتمالی پیشگیری کنند یکی از باورهای اشتباه این است که فکر می‌کنیم دیگر کاربران ما را می‌بینند، در حالی که همیشه این‌طور نیست. وی بر استفاده از گذرگاه‌های عابر پیاده، پل‌های هوایی، و پوشیدن لباس‌های روشن توسط سالمندان و سایر عابران در ساعات کم‌نور تأکید کرد و گفت: تصمیم درست، نجات‌بخش زندگی است؛ چه پشت فرمان، چه هنگام عبور از خیابان.