«آرمان ملی» با رصد بازار به بررسی دلایل افزایش قیمت محصولات لبنی میپردازد؛
فرآوردههای لبنی آماده پرش قیمت
آرمان ملی - صدیقه بهزادپور: افزایش قیمت در اقلام خوراکی و غیرخوراکی باعث کوچکتر شدن سبد خانوارها میشود و در نتیجه به حذف برخی از اقلام اساسی از سفره مردم شده است این درحالی است که افزایش قیمت برخی از محصولات لبنی از جمله اقلامی است که با رصد بازار توسط مردم و خریداران مشاهده شده است، هر چند هنوز افزایش قیمت محصولات لبنی تاکنون به طور جدی از سوی بنکداران و مراکز توزیع صورت نگرفته است اما به گفته کارشناس مسئول در این حوزه، با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه مورد نیاز جهت بستهبندی محصولات لبنی، افزایش دستمزدها و افزایش قیمت محصولات لبنی پس از یک دوره یک ساله تثبیت قیمتها گریزناپذیراست به خصوص که بر اساس اخبار واصله افزایش قیمت شیر خام به عنوان محصول اصلی و تاثیرگذار در تعیین قیمت، افزایش قیمتِ محصولات لبنی نیز قرار است تا پایان ماه مبارک رمضان کلید بخورد که در این صورت باید در انتظار افزایش قیمت این محصولات نیز مانند دیگر کالاها بود.
محصولات لبنی آماده جهش قیمت
سیدمحمدرضا بنی طباء، سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی در این خصوص به «آرمان ملی» گفت: افزایش قیمت محصولات لبنی در گرو افزایش هزینههای تولید و چهار عامل؛ قیمت شیرخام به عنوان اصلیترین ماده اولیه با سهمی حدود 70 درصد، هزینههای بسته بندی، نرخ دستمزد و هزینههای سربار مانند حمل و نقل، انرژی، نگهداری است. بنیطبا با اشاره به اینکه هنوز قیمت شیر خام تغییری نکرده است اما احتمال تغییر قیمت آن در روزهای آتی فراوان است، گفت: در میان همه محصولات غذایی در سبد خانوار، شیر و محصولات لبنی از اردیبهشت سال گذشته تا به امروز شاهد کمترین نوسان و تغییر قیمت بوده، این در حالی است که به غیر از شیرخام که هنوز افزایش قیمت نداشته، سایر مولفههای تاثیرگذار بر قیمت تمام شده محصولات از جمله بستهبندی و حقوق و دستمزد و هزینههای سربار افزایش چشمگیری داشته است.
ثبات قیمتها تا پایان ماه رمضان
بنیطبا ادامه داد: با افزایش نرخ دلار، محصولات پتروشیمی با 40 درصد افزایش روبهرو شد که به افزایش هزینه بستهبندی محصولات در صنعت لبنیات انجامید. از سوی دیگر افزایش حقوق حدود 27 درصدی حقوق و دستمزد نیز بدون واکنش در قیمت محصولات لبنی همراه بوده است و برآوردها نشان میدهد غیر از شیرخام، سایر مولفهها حدود 10 تا 15 درصد هزینه محصولات را افزایش داده است، اما عموم تولیدکنندگان تا آنجا که در توان داشتند تلاش کردهاند که تا پایان ماه رمضان دست به اصلاح قیمت محصولات خود با وجود افزایش هزینههای تولید نزنند. بنی طباء ادامه داد: تولیدکنندگان معمولاً سعی میکنند از طرق مختلف حتی با کاهش سود خود، از افزایش قیمت خودداری کنند تا علاوه بر حضور مستمر در بازار و تامین نیاز مردم، امکان ادامه فعالیت خود با افزایش سهم از بازار را نیز مهیا سازند، اما نوسانات شدید دلار، تحریمها و گرانیهای دیگر اقلام خوراکی و غیرخوراکی، بر چرخه تولید محصولات لبنی نیز تاثیرگذار بوده است و ناگزیر تولیدکنندگان ناچار به اِعمال افزایش قیمت در محصولات خود در سال جاری هستند.
پیشواز گرانی برخی از محصولات لبنی
سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ایران اضافه کرد: البته افزایش قیمت در حال حاضر در برخی از کالاها و محصولات لاکچری در حوزه لبنی مانند ماست طعم دار یا شیرهای به اصطلاح پروتئینه صورت گرفته است اما 4 قلم محصولات مشمول قیمتگذاری تغییری نداشته است. این گروه از افزایش قیمتها هم کاملا بر اساس آیین نامه قیمتگذاری محصولات ساخت داخل و مستند به افزایش هزینههای تولید است.
بنیطبا معتقد است: رقابت تولیدکنندگان محصولات لبنی با هزینههای تولید با توجه به شرایط حاکم بسیار شدید و ناعادلانه است هرچند با توجه به رصد بازار میتوان گفت که هنوز افزایش قیمت آنچنانی دراین زمینه با وجود افزایش قیمت هزینههای تمام شده به وقوع نپیوسته و با وجود افزایش بهای تمام شده به دلیل افزایش نرخ انرژی، هزینه حمل و نقل و قطعات خودروها و ماشینآلات صنعتی و همچنین تأثیر مستقیم افزایش نرخ ارز بر مواد پتروشیمی و هزینه بستهبندی تا پایان ماه مبارک رمضان قیمت محصولات لبنی تغییرچندانی نداشت.
این کارشناس مسئول افزود: در حال حاضر هر کیلو شیر خام درب گاوداری ۱۲ هزار تومان بوده و نرخ محصولات لبنی بر این پایه تعیین قیمت میشوند، البته لازم به ذکر است همچون سالهای گذشته به دلیل رقابتی بودن صنعت لبنیات و حضور بخش خصوصی، کمبودی در بازار محصولات لبنی وجود ندارد و محصولات مورد نیاز بازار تأمین است.
خط و نشان لبنیاتیها برای مردم
بر اساس این گزارش در روزهای پایانی سال گذشته، فعالان حوزه تولید و بازار لبنیات به مردم اطمینان دادهاند که اقلام لبنی تا پایان ماه رمضان گران نمیشود اما کیست که نداند این اطمینان بیش از آنکه بوی آرامش از آن به مشام برسد، هشداری برای گرانی لبنیات بعد از سپری شدن ماه رمضان است. حتی همین حالا هم خط و نشانی که لبنیاتیها برای یک ماه دیگر کشیدهاند توسط برخی واحدهای صنفی عملی شده و قیمتها به بهانههای مختلف افزایش داشته است و بهانههایی مثل اینکه واحدهای لبنیات سنتی از قواعدی که سازمان حمایت برای تولیدکنندگان صنعتی لبنیات وضع میکند، پیروی نمیکنند و در قیمتگذاری محصولات اقتضائات و شرایط خاص خود را دارند یا بهانههای دیگری مثل اینکه دامداران نرخ مصوب شیر را رعایت نمیکنند و لبنیاتیها هم نمیتوانند شیر را گران بخرند و لبنیات را ارزان بفروشند و این بهانهها ظاهرا درست هستند و کار اقتصادی و کسب و کار باید بصرفد و توجیه داشته باشد اما سوال اینجاست که مصرف کنندگان سهم و حقی در بازار لبنیات ندارند؟
حذف یارانه شیر؛ شروع مشکل بازار لبنیات
وضعیت بازار لبنیات از زمانی آشفته شد که دولت یارانه شیر را حذف کرد و تصمیم گرفت تنظیم بازار لبنیات را نیز به رگولاتوری قیمت شیر محدود کند و این گونه بود که قیمت شیر در مدار صعودی قرار گرفت و در سالهای اخیر نیز کمتر زمانی بوده که شیر ثبات قیمت داشته باشد. حذف یارانه شیر تصمیمی نیست که در دولتهای اخیر گرفته شده باشد و این تصمیم هیچ گاه به درستی در بوته نقد هم قرار نگرفت که درستی یا نادرستی آن مشخص شود اما یک نکته کاملا روشن است؛ از زمانی که یارانه شیر حذف شد دیگر بازار لبنیات روی ثبات را ندید و ضمنا سرانه مصرف لبنیات هم هر سال سقوط کرد.
بررسیها نشان میدهد هر پاکت شیر پرچرب از برندهای معروف در یک بازه زمانی رشد قیمت 6 برابری داشته است و از 5 هزار تومان در شهریور 1400 ظرف یک سال به 30 هزار تومان در شهریور 1401 رسیده و اکنون که در اسفندماه 1401 هستیم هم قیمت این یک لیتر شیر به 33هزار تومان رسیده است. این رشد بیش از 500 درصدی در یک سال و نیم موجب کاهش سرانه مصرف به میزان حداقل 30 درصد شده است و تولیدکنندگان لبنیات میگویند سرانه مصرف لبنیات در ایران متاسفانه و در حالت خوشبینانه قبل از اجرای طرح حذف ارز 4200 تومانی کالاهای اساسی در حدود 70 کیلوگرم بوده است و سرانه مصرف لبنیات در حال حاضر قطعا کمتر از این مقدار است. به نظر میرسد در دهکهای یک تا سه سرانه مصرف کمتر از 30 کیلوگرم باشد که فقر غذایی را در حوزه لبنیات به خوبی نشان میدهد.
این گزارش میافزاید: در حال حاضر ماست پرچرب یک کیلوگرمی حدود 35 هزار تومان و کره 100 گرمی به قیمت 25 هزار تومان رسیده است. پنیر هم جزو اقلام لبنی است که کم کم در حال حذف شدن از سفره کارگران و حقوق بگیران است. خرید 350 گرم پنیر حدود 35 هزار تومان خرج برمی دارد و این مقدار پنیر به زحمت برای صبحانه یک خانوار 4 نفره کفایت میکند. تصور کنید این خانوار بخواهد 20 روز در ماه فقط نان و پنیر در صبحانه صرف کند و در این صورت 700 هزار تومان هزینه خرید پنیر این خانوار است این درحالی است که وقتی یارانه شیر برقرار بود بسیاری از خانوارها با استفاده از شیر ارزان، ماست و پنیر مورد نیاز خود را در خانه تولید میکردند و با این کار هم صرفه جویی در هزینههای خانواده صورت میگرفت و هم سرانه مصرف لبنیات خانوارها افزایش مییافت. کاش یک مقام مسئول شهامت به خرج دهد و یارانه شیر را دوباره به سبد یارانههای کالایی بازگرداند.
نهادههای گران؛ چالش همیشگی دامداران
بنا به این گزارش، دامداران وقتی در برابر این پرسش قرار میگیرند که چرا هر از چندی شیر را گران میکنند به موضوع نهادههای گران متوسل میشوند. واقعیت هم این است که نهادهها از کنجاله سویا گرفته تا ذرت علوفهای و جو هر ماه از نردبان قیمت بالا میروند و نهاده ارزانی که وزارت جهاد کشاورزی وعده داده به دامداران میدهد نیز هیچ وقت به دستشان نرسیده است. کاوه زرگران، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران با اشاره به نقش دولت در تعیین قیمت برخی کالاهای کشاورزی و نهادههای دامی بیان کرد: تعیین قیمت نهادههای دامی و برخی محصولات کشاورزی وارداتی بدون توجه به قیمت تمام شده تولید و واردات آنها، باعث عدم توجیه اقتصادی واردات کالا و در نتیجه کمبود کالا در بازار شده است.
او افزود: تعیین قیمت از سوی هر نهادی به صورت دستوری و بدون ملاحظات تولید صورت گیرد، با زیان تولیدکنندگان و در نهایت توقف تولید مواجه خواهد شد و قیمتگذاری دستوری باعث شده که تامین کالا و واردات آن از سوی شرکتهای واردکننده صاحب نام توجیه نداشته باشد و کشور نسبت به سال گذشته در شرایطی قرار گیرد که مجموع تولید داخلی و واردات، با کسری یک میلیون تنی کنجاله سویا مواجه شده است؛ ضمن اینکه شرکتها در صورت واردات با نرخ تعیین شده دولتی، با زیان انباشته مواجه خواهند شد؛ در نتیجه هم اکنون با کمبود یک میلیون تنی کنجاله سویا و کمبود شدید در کشور مواجه هستیم. به این ترتیب وقتی نهاده گران به دست دامداران برسد آنها همیشه توجیه لازم را برای خط و نشان کشیدن برای افزایش قیمت لبنیات را خواهند داشت.
تولیدکنندگان بیخبر از تورم بازار!
سیدمحمدرضا بنیطبا سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی درباره قیمت لبنیات معتقد است: 60 تا 70 درصد مواد اولیه تشکیل دهنده فرآوردههای لبنی شیر بوده که بعد از حذف ارز 4200 تومانی در اردیبهشت امسال و تعیین قیمت محصولات تا امروز کمترین نوسان قیمتی را در این بازار شاهد بودهایم. مصرف کنندگان بهتر میدانند که آنچه او درباره کمترین نوسان قیمتی در مورد لبنیات میگوید تا چه اندازه واقعیت دارد، چراکه قیمتها هر ماه نسبت به ماه قبل افزایش دارد و به نظر میرسد ایشان حتی گزارشهای مرکز آمار را نیز درباره رشد تورم نقطه به نقطه کالا مطالعه نمیکند.
او گفت: با وجود افزایش بهای تمام شده به دلیل افزایش نرخ انرژی، هزینه حمل و نقل و قطعات خودروها و ماشینآلات صنعتی و همچنین تأثیر مستقیم افزایش نرخ ارز بر مواد پتروشیمی و هزینه بسته بندی تا پایان ماه مبارک رمضان قیمت محصولات لبنی تغییری نخواهد داشت. در حال حاضر هر کیلو شیر خام درب گاوداری 12 هزار تومان بوده و نرخ محصولات لبنی بر این پایه تعیین قیمت میشوند
ارسال نظر