آشتی کنان ایران و مصر در راه است/ غرب و اسرائیل مخالف از سرگیری رابطه تهران _ قاهره

آرمان ملی آنلاین: در همین راستا نیز بود که علی شمخانی، دبیر وقت شورای‌عالی امنیت ملی با سفرهای منطقه‌ای خود به عراق و امارات متحده عربی این روند را کلید زد و پیش برد. با این حال، اما از همان ابتدا تحلیلگران و سیاسیون بحث روابط گسترده‌تری را با کشورهای تاثیر‌گذار منطقه پیش کشیدند و در راس آنها نیز بحث احیای روابط با مصر مطرح شد.

آنچه که مسلم است پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون تهران و قاهره هیچ‌گونه ارتباطی با یکدیگر نداشته‌اند و ارتباط دو کشور در حد دفتر حافظ منافع در دو پایتخت بوده است. این در حالی است که پیش از انقلاب؛ مصر و ایران ارتباط نزدیک و خوبی با هم داشتند. البته به لحاظ تاریخی ایران و مصر در پیش از انقلاب نیز قطع روابط داشتند.

در سال 1339 جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور وقت مصر به‌دلیل هم‌پیمانی محمدرضا شاه با اسرائیل دستور قطع روابط سیاسی و اخراج سفیر ایران را داد که با روی کار آمدن انور سادات در این کشور روابط مجددا احیا شد. با این حال اگر بخواهیم به طور دقیق و موشکافانه به علل و چرایی این قطع ارتباط 44 ساله بپردازیم می‌توان به دو اتفاق مهمی که تاثیر مستقیم در این مساله داشت، اشاره کرد. مساله نخست بحث پیمان کمپ‌دیوید و همگرایی انور سادات با آمریکا و اسرائیل در جهت مذاکره برای صلح فلسطین بود که چون ایران در حمایت از فلسطین مخالف هرگونه مذاکره‌ای با رژیم صهیونیستی بود این رویکرد مصری‌ها را برنتافت.

از طرفی نیز پس از آنکه شاه مخلوع ایران به دعوت انور سادات به مصر رفت و در آنجا درگذشت و پس از آن رئیس‌جمهور مصر مراسم باشکوهی برای وی گرفت در سال 58 به دستور امام‌خمینی(ره) روابط ایران و مصر به‌طور کل قطع شد. مساله دیگر نیز به ماجرای ترور انور سادات بازمی‌گردد که در سالگرد جنگ رمضان در مصر باز می‌گردد که انور سادات به‌دست جهاد اسلامی مصر و شخصی با نام خالد اسلامبولی ترور شد و این حرکت اسلامبولی از سوی ایران مورد ستایش قرار گرفت و در این راستا حتی نام خیابان «وزرا» تهران به خالداسلامبولی تغییر پیدا کرد و از آنجا که وی در میان مردم مصر از جایگاه بالایی برخوردار بود این اقدام بر روابط ایران و مصر سایه افکند. چنانکه در دولت‌های مختلف پس از سادات نیز همه دولت‌ها این قطع روابط را ادامه دادند و ایران نیز تلاشی در جهت احیای روابط نکرد. روی کارآمدن اسلام‌گرایان اخوان‌المسلمین و ریاست‌جمهوری محمد مرسی که به تهران نیز آمد هم نتوانست تاثیری بر روابط دو کشور بگذارد و همین شد که روابط به مدت 44 سال قطع ماند. 

فصل احیای روابط 

طی روزهای گذشته و در پی سفر سلطان هیثم، پادشاه عمان به تهران بسیاری یکی از اهداف وی از این سفر را میانجی‌گری میان ایران و مصر در جهت احیای روابط خواندند. وی حتی به دیدار مقام معظم رهبری هم رفت که در این دیدار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به اظهارات سلطان عمان مبنی بر تمایل مصر برای از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران، تاکید کردند: «ما از این موضوع استقبال می‌کنیم و مشکلی در این زمینه نداریم.»

از همین‌رو نیز به‌نظر می‌رسد که گویا فصل احیای روابط میان تهران و قاهره از راه رسیده و پس از 44 سال دو پایتخت متمایل به از  سرگیری روابط هستند. در همین راستا نیز روزگذشته علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت با اشاره به این مساله گفت: «دولت برای از سرگیری و توسعه روابط با مصر آمادگی دارد و رئیس‌جمهور به وزارت امور خارجه ماموریت داده تا موضوع را به طور جدی پیگیری کند.» این در حالی است که منابع خبری ادعا کردند که عمار حکیم در سفرش به قاهره حامل پیام‌های ایران برای از سرگیری روابط با مصر است.

منابع سیاسی عراقی به جزئیات سفر عمار حکیم، رهبر جریان حرکت ملی عراق به قاهره و دیدار با مقامات ارشد مصر پرداختند. این منابع با اشاره به چند نشست امنیتی میان مسئولان ایرانی و مصری در بغداد اعلام کردند که عمار حکیم پیام ایران برای از سرگیری روابط با مصر را به عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور این کشور منتقل کرده است. منابع عراقی افزودند که پیام ایران مثبت بوده است و پاسخ عبدالفتاح سیسی در این خصوص نیز مثبت بوده است.

فرصت خوب گسترش روابط

یک کارشناس مسائل خاورمیانه در ارتباط با احتمال از سرگیری روابط ایران و مصر اظهارداشت: احیای روابط تهران و قاهره طبیعتا به معنای تحقق خواسته‌های ملت‌های دو کشور است که برای مدت‌ها از همکاری‌ها و همسویی‌ها و مراودات فرهنگی و اقتصادی محروم شدند. جعفر قنادباشی گفت: اکنون با احیای روابط یک فرصت بسیار خوب برای نخبگان دو کشور که از نظر فرهنگی اشتراکات بسیاری دارند و همکاری‌های سیاسی و اقتصادی خوبی در گذشته داشتند فراهم آمده است.

احیای روابط به معنای برداشته شدن سدها و موانعی است که هیچکدام ریشه در منافع ملی دو کشور ندارد. وی افزود: منافع ملی دو کشور از دریچه گسترش روابط برادرانه میان کشورهای اسلامی در مسیر درستی قرار می‌گیرد. آنچه مسلم است آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی همواره تلاش داشتند که دو ملت در کنار هم قرار نگیرند. اکنون نیز آنها تلاش دارند که روابط تهران- قاهره احیا نشود و همچنان شاهد قطع روابط دو کشور باشیم.