توافق نظامی ایران و چین/ جنگنده‌های پیشرفته نسل پنجم در مسیر تهران؟

به گزارش آرمان ملی آنلاین ؛ ،برخی منابع خبری خبر داده‌اند که ایران و چین به توافقی مهم در حوزهٔ نظامی دست یافته‌اند. بر اساس این گزارش‌ها، ایران قرار است مجموعه‌ای از تجهیزات پیشرفته شامل جنگنده‌های نسل پنجم J‑۲۰، مدل‌های مشابه J‑۱۰C، سامانه‌های پدافند هوایی HQ‑۹ و رادارهای JY‑۱۴ را دریافت کند. در مقابل، ایران حدود ۲ میلیارد دلار نفت خام به چین صادر خواهد کرد.

در ماه‌های اخیر پرواز های ترابری نظامی متعددی بین چین و ایران انجام شده‌است که احتمالاً بخشی از تجهیزات در حال تحویل هستند. منابع خبری بر آغاز روند تحویل تاکید کرده‌اند، اگرچه هیچ مقام رسمی در تهران یا پکن تاکنون این توافق را تأیید یا تکذیب نکرده‌است.

J‑۲۰؛ ستون فقرات هوایی چین

جنگنده J‑۲۰، ساختهٔ Chengdu Aircraft Corporation، یک جنگندهٔ سنگین، دو موتوره و نسل پنجم با قابلیت پنهان‌کاری و نفوذ به مناطق تحت پوشش پدافند است. این جنگنده از اواسط دههٔ ۲۰۱۰ وارد خدمت نیروی هوایی چین (PLAAF) شد و در سال‌های اخیر با نصب موتورهای بومی WS‑۱۵ و ارتقای اویونیک و حسگرها به ستون فقرات توان هوایی پکن تبدیل شده است.

از نظر راداری، J-20 به رادار AESA (آرایه فازی فعال) Type-1475 مجهز است که برد کشف آن در حالت استلز تا ۳۰۰ کیلومتر برای اهداف نسل چهار و تا ۱۳۰–۱۸۰ کیلومتر برای اهداف نسل پنج است.

سیستم‌های جنگ الکترونیک پیشرفته، تجهیزات اخلالگر و سامانه هشداردهنده موشک (MAWS) و پرتابگرهای شراره، و پوشال نیز در این جنگنده تعبیه شده‌است.

این جنگنده در بخش تسلیحات، چهار موشک هوا به هوای برد بلند PL-15 و ۲ موشک حرارتی PL-10 را در محفظه‌های داخلی خود حمل می‌کند. موشک PL-15 با برد بیش از ۲۰۰ کیلومتر و سامانه هدایت ترکیبی، در حال حاضر یکی از قدرتمندترین موشک‌های BVR دنیاست.

ویژگی‌های کلیدی J‑۲۰:

طراحی آیرودینامیک: بال دلتا با کانارد، ورودی‌های Diverterless Supersonic Inlet (DSI)، روش‌های شکل‌دهی برای کاهش سطح مقطع راداری (RCS).

پیشرانه‌ها: نسخه‌های اولیه با AL‑۳۱ و WS‑۱۰ پرواز کردند؛ WS‑۱۵ بومی با TVC و رانش بالا در حال جایگزینی است و قابلیت سوپرکروز و مانورپذیری بهبود یافته را فراهم می‌کند.

اویونیک و حسگرها: رادار آرایه کنش‌پذیر الکترونیکی (AESA)، حسگرهای EO/IR توزیع‌شده برای پوشش ۳۶۰ درجه، امکان هدایت موشک و شناسایی چندهدفه.

تسلیحات داخلی: دو محفظه بزرگ برای موشک‌های دوربرد (PL‑۱۵/PL‑۲۱)، جایگاه‌های داخلی کوچک برای موشک‌های نزدیک‌برد (PL‑۱۰).

نسخه‌ها و وضعیت تولید:

نسخه‌های عملیاتی: J‑۲۰A (تولیدی اولیه)، J‑۲۰B/J‑۲۰A ارتقا یافته، و J‑۲۰S دوسرنشین آزمایشی/عملیاتی.

سرعت و برد عملیاتی: تخمین‌ها حدود Mach 2 و برد بیش از ۱٬۰۰۰ کیلومتر بدون سوخت‌گیری.

قدرت و محدودیت‌ها: برد و ظرفیت سوخت بالا، توان شبکه‌سازی با AEW و پهپادها، اما پنهان‌کاری همه‌جانبه و توان رادار/EW هنوز بر اساس تحلیل‌ها و تصاویر است.

تسلیحات جنگنده جی ۲۰

چنگدو J-20 از یک توپ کنون برای درگیری‌های هوایی نزدیک استفاده‌می‌کند.

در کنار این توپ، J-20 از هشت جایگاه نیز برای حمل تسلیحات بهره‌مند است که امکان حمل موشک‌های هوا به هوای PL-12C/D و PL-15 روی آنها وجود دارد.

چنگدو J-20 از دو محفظه داخلی حمل سلاح نیز برخوردار است که درون آنها امکان حمل موشک هوا به هوای کوتاه برد PL-10، موشک‌های هوا به زمین، موشک‌های ضد رادار، بمب‌های هدایت شونده دقیق و بمب‌های سقوط آزاد وجود دارد.

 تسلیحات هوا به هوامقایسه J-20 با جنگنده‌های رقیب منطقه‌ای

در مقایسه با رقبای مستقیم در منطقه، J-20 از نظر سطح مقطع راداری (RCS) و قابلیت درگیری در برد بلند، برتری محسوسی دارد. سطح مقطع راداری این جنگنده در بهترین حالت به ۰.۰۰۵ متر مربع می‌رسد که در مقایسه با RCS حدود ۱.۲ متر مربع جنگنده F-16I و ۱۰ متر مربع F-15I اسرائیل، اختلاف قابل توجهی دارد. حتی در مقایسه با F-35I Adir نیز که RCS آن به ۰.۰۰۰۵ متر مربع می‌رسد، J-20 در موقعیت رقابتی قرار دارد و در برخی زوایا (جلو و نیمه‌جانبی) تفاوت چندانی میان این دو دیده نمی‌شود.

 سطح مقطع راداری (RCS)

از نظر تسلیحاتی، J-20 با موشک PL-15 که برد آن ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود، از F-35I مجهز به AIM-120D با برد حدود ۱۸۰ کیلومتر برتری دارد. در نبردهای داگ‌فایت، F-16 و F-15 اسرائیلی چابکی بیشتری دارند، اما ویژگی استلز و قدرت مانور J-20 در سرعت‌های بالا این ضعف را تا حد زیادی جبران می‌کند.

جنگنده‌های J-10C ایران نیز در صورت ورود به این میدان، با وجود برخورداری از موشک PL-15 و رادار AESA، به دلیل سطح مقطع راداری بالاتر (بیش از ۱.۲ متر مربع) و ضعف در پنهانکاری حرارتی و راداری، در مقابل F-35 آسیب‌پذیرتر خواهند بود.

نقش آواکس در نبرد هوایی

یکی از نقاط قوت هر نیروی هوایی در جنگ مدرن، بهره‌گیری از سامانه‌های هشدار زودهنگام هوابرد (آواکس) است. اگر ایران به یک آواکس پیشرفته و هماهنگ با شبکه نبرد خود ( نسخه چینی KJ-500) مجهز باشد، قابلیت کشف زودهنگام جنگنده‌های استلز F-35I اسرائیل از فاصله ۱۵۰–۲۰۰ کیلومتری فراهم خواهد شد.

در چنین شرایطی، J-20های ایرانی به لطف داده‌های لحظه‌ای و موقعیت‌یابی دقیق می‌توانند با آگاهی تاکتیکی بالا وارد درگیری BVR شوند.

 سامانه‌های جنگ الکترونیک و آواکس

در نبرد بدون آواکس، J-20 ناچار است متکی به رادار داخلی خود عمل کند که برد آن در کشف F-35 در بهترین حالت به ۱۳۰ کیلومتر محدود است. اما با حضور آواکس، اطلاعات مسیر حرکت، سرعت و ارتفاع دشمن در اختیار خلبانان J-20 قرار گرفته و این جنگنده‌ها می‌توانند در برد ۲۰۰ کیلومتر از F-35ها را با PL-15 هدف قرار دهند.

در مقابل، F-35 در حالت passive و با رادار خاموش عمل خواهد کرد و امکان پیشروی بی‌خطر برایش دشوار می‌شود.

همچنین در مقایسه با جنگنده J-10C، باید گفت با وجود بهره‌مندی هر دو از موشک PL-15 و رادار AESA، سطح مقطع بالاتر J-10باعث می‌شود حتی در حضور آواکس، F-35 در فاصله ۶۰–۸۰ کیلومتری آن را کشف و پیش از شلیک موشک، آن را درگیر کند. درحالی‌که J-20 تا فاصله ۸۰ کیلومتری از F-35 همچنان در وضعیت پنهانکاری مؤثر باقی می‌ماند.

 تحلیل نبرد هوایی فرضی با حضور جنگنده جی ۲۰

اگر سناریویی فرضی را در نظر بگیریم که ایران به ۱۲ فروند جنگنده J-20 مجهز شده و در کنار آن از یک آواکس پیشرفته نیز بهره می‌برد، آرایش نیروهای هوایی اسرائیل شامل ۸ F-35I، ۶ F-15I و ۸ F-16I در برابر آن قرار خواهد گرفت. در این نبرد، آواکس ایرانی قادر است موقعیت F-35های اسرائیلی را از فاصله ۱۵۰–۲۰۰ کیلومتری کشف کند و داده‌های لحظه‌ای را در اختیار J-20ها بگذارد.

 موتور و رانش

با دریافت این اطلاعات، J-20ها بدون روشن‌کردن رادار و تنها از طریق لینک داده و سامانه جنگ الکترونیک، موشک‌های PL-15 خود را از فاصله ۲۰۰–۲۲۰ کیلومتری شلیک خواهند کرد. در این فاصله، F-35 در حالت passive خواهد بود و امکان شناسایی سریع تهدید را نخواهد داشت. F-15 و F-16های اسرائیلی نیز به دلیل سطح مقطع راداری بسیار بالا (بین ۱.۵ تا ۱۲ متر مربع) در برابر J-20 و پدافند Bavar-373 ایرانی بسیار آسیب‌پذیر خواهند بود.

در ادامه، با نزدیک‌شدن فاصله به محدوده ۸۰ کیلومتر، F-35ها می‌توانند J-20 را کشف و اقدام به شلیک AIM-120D کنند، اما فاصله زمانی میان شلیک موشک PL-15 و پاسخ AIM-120D عملاً موجب می‌شود که جنگنده‌های اسرائیلی در شرایط دشواری قرار گیرند. J-20 به‌دلیل استلز مؤثر و برد بالای موشک‌هایش می‌تواند بخش عمده‌ای از نبرد را در فاصله ایمن اداره کند و تنها در داگ‌فایت در برابر F-16ها آسیب‌پذیر خواهد بود.

J‑۲۰ با ظرفیت سوخت و برد بیشتر، مناسب مأموریت‌های نفوذ دوربرد و عملیات در فاصله طولانی است، در حالی که F‑۳۵ تمرکز بر پنهان‌کاری همه‌جانبه و عملیات چندمنظوره دارد.

تأثیر احتمالی توافق ایران و چین بر منطقه

ورود J‑۲۰ به ایران، در کنار سامانه‌های HQ‑۹ و رادارهای JY‑۱۴، می‌تواند جهشی تاریخی در توان هوایی کشور ایجاد کند. تحلیل‌گران معتقدند که ترکیب جنگنده‌های نسل پنجم با سامانه‌های پدافندی و شبکه‌سازی مناسب، موازنه هوایی خلیج فارس و خاورمیانه را دستخوش تغییر خواهد کرد.

با این حال، کارشناسان تأکید دارند که موفقیت عملیاتی این تجهیزات مستلزم آموزش، هماهنگی با زیرساخت‌های موجود و سازگاری با تاکتیک‌های منطقه‌ای است و تا زمان تحقق عملی استفاده از آنها، مقایسه‌ها بر اساس داده‌های تحلیل شده و تصاویر ماهواره‌ای است.

آیا بازی تغییر می کند؟

اگر گزارش‌های برخی منابع درباره توافق ایران و چین صحت داشته باشد،توافق ایران و چین، هم از نظر انتقال تکنولوژی و هم از نظر ورود تجهیزات مدرن، نقطه عطفی در توان دفاعی و نفوذ هوایی ایران به شمار می‌آید. جنگنده‌های J‑۲۰ با قابلیت‌های دوربرد، سوپرکروز احتمالی و شبکه‌سازی پیشرفته، اگر در ایران عملیاتی شوند، می‌توانند بازیگری جدید و قدرتمند در موازنه هوایی منطقه ایجاد کنند.