سینمــا

سینمای کودک و اکران آنلاین
وضعیت اکران فیلم‌های کودک در آخرین سال‌های پیش از شیوع «کرونا» رونق گرفته بود. کارشناسان معتقدند در حال حاضر با شیوع این بیماری باید به اکران آنلاین آثار فکر کرد. تا همین 2 سال پیش وقتی صبح‌ها به خیابان می‌رفتیم، گاهی شاهد صف بچه‌هایی بودیم که برای اردو به سینما می‌رفتند و شوقی که برای فیلم‌دیدن با دوستانشان در چشماهایشان بود را می‌توانستیم حتی از دور ببینیم. سینمارفتن یکی از جذاب‌ترین تفریحات برای کودکان است که به‌دلیل همه‌گیری بیماری «کرونا» فعلا از آنها دریغ شده است. هرچند سینمای کودک در بخش اکران کمی مهجور بوده و در حقش کم لطفی شده است اما با این حال تا قبل از شیوع «کرونا» توانسته بود خودش را سرپا نگه دارد. در حال حاضر هم که سینمایی نیست و تهیه‌کنندگان می‌ترسند که معضل قاچاق آنلاین گریبان فیلم‌شان را بگیرد؛ لذا ترجیح می‌دهند تا ببینند این ویروس ناخوانده چه زمانی عزم رفتن خواهد کرد تا پس از آن به اکران فیزیکی فیلم‌ها فکر کنند. اما واقعا جای سوال دارد که برای سینمای کودک در دوران «پساکرونا» چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
باید فضا حفظ کنیم
بهروز مفید که تهیه‌کنندگی فیلم «دزدوپری» را در کارنامه خود دارد درخصوص وضعیت اکران فیلم‌های کودک و نوجوان در سینماها گفت: در دوران قبل از «کرونا»، سینمای کودک، با وجودتمام مشکلات، اکران‌های خود را داشت و روالش را طی می‌کرد. هر چند زیاد به آن بها داده نمی‌شد و زمان‌های اکران محدود بود، اما ما می‌توانستیم از اکران‌های صبح برای مدارس استفاده کنیم. در واقع اکران صبح مدارس کمک موثری برای مقوله اکران و فروش آثار بود. این کارگردان بیان کرد: شاید بتوان گفت، بیشتر تامین بودجه فیلم‌های سینمایی کودک از بخش صبحگاهی سینماها بود .اما برای دوران بعداز کرونا، من نمی‌دانم چه اتفاقی قرار است رخ دهد، به‌ هر حال امیدوارم فضای کودک از این وضعیت خارج شود. به‌ویژه در حوزه کودک وقتی بچه‌ها با دوستان و والدینشان به سینما می‌آیند، جذابیت آن برایشان دو چندان می‌شود. لذا باید تلاش کنیم فضای سینما را برای بچه‌ها حفظ کنیم. او ادامه داد: ما در حال حاضر شرایط خوبی نداریم. حدود یکسال‌ونیم است که فیلم‌ها منتظر اکران هستند. این وضعیت هم تهیه‌کنندگان را به‌شدت تحت‌فشار گذاشته و هم فضای فرهنگی را متزلزل کرده است. اگر دولت بتواند به متولیان مربوطه برای اکران آنلاین کمک کند شاید اتفاقات خوبی در این حوزه شروع به شکل‌گرفتن کند. این تهیه‌کننده با اشاره به این‌که امنیت لازم برای اکران فیلم‌ها به‌صورت آنلاین وجود ندارد، افزود: مشکل بزرگی که در اکران آنلاین فیلم‌ها وجود دارد، مساله قاچاق فیلم‌هاست. وقتی فیلم‌ها در پلتفرم‌ها اکران می‌شوند بیشتر از یکی دو روز فروش نمی‌کنند و بلافاصله قاچاق شده و در شبکه‌های ماهواره‌ای پخش می‌شوند یا به‌صورت کپی توسط CDفروش‌ها، به‌فروش می‌رسند. قاچاق فیلم‌ها یک معضل بزرگ است.
کمک موثر اکران صبح مدارس
اوضاع سینمای کودک در دو دهه 60 و 70، مناسب بود و آثار سینمایی به‌راحتی اکران می‌گرفتند؛ اما این موضوع در دهه 80 و 90 به یکی از بزرگترین معضلات سینمای کودک تبدیل شد. البته که یکسری از فیلم‌ها مانند «کلاه‌قرمزی»، «مدرسه موش‌ها» یا انیمیشن‌های «آخرین داستان»، «شاهزاده روم» و... توانستند فروش خوبی داشته باشند اما بخشی از آثار کودک در زمان اکران مهجور ماندند. شاید بتوان دلیل موفقیت آثار سینمایی یاد شده را علاوه بر ساعات خوب اکرانشان، تبلیغات خوب هم در نظر گرفت. با روش اکران صبحگاهی، تقریبا همه بچه‌ها می‌توانستند از طریق اردوهای مدرسه فیلم‌ها را ببینند. درواقع با یک تیر به دو نشان می‌زدند؛ یعنی هم کمی از سرمایه تهیه‌کنندگان برمی‌گشت و هم فیلم‌ها توسط بچه‌ها دیده می‌شدند.
نگرانی برای آینده
بیتا منصوری، تهیه‌کننده، گفت: من بابت آینده سینمای کودک نگران هستم. چراکه در دو سال اخیر به‌دلیل شیوع کرونا وضعیت اکران فیلم‌ها مطلوب نبود. «بنیاد سینمایی فارابی» از بخش کودک حمایت مالی می‌کند و برای اینگونه مهم سینمایی جشنواره برگزار می‌کند. اما فیلم تولید نمی‌کنیم که فقط در جشنواره حضور داشته باشد؛ باید به فکر اکران آن هم باشیم. کاش برای اکران بهتر آثار کودک برنامه‌ریزی صورت بگیرد. او ادامه داد: «جشنواره کودکان و نوجوانان» تنها جشنواره‌ای است که ما برای این ژانر داریم و بعضی از فیلم‌ها تنها به واسطه این جشنواره می‌توانند رنگ پرده را ببینند. برای مثال فیلم «پاستاریونی» به کارگردانی سهیل موفق دو جایزه مهم «هیات داوران جشنواره» و هم جایزه «هیات داوران بخش کودک» را برنده شد اما ما برای اکران آن خیلی سختی کشیدیم. او گفت: در حال حاضر هم که اکران‌های آنلاین را شاهد هستیم، با معضل نداشتن حق کپی‌رایت مواجه می‌شویم؛ فیلم‌ها یک ساعت بعد از اکران همه جا پخش می‌شوند و به همین خاطر صاحبان آثار بابت اکران آنلاین اثرشان هراس دارند. باید سازوکاری برای حق کپی‌رایت آثار تعریف شود که بتوان با خیال راحت آثار کودک و نوجوان را در بستر آنلاین اکران کرد.
بخشی از حیات در آنلاین
با وجود همه مشکلات، سینمای کودک، به لطف «جشنواره بین‌المللی کودکان‌ونوجوانان» و اقدامات متولیان سینمای کودک جریان داشت و در تعامل با صنف و سینماداران در حال رونق پیداکردن و نتیجه‌گرفتن بود اما اکنون در دو سال اخیر، با شیوع بیماری «کرونا» چالش‌هایی سر راه اکران آثار کودک به‌چشم می‌خورد. اما از آن‌جایی که در حال حاضر و به‌دلیل همه‌گیری بیماری «کرونا»، حیات سینما به اکران آنلاین وابسته شده است؛ پس باید برای اکران آنلاین فیلم‌های مختص به کودکان و نوجوانان نیز برنامه‌ریزی‌هایی صورت بگیرد. این قضیه هم جنبه مثبت و هم منفی دارد. جنبه مثبت اکران آنلاینِ فیلم‌های کودک این است که تمام بچه‌ها از سراسر ایران می‌توانند از تماشای فیلم‌ها لذت ببرند. اکران آنلاین فیلم‌های کودک‌ونوجوان می‌تواند فرصت خوبی برای دیده‌شدن باشد. اگر مشکل امنیت پلتفرم‌ها حل شود، اکران آنلاین می‌تواند نه تنها برای سینمای کودک بلکه برای همه حوزه‌های سینمایی کمک‌کننده باشد. همچنین می‌توان در دوران پساکرونا در کنار سینمای فیزیکی، سینمای آنلاین را هم داشته باشیم تا افرادی که شرایط سینما رفتن ندارند، هرجایی که هستند بتوانند فیلم‌ها را ببینند.