پارادوکس افزایش جمعیت با کابوس هزینه‌ها

با یک حساب سرانگشتی از برداشتن اولین گام در فرآیند ازدواج یعنی خواستگاری و خرید دسته گل و شیرینی تا خرید طلا و لباس عروس و داماد و برگزاری یک جشن معقول و تامین خانه برای سکونت و برای خانواده تهخیه جهیزیه ... چنان دلهره‌ای در دل جوانان در آستانه سن ازدواج می اندازد که فعلاراهی جز فراموشی این رویا برای آنها نمی‌ماند، این در حالی است که در این مرحله از چشم انداز هزینه های بچه دار شدن و ... چشم پوشی کنیم. روند افزایش قیمت و گرانی‌های سرسام آور در حالی که بتوان شغلی در بازار پررونق بیکاری، برای جوان خواستار ازدواج و ... در جامعه در نظر بگیریم، به قدر غیرقابل پیش بینی است که نمی‌توان تنها به توصیه به ازدواج بدون توجه به هزینه‌های جانبی آن اکتفا کرد.

آیا هزینه‌های ازدواج با پرداخت وام حل می‌شود؟

بر اساس این گزارش، بررسی‌های هزینه‌ها و وضعیت اقتصادی هر خانواده‌ای اولین گامی است که باید به طور جدی آن را مورد توجه قرار داد. برای خیلی از عروس و دامادهایی که می‌خواهند با برگزاری یک جشن به یادماندنی زندگی مشترک خود را آغاز کنند این سوال پیش خواهد آمد که هزینه‌های عروسی شامل چه چیزهایی می‌شود؟ برای برگزاری مراسم عروسی چقدر باید هزینه کنیم؟ آیا بودجه پیش بینی شده کفاف برگزاری نیازهای عروس و داماد و هزینه های پیش بینی شده و نشده را خواهد داد؟ مسئولان بانک مرکزی با اعلام طرح پرداخت ضربتی وام ازدواج به بانک‌ها خیال خود را راحت کردند و امید به این دارند تا تسهیلات ازدواج با مبلغی حدود 200 میلیون تومان مشکلات جوانان را حل کند. هر چند پرداخت تسهیلات برای ازدواج جوانان امری مطلوب تلقی می شود اما جوانان برای دریافت همین مبلغ در بانک‌ها هم با چالش‌های و مشکلات فراوانی مواجه می‌شوند که در نهایت گاهی عطای همه چیز را به لقایش می‌بخشند نکته‌ای که بیشتر از هر چیزی قابل تامل است وجود قانونی است که اگر مسئولان آستین بالا بزنند و برای اجرای آن کمر همت ببندند می‌تواند بسیاری از مشکلات جوانان را حل و فصل کند یا حتی دیگر جوانان برای ازدواج‌شان نیازی به دریافت وام نداشته باشند.

برآورد نسبی هزینه‌های جشن یک شب عروسی

در بررسی‌های صورت گرفته هزینه‌های معمولی برای یک ازدواج در یکی از تالارهای حاشیه تهران به قرار؛ هزینه عقد محضری حدود 845 هزار تومان، هزینه‌های اولیه رزرو تالار با هزینه‌های جانبی گل‌آرایی و دکوراسیون و غذا و ... حدود 200 تا 500 میلیون تومان، هزینه خرید کارت عروسی از 10 تا حتی گاهی اوقات 200 هزار تومان برای هر کارت، خرید سرویس طلا حداقل 30 تا چندصد میلیون تومان، لباس عروس مبلغی حدود 20 تا 100 میلیون تومان و در صورت کرایه 4 تا 15 میلیون تومان، آرایشگاه عروس حداقل 4 تا 30 میلیون تومان، آرایشگاه داماد حداقل: 1 تا 5 میلیون تومان، دسته‌گل عروس و گل‌آرایی ماشین عروس: حدود 5 تا 15 میلیون تومان، عکاسی و فیلمبرداری: از ۱۰میلیون تومان شروع و به چندصدمیلیون تومان، موسیقی مراسم: بیشتر از ۸میلیون تومان برای یک شب و .... برآورد شده است که البته این هزینه های فقط مربوط به برگزاری مراسم یک شب جشن عروسی است و هزینه مراسم دیگری چون جشن حنابندان، پاتختی و عقد جداگانه و بله برون و .... محاسبه نشده است. قطعاً هزینه تهیه جهاز برای عروس و تهیه خرید یا اجاره خانه نیز با توجه به سلایق و توان خرید خانواده ها از هزینه‌های سنگین دیگر ازدواج است که پشت هر جوان و پیری را می‌لرزاند.

ازدواج در برنامه توسعه هفتم، از آرزو تا واقعیت

این در حالی است که لایحه برنامه هفتم توسعه بحث داغ این روزهاست. در فصل-۱۶با عنوان زن، خانواده و جمعیت ماده۷۹ به بحث تشویق به ازدواج و فرزندآوری پرداخته شده است. در جدول سنجه عملکردی این ماده به «آموزش الگوهای صحیح همسرگزینی و ترغیب ازدواج به‌هنگام، آسان و پایدار» تاکید شده است. با این هدف که دولت مکلف است با همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط به این امر رونق بخشد. از نگاه کارشناسان و متخصصان این حوزه، روشن است که در جامعه کنونی دیگر تنها مسائل فرهنگی بازدهی نخواهند داشت و جبر اقتصادی‌ تعیین‌کننده است. اما آیا از نگاه دولت و براساس این لایحه جامعه امروز برای ازدواج و تشکیل یک خانواده سالم به آموزش الگوی صحیح همسرگزینی نیاز دارد؟ بدیهی است جامعه مردمی‌ هستند که در کوچه و خیابان می‌بینید؛ نه آن عددها و گزاره‌ها. این آمار‌ها و اختلافات که قبل‌تر مربوط به شهر‌های بزرگ‌تر و مدرن‌تر بود امروز تمام کشور و جامعه را دربرگرفته است. ازدواج با کدام درآمد و پشتوانه مالی؟

تغییر ساختارهای اقتصادی – اجتماعی در ازدواج

محمدباقر تاج‌الدین، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در این باره می گوید؛ کار‌شناسان به‌طورکلی سه‌عامل شهرنشینی، تحصیلات و رسانه‌‌ها به‌ویژه شبکه ‌های مجازی جدید را از جمله مهم‌ترین عوامل در تغییرات اجتماعی قلمداد می‌کنند که موجی از تغییر در تمام ابعاد و سطوح زندگی انسان‌ها ایجاد کرده و با شتاب و عمق زیادی به پیش می‌رود. با نگاهی به وضعیت فعلی جامعه ایران می‌توان دریافت که تغییرات اجتماعی در دو بعد خرد و کلان به‌طور کامل قابل مشاهده و بررسی است. منظور از سطح خُرد تغییرات در نگرش و رفتار فردی شهروندان و سبک و شیوۀ زندگی‌شان و منظور از سطح کلان تغییرات در الگو‌ها و ساختار‌های اجتماعی است. واقعیت آشکار و قطعی این است که تغییر در سبک و شیوه زندگی شهروندان به‌ ویژه جوانان به‌عنوان نسل جدید جامعه و تغییرات در سطح ساختاری و الگوی اجتماعی به طور کامل رخ داده و به هیچ‌وجه قابل نادیده گرفتن نیستند. انکار این واقعیت انکار انسان‌ و خواسته‌ها و نیاز‌های واقعی‌شان و حتی مقابله با خواسته‌های آنهاست.او ادامه داد: جوانان در این شرایط پرشتاب و سرشار از تغییرات گسترده و عمیق دارای نیاز‌ها و خواسته‌های متنوع و گوناگونی هستند که برآورده کردن این نیاز‌ها کار چندان آسانی نیست. بروز و ظهور فردگرایی، افزایش نیاز‌های جدید، سبک زندگی جدید، سیال شدن روابط اجتماعی، سیال شدن باورها، هنجار‌ها و ارزش‌ها، تکثر در زیست جهان‌ها، امکان انتخاب‌های متنوع و متکثر و سایر موارد مشابه، همگی شرایط را به گونه‌ای تغییر داده که دیگر امکان پیشنهاد و توصیه‌های قالبی و کلیشه‌ای به کلی منتفی شده است. به این‌ها باید تنگنا‌های اقتصادی را نیز افزود که امکان پوشش دادن هزینه‌های یک زندگی معمولی را نیز دور از دسترس کرده است. در این شرایط بسیار بغرنج اقتصادی کدام جوان با فرض تمایل به ازدواج خواهد توانست اقدام به تشکیل یک زندگی معمولی کند؟ با کدام درآمد و پشتوانۀ مالی؟ در وضعیتی که درصد قابل‌توجهی از خانواده‌ها زیر خط فقر قرار دارند چگونه می‌توانند به حمایت مالی و اقتصادی از فرزندان خود بپردازند تا ازدواج کنند؟ برای مثال رهن و اجارۀ یک دستگاه آپارتمان کوچک مقیاس در محدوده‌ های پایین‌شهر هم برای بسیاری از جوانان امکان‌پذیر نیست تا چه‌رسد به خرید آن؛ بنابراین در این تنگنای اقتصادی چگونه می‌توان از جوانان درخواست کرد که ازدواج کنند؟ با کدام حمایت اقتصادی؟ ضمن اینکه می‌دانیم بخش قابل‌توجهی از جوانان با وجود داشتن تحصیلات‌عالی حتی از داشتن یک شغل معمولی هم محرومند و درنتیجه بدون شغل و درآمد چگونه خواهند توانست نسبت به ازدواج اقدام کنند؟

مسئولان، ساده زیستی را الگو قرار دهند

محمد حسین توانایی کارشناس اقتصادی نیز با تکیه بر تعمیم ساده زیستی بین مسئولان گفت: مدیران خودشان هم به سمت ساده زیستی و دوری از تجمل گرایی تمایل پیدا کنند. طبیعی است که این حرکت آنها می تواند روی جمع اثرگذار باشد. مردم وقتی مشاهده کنند که مسئولان و مدیران از حداقل امکانات در مکان مستقر خود برای تهیه میز، صندلی، اتاق و اتومبیل استفاده می کنند و با برخورداری از حداقل ها، ساده زیستی را سرلوحه کار خود قرار داده اند، به سمت زندگی ساده پیش می روند. براساس فرمایش حضرت علی(ع) که می فرمایند مردم به حاکمان بیشتر از پدران خود شبیه هستند، مسئولان ما هم الگو بگیرند و ساده زیستی را در همه زمینه های زندگی و از همه مهم تر در مراسم ازدواج مورد توجه قرار دهند