نارين قلعه را دريابيد؛ لطفا!
آرمان ملی- منیره چگینی: بی‌توجهی به آثار تاریخی ، از یک دهه پیش آغاز شده و در برخی از اماکن و ابنیه تاریخی، ساخت و سازهایی صورت می‌گیرد که بیشتر آنها تحت تاثیر مسائل اقتصادی است. شاید نمونه بارز این امر در ساخت و ساز سد در چند کیلومتری آرامگاه کورش و پاسارگاد و در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد بود که سر و صدای بسیاری برپا کرد. پس از آن نیز ساخت و ساز در حریم چغازنبیل انتقادات بسیاری ایجاد کرد. یا اینکه در پایتخت کشور و منطقه 11 که می‌توانست با حفظ بناهای زیبای تاریخی از دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی اول، به‌عنوان «شانزلیزه» ایران مطرح باشد، اما بدون توجه شهرداران وقت به این موضوع، ساختمان‌های زیبا و قدیمی، یکی پس از دیگری تخریب شدند و آپارتمان‌ها و پاساژ‌های بدقواره سر به آسمان کشیدند.
عدم تملک شهرداری و میراث فرهنگی به این آثار حتی سبب شد که ساختمان بسیار زیبا و تاریخی انیس‌الدوله (همسر ناصر الدین شاه) امروزه در محله امیریه تهران به محل اسکان اتحادیه صنف تهیه و توزیع گوشت گوسفندی تغییر کاربری داد که نمونه‌ای از شاهکار شهرداری و میراث فرهنگی وقت بود. از این نمونه‌ها با یک جست‌وجوی ساده در گوگل بی‌شمار است و نشان می‌دهد که محوطه‌ها و ابنیه تاریخی تا چه اندازه می‌تواند برای برخی سودآور باشد، ولو به قیمت نابودی آنها. برای این افراد تفاوتی ندارد که میراث ملی باشد یا ثبت شده در یونسکو آنها فقط فکر سود بردن از سبد گردشگری یا صنعتـــی در حریم این بناها و میراث ملی و طبیعی هستند. هنــوز بحث در خصوص ساخت سایت پتروشیمی در جوار میانکاله به پایان نرسیده، ساخت و ساز بتنی در کنار یکی از قلعه‌های تاریخی کشور، بحث‌برانگیز شده است. چند روز پیش بود که احسان رستمی‌پور، روزنامه‌نگار، با انتشار تصویر از ساخت و ساز سازه‌ای بتنی در حریم نارین قلعه، به عنوان یک اثر تاریخی منحصر به‌فرد در بافت تاریخی یـــزد و نایین، در توئیتر نوشت: «ساخت و ساز بتنی در عمق بافت تاریخی شهر نایین و حریم نارین قلعه!» این عکس که
نشان از زخمی عمیق و قدیمی بر پیکره ابنیه و آثار تاریخی است، با تایید میراث فرهنگی و گردشگری همراه بود. اما اگر می‌خواهید بدانید که حریم نارین قلعه تا چه اندازه برای باستان شناسان مهم است، باید نگاهی به تاریخچه آن انداخت. نارین قلعه، قلعه‌ای است باستانی و کهن که در شهر نایین به حساب می‌آید. به‌عقیده کارشناسان نوع مصالحه نارین قلعه یا نارنج قلعه و همچنین سبک معماری بنا به دوران پارتیان یا همان اشکانیان می‌رسد و بعضی دیگر از محققان آن را به دوران ساسانیان نسبت می‌دهند و یک بنایی برای انجام مراسم خاص بوده است که دژ یا کهن دژ شهر به حساب می‌آمد. «نارین قلعه» بنای خشتی مخروبه‌ای در شهر تاریخی نایین در شرق استان اصفهان که برخی قدمت آن را به دوره پارتیان یا ساسانیان تخمین می‌زنند. گفته می‌شود این بنای تاریخی در اصل آتشکده بوده یا اینکه کاربری نظامی و اداری در دوره خود داشته است.
بنا مجوز دارد
اما پاسخ میراث فرهنگــــی و گردشگری شهرستان نایین به این موضوع، مُهر تاییدی برای این موضوع است و که جای سوال و تامل دارد. محمود مدنیان، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان نایین تایید کرده: «این سازه جدید در بافت تاریخی نارین قلعه دارای مجوز از میراث فرهنگی استان است. با توجه به توریستی بودن شهرستان نایین کاربری این بنا، اقامتی و گردشگری و دارای مجوز رسمی از اداره کل میراث استان است. مجوز ساخت بنا توسط معاونت میراث فرهنگی استان با قید ۱۴ بند ضابطه صادر شده و مالک موظف به اجرای کامل آن است. معماری، ارتفاع نماها و رعایت دید منظر این طرح بر اساس الگوگیری از بنای اولیه و خانه‌های تاریخی نایین احداث می‌شود.» این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که شهرستان نایین ۲۳ هتل، اقامتگاه سنتی، خانه مسافر، مهمانپذیر و بوم گردی با ظرفیت اقامت ۶۰۶ نفر با ۹۲ اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد و نارین قلعه در لیست میراث جهانی قرار دارد.
فراتر از ساخت یک اقامتگاه
در این رابطه و در پاسخ به این سوال که ساخت و ساز در حریم یک بنای تاریخی همچون نارین قلعه تا چه اندازه می‌تواند، زیان‌بار باشد، یک کارشناس میـــراث فرهنگی و گردشگری به «آرمان ملی» می‌گوید: « گویا سازمانـــی که وظیفه ذاتی آن حفظ و احیای بناهای تاریخی است، به ساخت و ساز در حریم یک بنای تاریخی چند هزار ساله مجوز داده، نمی‌دانند که طبق اعلام یونسکو و قوانین حفظ و احیای بناهای تاریخی، هرگونه ساخت و ساز در حریم آنها ممنوع است؟» احمدی فاضلی در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: «نارین قلعه یک بنای خشتی و گلی است که با توجه به بافت کویری منطقه هزار سال حفظ شده، زمانی‌که برای ساخت و ساز در محوطه این قلعه باستانی، بولدوزرها و کامیون‌ها تردد دارند و گودبرداری می‌کنند، قطعا به این اثر آسیب جدی وارد می‌شود و برخی از قسمت‌های آن فرو می‌ریزد. متاسفانه امروزه ساخت و ساز بناهای تجاری و سودآور که پشت آنها، برخی از افراد صاحب نفوذ ایستاده‌اند، در کشور افزایش داشته است. اگر من یا شما برویم و درخواست چنین مجوزی کنیم، قطعا با کلی دستورالعمل و آیین نامه روبه‌رو می‌شویم.» وی در رابطه شائبه‌های دیگر و اینکه حفاری‌های علمی در این
منطقــــه صورت می‌گیرد، خاطر نشان می‌کند: «من تردید ندارم که افرادی که زمین را برای این منطقه گودبرداری کرده‌اند، به غیر از منافع اقتصادی در آینده، به دنبال گنج یا نقشه‌ای داشته‌اند. سوال ما از سازمان میراث فرهنگی این است که کارشناسان آنها زمان گودبرداری در آن منطقه حضور داشته‌اند؟ آیا در حریم قلعه آثار تاریخی مدفون وجود ندارد؟ باید در این آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها تجدید نظر جدی صورت بگیرد و از تاراج، غارت و نابودی آثار تاریخی تمدن جلوگیری شود.»
ارسال نظر