تصویری باورنکردنی از تهران پساجنگ دوازده‌روزه/محسن اورنگ از تجربه کارگردانی «تهران الف-شهر بی مثال» میگوید/شباهت زندگی شهروندی از ایران تا کانادا

به گزارش آرمان ملی آنلاین ،محسن اورنگ کارگردان و تهیه‌کننده سینما با فیلم-سریال «تهران الف-شهر بی مثال» در جشنواره فیلمهای شهری ونکوور حضور داشته و آنچه جالب است اینکه فیلمی درباره همزیستی دو قطب سنتی و مدرن در تهران، برای شهروندان کشور مهاجرپذیر کانادا قابل تامل بوده است. 

محسن اورنگ در چرایی تولید "تهران الف-شهر بی مثال" میگوید: همه چیز از ایده ای برای یک برنامه تلویزیونی شکل گرفت، یکی از تهیه‌کنندگان تلویزیون سوژه ای داشت برای آیتم هایی روایتگر عین زندگی در نقاط مختلف تهران و پس از گسترش ایده بود که فهمیدم میشود آن را به فیلم یا حتی سریال بدل کرد و هرچه بیشتر وارد فاز پژوهش درباره سبک زندگی تهرانی‌ها شدیم دریافتیم واقعا چقدر همپوشانی میان سنت و مدرنیته در تهران زیاد شده است یعنی برخلاف آن حرفهای تکراری درباره تفاوت سبک زندگی در دو قطب سنت و مدرن، اتفاقا در سالهای اخیر سنت و مدرنیته از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب پایتخت در حال نوعی همزیستی کنار همدیگرند. 

او ادامه داد: گسترش سیستم حمل و نقل عمومی باعث شده وقتی به مدرن ترین مراکز خرید شمال شهر می‌رویم شهروندانی از جنوبی ترین نقاط را ببینیم یا وقتی به تیمچه‌های بازار می‌رویم شهروندانی از شمال و محلات اعیانی و به بیان بهتر و برخلاف تصور قدیمی دو طبقه کاملا مرفه و کاملا فقیر در حال یک نوعی همزیستی کاملا مسالمت جویانه هستند. نگاه شخصی من به همه چیز واقع‌بینانه است و چیزی که توجهم جلب کرد تقریبا کلانشهر تهران در حال تبدیل به یک شهر مدرن است که درظاهر در تضاد با مظاهر سنتی ایرانی است ولی در باطن مکمل مظاهر سنتی است. در "تهران الف-شهر بی مثال" می بینیم که طبقات پایین تقریبا هر هفته به مرکز و شمال تهران میروند و در مال های مدرن گردش میکنند و چای یا قهوه ای می نوشند... 

محسن اورنگ افزود: از نظر طبقاتی حتی در دهه شصت بچه های پایین به شمال شهر میرفتند و می‌چرخیدند و گردش میکردند. الان هم این است که آخرهفته طبقات پایین به سمت مال ها و مراکز خرید شمالی می‌روند. تفاوت در این است که حالا دیگر در مناطق پایین هم مال هایی شیک و مدرن ساخته شده که گاه از نظر جذابیت و مساحت از مراکز خرید شمال شهر بهتر هست و بچه های بالا هم می‌آیند به این مال ها و وقت می‌گذرانند. 

اورنگ با اشاره به استقبال از فیلم "تهران الف-شهر بی مثال" در جشنواره فیلمهای شهری ونکوور گفت: همزیستی میان طبقات مختلف در تهران و ایران واقعا جذاب است و در "تهران الف..." این همزیستی-که در برخی مناطق شهری کانادا هم وجود دارد-را به رئالیستی ترین شکل ممکن و بدون هر گونه ممیزی و سانسور ارائه داده ایم و شاید یک دلیل اینکه مخاطبان کانادایی فیلم را پسندیدند، همین است که فیلم ما کاملا بر مدار واقعیت است و هیچ اغوا و فریبی در آن نیست. این، یک روایت رئالیستی از زندگی ایرانیان در دوران پساجنگ دوازده روزه است. 

این کارگردان تاکید کرد: برخلاف شانتاژهای گمراه‌کننده، تنوع در جنوب و مرکز پایتخت همچنان هست. بافت سنتی بازار همچنان پایدار است و مشتری خودش را دارد. البته مثلا بازار مسگرها دارد از بین می‌رود و باید کمک کرد به احیا ولی در مجموع هنوز هم تیمچه هایی هستند که حتی بازی قدیمی مثل منچ و جغجغه می‌فروشند... اینها برای مخاطب اروپایی و آمریکایی جذابیت دوچندان دارد چون ریشه های فرهنگی همواره باقی خواهند ماند. اگرچه کشورهایی مثل یونان، مجارستان، اتریش و... که فرهنگ های غنی دارند مثل ایران، این تنوع فرهنگی را دارند ولی در کشوری مهاجرپذیر مثل کانادا، چون آن فرهنگ سنتی را کم دارند، فیلمی مثل "تهران الف..." برایشان جذابیت دوچندان دارد. 

محسن اورنگ در چرایی رفتن به سراغ سوژه‌ی سیال بین سنت و مدرنیته با لحنی قصه‌گو بیان داشت: شاید در ناخودآگاه من بخش سنتی و تقابل با مدرنیته بوده چون سالیان پیش در بازار سنتی کار کردم و آن فضا در ذهنم نشسته. کارهای سابقم اعم از فیلم و سریال بیشتر قصه گو بودند و همین باعث شده برای فیلم-سریال اخیر تلفیق قصه و مستند را به کار ببرم. 

او با اشاره به ریشه های سنتی قصه گویی به عنوان مجالی خوب برای جلب مخاطب گفت: سال‌ها پیش سریال "روز بخصوص" را کار میکردیم که سریالی مرتبط با عید و درختکاری به کارگردانی حمید جبلی بود. در آن سریال طوری لوکیشن انتخاب کردیم که به بدون نیاز به شهرک سینمایی، بافت های دست نخورده را وارد سریال کنیم.

وزارتخانه های ارشاد و میراث فرهنگی نیز باید کارهای مرتبط به فرهنگ مردم را حمایت کنند چون واقعا جذابیت هایی در ایران است که هیج جا نیست؛ نه در ترکیه، نه در ارمنستان و نه در هیچ جای دیگر. باید از این نوع کارها حمایت ویژه شود. اگر می بینیم سریال‌هایی مثل سووشون و بامداد خمار به دل لوکیشن های واقعی در شیراز و قزوین می‌روند و اتفاقا مخاطب هم کارها را تر و تازه و جذاب می بیند به دلیل همین تنوع بصری عین واقعیت ایران است. دکور زدن و کنترل صحنه کار بدی نیست و چون در پیش تولید اولیه فیلم "سگ کشی" بهرام بیضایی یا فاز ابتدایی پروژه ی ناتمام "چای تلخ"ناصر تقوایی بودم میدیدم که این بزرگان چقدر بر سر ترکیب دکور با نماهای بیرونی واقعگرا تلاش می‌کردند پس واقعا باید رفت به سمت استفاده هر چه بیشتر از بافت سنتی موجود در جای جای ایران. از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب ایران، لوکیشن‌های دیدنی هست که بخش عمده تاریخ ایران را در خود جای داده و بایستی شرایط استفاده از آن‌ها را فراهم کرد. 

لازم به ذکر است که فیلم-سریال «تهران الف-شهر بی مثال» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محسن اورنگ، با نگاهی سیال میان درام-مستند، روایتی ارائه میدهد از تقابل تا تعامل سنت و مدرنیته در کلانشهرهایی مثل تهران. 

حامد مظفری روزنامه‌نگار و منتقد باسابقه سینما و تلویزیون به عنوان مجری طرح در پروژه حضور داشته و علیرضا زارع مدیر تولید و آهنگساز فیلم-سریال «تهران الف-شهر بی مثال» بوده است. 

این پروژه که سعی دارد از همراهی مظاهر زندگی سنتی با مدرن روایتی تصویری ارائه دهد با حضور محرم زینال‌زاده بازیگر باسابقه و بابک محمدی موزیسین و خواننده و همراهی شماری از چهره‌های حیطه اصناف تولید شده است.