پیروزی «اردوغان» در میان گوناگونی گرایش‌ها

آرمان ملی آنلاین:  این تلاش نفس‌گیر بویژه برای رئیس جمهور مستقر، رجب طیب اردوغان 69 ساله که بیست سال قدرت را با اقتدار در اختیار داشت، بسیار دشوار نمود یافت، بطوری‌که در طول این دو دهه زمامداری و سیاست‌ورزی شاید کمتر رویدادی مانند انتخابات اخیر برای او چالش‌برانگیز بود. نکات قابل دِرنگ در این انتخابات مطرح است که به اختصار در این یادداشت اشاره می‌شود:

اول؛ رقابت برای کسب جایگاه‌های سیاسی و مشارکت مردم در انتخابات از دستور، صدور بخشنامه، برگزاری جلسات و... پیروی نمی‌کند در جهان مدرن، سیاست (به معنای مدیریت امور کلان کشور) از امور واقعی هستند که باید با ساز و کار متناسب با طبیعت خود، حل و فصل شوند. انتخابات اگرچه پدیده‌ای در سرشت خود، سیاسی است اما در بستر جامعه شکل می‌گیرد و شکوفا می‌شود. بدینگونه مردم ترکیه همواره در انتخابات مشارکت بالایی داشته‌اند. موضوعی که اردوغان در سخنرانی جشن پیروزی مقابل کاخ ریاست جمهوری به آن اشاره کرد و گفت: این دموکراسی ترکیه است که امروز برنده شد.

دوم؛ ترکیه دارای یک ساختار حزبی قدرتمند و جذاب است و هر کس با هر سلیقه و گرایشی می‌تواند در مقام نامزد یا رای دهنده در میدان سیاست حاضر شود. گونه‌های گسترده‌ای از احزاب بزرگ و کوچک با گرایش‌های متنوع از راست ملی‌گرا افراطی، میانه‌روها، اسلام‌گراها و چپ‌ها در فضای سیاسی این کشور زیست می‌کنند، نمونه آن رقابت «سینان اوغان»، سیاستمدار جوان ملی‌گراست که ائتلاف حزب او با تعدادی دیگر از احزاب با کسب 5.2 درصد آرا جایگاه سوم را کسب کرد. اگرچه او در دور دوم به کارزار انتخاباتی اردوغان پیوست اما برخی از متحدین اوغان به سمت قلیچدار اوغلو متمایل شدند و پایگاه اجتماعی آرا تقسیم شد.

سوم؛ از لحاظ مناطق جغرافیایی، شهرهای بزرگ و پرجمعیت آنکارا، استانبول، ازمیر و آنتالیا یا به تعبیری دیگر، شهرهای شمال و غرب ترکیه رای خود را به سبد قلیچدار اوغلو ریختند، این مورد پیامی را بازتاب می‌دهد که ساکنان شهرهایی که از لحاظ اقتصادی و توریستی در وضعیت بهتری قرار دارند، موضوعات جهان مدرن مانند آزادی رسانه و حقوق بشر برای آنها از اولویت ویژه برخوردار است. همچنین از حدود 11 استان جنوبی ترکیه که در اثر زلزله مرگبار ماه فوریه (بهمن) که جان بیش از 50 هزار نفر را گرفت و واکنش‌های بسیار منفی را متوجه دولت کرد، در دور اول، 8 استان برخلاف انتظار مجددا به رجب طیب اردوغان رای دادند. این موضوع حکایت از آن داشت که محاسبات مخالفان اردوغان غلط از آب درآمد و پایگاه اجتماعی رئیس جمهور هنوز به او وفادار هستند.

چهارم؛ رجب طیب اردوغان در طول زمامداری خود، برخی از افراد شاخص و نزدیک به خود را از کار برکنار و به حاشیه راند و همان افراد اکنون در ائتلاف تشکیل شده علیه او مشارکت فعال دارند از جمله «احمد داود اوغلو»، مشهور به کیسینجر ترکیه که تجربه وزیر امور خارجه و نخست وزیری دوران حاکمیت اردوغان را در کارنامه خود دارد یکی از 6 حزب ائتلاف مخالفان دولت را رهبری می‌کند. همچنین «علی باباجان» رهبر حزب دموکراسی و پیشرفت، پست‌های مهم مانند وزیر اقتصاد در دولت اردوغان را برعهده داشت، اکنون در جبهه مخالفان جای گرفته است. نکته مهم قابل اشاره اینکه، متحدان توانمند با مشاهده بی‌مهری‌ها در ائتلاف مقابل قرار می‌گیرند.

پنجم؛ آرای آقای رجب طیب اردوغان در دوره‌های گذشته هم مانند اکنون حدود 52 درصد بود و این مورد حکایت از آن دارد که او توانسته در 20 سال زمامداری، پایگاه اجتماعی خود را راضی یا حداقل متقاعد کند که وی بهترین گزینه است. اما جمع اپوزیسیون در دوره‌های گذشته حدود 30 درصد آرا را به خود اختصاص می‌دادند، اما اکنون با ائتلاف و تمرکز به رهبری قلیچدار اوغلو در دور دوم انتخابات به 47.86 درصد، آرا آنها افزایش پیدا کرد و این سرمایه سیاسی بزرگی برای آینده محسوب می‌شود.

در نهایت، نامزد پیروز ریاست جمهوری ترکیه راه دشواری را در پیش‌رو دارد. به تعبیری دیگر، اردوغان علاوه بر برآوردن مطالبات پایگاه اجتماعی خود خواسته‌های نیمی دیگر از مردم را هم باید مورد توجه قرار دهد، مطالباتی که به ظاهر ممکن است متضاد هم باشند. زبان به تلخی گشودن در دوره رقابت‌ها و نسبت‌های نامناسب به طرف مقابل، روش غیر سیاستمدارانه‌ای بود که اکنون روشن شده است که نیمی از آرا را به خود اختصاص داده‌اند. برآوردن مطالبات از جمله کاهش نرخ تورم، بهبود فضای کسب و کار، آزادی رسانه و مطبوعات، رعایت حقوق بشر و سایر آزادی‌های جهان مدرن از جمله دشواری‌های آینده رئیس جمهور منتخب خواهد بود.