تريسي تيرواس و دزد آرزوها

«دزد آرزوها» رماني است به قلم «تريسي تريواس» در ستايش آرزو‌داري. اين اثر روزهايي از زندگي دخترکي آرزومند به نام گريفين را روايت مي‌کند که ناگهان خود را در ميانة ماجراي سکه‌هايي مي‌يابد که پيرزني آرزودزد آن‌ها را از فوارة آرزوها ربوده است. حال گريفين مي‌کوشد آرزوهاي به يغمارفته را به صاحبانش برگرداند و در اين ميان داستاني را رقم مي‌زند بس خواندني. گريفينِ نوجوان به هم‌نسلان خود مي‌آموزد که «آينـده متـعـلق بـه‌کسـانـي اسـت که زيـبـاييِ رويـاهايشـان را بـاور دارنـد.» او که به ظاهر قرباني حقة پيرزن آرزودزد و وارونگي در برآورده شدن آرزوهايش شده، با شجاعت و تدبير خود را به يک قهرمان بدل مي‌سازد. تريواس را مي‌توان نويسنده‌اي نوقلم دانست که «دزد آرزوها» دومين اثر در کل و نخستين اثر ادبي او به‌طور خاص است. او دانش‌آموخته کارشناسي ارشد ادبيات انگليسي است. نخستين رمان تريواس که يک فانتزي-نوجوان است با استقبال قابل قبولي مواجه شده و نقدها و مرورهاي جالب‌توجهي در مورد آن نگاشته شده است. موضوعي که تريواس در اين اثر به آن مي‌پردازد بديع است و او توانسته با قلمي جذاب و ماجراجو اين موضوع پرکشش را پرداخت کند. وي در پايان هر فصل عباراتي انگيزه‌بخش ارائه مي‌کند که مي‌تواند در جمع‌بندي ذهن مخاطب سودمند باشد. تريواس به زيبايي هم‌آيي آرزو، تلاش و تدبير را تصوير مي‌کند و اجازه نمي‌دهد مخاطب به ورطة آرزوپروري صرف بيفتد؛ «ما بـايـد پشـتـکـار داشـتـه بـاشـيم و مـهـم‌تـر از هـمـه بـه‌خـودمـان اعتـماد داشـتـه بـاشـيـم.» و بدين ترتيب مرز خيالبافي و آرزوداري را پررنگ مي‌کند. ويژگي ديگر «دزد آرزوها» اين‌است که در عين فانتزي بودن، گاه به راحتي باورپذير است. ضمن آنکه تريواس به خوبي از عنصر هيجان براي همراه کردن مخاطب با داستان بهره برده است. توانايي‌هاي گاه شگفت‌آور گريفين و دل به ماجرازدن‌هايش در برخي صحنه‌ها مي‌تواند به انقباض عضلات خواننده منجر شود! درعين‌حال، گريفينِ تريواس اين تصوير را در برابر ديدگان خواننده ترسيم مي‌کند که «آينـده متـعـلق بـه‌کسـانـي اسـت که زيـبـاييِ رويـاهايشـان را بـاور دارنـد.» «دزد آرزوها» را آروشا زاده‌اميدي با ترجمه‌اش براي اولين بار به مخاطب فارسي زبان معرفي کرده است؛ موضوعي که بابت آن بايد هم قدردان او بود و هم ناشرش. پذيرش مخاطرات ترجمه و نشر اثري از نويسنده‌اي جديد در ايران ماجراجويي است و به نظر مي‌رسد نشر «هيرمند» و مترجم اين مخاطرات را پذيرفته‌اند. زاده‌اميدي دانش‌آموخته کارشناسي ارشد مطالعات ترجمه است و پيش از اين آثار ديگري در حوزه کودک و نوجوان ترجمه و منتشر کرده است. از آنجا که نگارنده ويراستار اثر ديگري از او با عنوان «بزرگ شدن خواب و خياله» بوده است، مي‌تواند نگاهي منصفانه‌تر به ترجمة وي داشته باشد. اين مترجم آشنايي قابل‌قبولي با ظرفيت‌هاي زبان فارسي دارد و در ترجمة آثار کودک مخاطب را به خوبي مدنظر قرار مي‌دهد. در اين ميان نکته‌اي که به نظر مهم مي‌آيد، ترجمة عنوان کتاب است. عنوان کتابِ تريواس Whish Stealers است که مترجم آن را به «دزد آرزوها» ترجمه کرده است. با مقايسة ظاهري نيز مي‌توان دريافت که ترجمة ارائه شده الگو و مفهوم مدنظر نويسندة اصلي را بيان نمي‌کند. نويسندة اصلي از «دزدان آرزو» صحبت مي‌کند و ترجمه از يک «دزد آرزوها». شايد دليل اين انتخاب وجود پيرزن آرزودزد به‌عنوان يکي از شخصيت‌هاي اصلي باشد. اما با توجه به برخي جملات الهام بخشي که تريواس در کتاب به آن‌ها اشاره کرده و البته رسالتي که به دنبال تبيين آن است، به نظر مي‌رسد «دزدان آرزو» مفهومي جامع‌تر را ارائه کرده و مي‌تواند عنوان مناسب‌تري براي کتاب باشد. در اينجا به يکي از اين جملات اشاره مي‌شود: «دزدهاي آرزو مردم رو بخاطرِ تلاش کردنشون خجالت زده مي‌کنن، ...» يکي از ويژگي‌هاي ترجمة زاده‌اميدي که در «دزد آرزوها» نيز به چشم مي‌آيد و بر غناي کتاب افزوده، پيرامتن ارائه شده از سوي مترجم در قالب پاورقي‌هاست. در خصوص پاورقي نوشتن در ترجمه‌ها اختلاف نظرهايي وجود دارد. اما نگارنده بر اين باور است که حجم و اهميت پاورقي ارائه شده است که تعيين مي‌کند نويسنده يا مترجم توانسته يا نتوانسته از اين ظرفيت بهره ببرد. پيرامتن‌هاي به‌جا و به‌اندازه در رمان‌هاي نوجوان با توجه به جذابيت‌هايي که دارند مي‌توانند پيوست‌هاي دانش‌افزايي براي نوجوانان باشند. مترجم «دزد آرزوها» در ترجمة گفت‌و‌گوها از شکسته‌نويسي در دستور استفاده کرده که به نظر مي‌رسد با توجه به مخاطب راهبرد قابل قبولي است. مع الوصف اميد است خوانندگان اين اثر از خواندنش لذت ببرند.