شانس زیادی برای احیای برجام وجود ندارد

اینکه تروئیکای اروپا به ایران هشدار داده‌اند که اگر به سمت غنی‌سازی 90 درصد حرکت کند تمام تحریم‌های سازمان ملل بازخواهد گشت نشان می‌دهد هدف از طرح این مساله این است که آنها می‌خواهند از ابزار مکانیسم ماشه استفاده کنند. چرا که بازگشت تحریم‌ها صرفا در صورتی امکان دارد که قطعنامه 2231 از اعتبار بیفتد و با مکانیسم ماشه به شرایط قبل از سند اجرایی برجام بازگردیم. حال اینکه اجرایی شدن مکانیسم ماشه چه میزان احتمال دارد بسته به اراده سیاسی سه دولت اروپایی دارد که عضو برجام هستند و دو کشور از این سه کشور نیز عضو دائم شورای امنیت هستند. لذا اگر این اراده سیاسی باشد این امکان وجود دارد. ایران نیز در چند ماه گذشته هر چند که با آژانس همکاری داشته اما آژانس همچنان معتقد است که همچنان مسائل حل نشده‌ای با ایران دارد. لذا طبق نظر آژانس و قطعنامه‌های شورای حکام هنوز مواردی ابهام در فعالیت ایران وجود دارد و مراکزی که آژانس می‌خواسته بازدید کند هنوز بازدید به عمل نیامده است. بنابر این در َآنجا شرایط به نوعی برای رفتن به سمت مکانیسم ماشه آماده است. ملاک غربی‌ها قطعنامه‌های شورای حکام و گزارش‌های دبیرکل و خود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که از نظر آنها ایران به تعهدات برجامی خود عمل نکرده است. بنابراین ایران دست بالایی را ندارد که بخواهد بگوید تعهدات خود را انجام داده و آژانس یا تروئیکای اروپا بی‌جهت به سمت اجرای مکانیسم ماشه رفته‌اند. فضای سیاسی در استفاده از این ابزار نیز بسیار مهم است و مناسبات ایران به هر طریقی با اروپا خیلی گرم و صمیمی نبوده و تنش‌هایی وجود داشته است. آنها نیز نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران با دیده شک و تردید می‌نگرند و نمی‌توان خیلی مطمئن بود که برای ایران اتفاقی نمی‌افتد مگر اینکه این سه کشور کاری انجام ندهند. موضع آمریکایی‌ها نیز در این خصوص تند شده و در کنار اروپایی‌ها قرار گرفته است. اینکه آمریکایی‌ها گفتند اگر اسرائیل بخواهد برای ایران در فعالیت‌های هسته‌ای‌اش مانعی ایجاد کند آنها حمایت می‌کنند . به عبارتی اگر اسرائیل بخواهد بر توقف فعالیت‌های هسته‌ای ایران برنامه‌ای داشته باشد آمریکایی‌ها مانع نخواهند شد و حتی همکاری خواهند کرد. در این فضا نیز استفاده از مکانیسم ماشه دور از انتظار نخواهد بود. از طرفی پیش‌بینی رفتار ایران در قبال تحرکات و تصمیمات غربی‌ها بسیار سخت است. ایران اگر می‌خواست تا سال گذشته وقت داشت که توافقی که دولت آقای روحانی با طرفین برای احیای برجام کرده بود را با شرایط روز تطبیق بدهد و فعال کند. اما ایران این اقدام را نکرد و از این حرکت که بخواهد به برجام برگردد استقبال نکرد. بنابر این شانس زیادی برای اینکه برجام در چنین فضایی احیا گردد وجود ندارد.