افسردگی با فقر درمانی ندارد

در هر صورت و علت بیماری‌ها و درگیری‌های روحی افراد با خود و دیگران هرچه باشد اصلی‌ترین ریشه‌های آن در نرسیدن افراد به جایگاه واقعی‌شان در جامعه، بی‌پولی و تبعیض ریشه دارِ جامعه طبقاتی می‌تواند، باشد.

در روزهای اخیر انجمن روانپزشکان ایران آماری از ابتلا به اختلالات روانی در ایران منتشر کرده و گفته ۳۰ درصد مردم درگیر نوعی از این اختلال‌ها هستند. هرچند که همیشه در میزان واقعی آمار به دلایل متفاوت و سلایق متنوعی می‌تواند شک و شبهاتی وجود داشته و میزان واقعی آن بسیار بیشتر باشد اما همین آمار هم نگران کننده است.

اما یکی از نکاتی که باید در بحث مشکلات روانی و اختلالات ناشی از آن در نظر داشت، بحث درمان این مشکلات است. درمان‌هایی که در ایران هزینه‌های بسیار بالایی را از مشاوره تا روانکاوی و روانپزشکی و روان درمانی شامل می‌شوند. طبیعی است وقتی مشکلات اقتصادی ریشه اختلالات روانی باشند، اقدام برای درمان آن هم که به نداشتن پول و هزینه مرتبط است به فراموشی سپرده خواهد شد. در ادامه گزارش هم به آمار اختلالات روانی درایران و هم چالش‌های پیش روی آن برای درمان اشاره خواهیم کرد و در نهایت روش‌هایی که بدون پول شاید به طور موقت و از طریق سایت‌ها و خبرگزاری‌ها و پیج‌های اینستاگرامی بشود التیامی هرچند اندک و دلخوشی سطحی با آن پیدا کرد.

۳۰ درصد مشکوک به اختلالات روانپزشکی

وحید شریعت، رئیس انجمن روانپزشکان ایران درباره شیوع اختلالات روان در بین ایرانیان به آمارهای مطالعات کشوری استناد کرده و گفته: آخرین مطالعه کشوری که در این زمینه وجود دارد در سال ۲۰۲۲ چاپ شده است که آقای دکتر نوربالا و تیم او انجام داده‌اند. بر اساس این مطالعه که با ابزار غربالگری به اسم GHQ انجام شده است؛ عدد ۲۹.۷ درصد برای مردم ایران به دست آمده است. این یعنی ۲۹.۷ درصد از مردم ایران یا مشکوک به اختلال روانپزشکی و یا افراد پر خطر در این زمینه هستند.

به گفته رئیس انجمن روانپزشکان ایران: در واقع ممکن است در بین این ۲۹.۷ درصد از مردم هر نوعی از اختلال روانپزشکی از نوع خفیف تا شدید، اختلالات مختلف اعم از اضطراب، افسردگی، وسواس و... وجود داشته باشد. در واقع از آنجا که ابزار این مطالعه غربالگری و نه ابزار تشخیصی بوده است، تمام انواع اختلالات از جمله خفیف تا شدید در این مطالعه آمده است. اکثر مطالعات کشوری نیز با همین پرسشنامه‌های غربالگری انجام می‌شود. او بر تاثیر کرونا هم بر افزایش بیماری‌های روانی و اختلالات روحی اشاره کرده است.

بیمه‌ها پوشش نمی‌دهند!

در حال حاضر «تعرفه خدمات روانشناسی و مشاوره» در مطب‌های خصوصی از سوی متخصص دارای مدرک ارشد ۲۳۰ هزار تومان و از سوی متخصص دارای مدرک دکتری ۲۷۰ هزار تومان مصوب شده است اما در عمل با مراجعه به کلینیک‌های روانشناسی شاهد ارقام دریافتی بالاتری هستیم به طوریکه دست کم هزینه ۴۵ دقیقه مشاوره با یک روانشناس دارای مدرک کارشناسی ارشد ۵۰۰ هزار تومان به بالا آب می‌خورد. سقفی نیز نمی‌توان برای آن تعیین کرد چراکه به واسطه تبحر روانشناس و یا اسم و رسمی که در کرده باشد، این ارقام میلیونی می‌شوند.

ایسنا نوشته که امسال برای مطب‌های خصوصی روانپزشکان متخصص ۱۷۹ هزار تومان و روانپزشکان دارای فوق تخصص و یا فلوشیپ روانپزشکی ۲۰۴ هزار تومان تعرفه تعیین شده است اما همین مبالغ نیز در مطب‌های روانپزشکی رعایت نمی‌شود و یک متخصص روانپزشک که فلوشیپ یا فوق تخصص نیز ندارد برای یک جلسه درمان حضوری ۳۵۰ هزار تومان دریافت می‌کند. هرچند منصفانه باید گفت به نظر می‌رسد نظارت بر مطب‌های روانپزشکی بیشتر و شاید قوی‌تر از مطب‌های روانشناسی باشد چراکه هزینه دریافت شده از سوی روانپزشکان هرچند خارج از تعرفه مصوب است، اما به پای هزینه‌های بی‌سر و ته مطب‌های روانشناسی نمی‌رسد.

هرچند روانپزشکان و روانشناسان معتقدند تعرفه‌های مصوب کفاف هزینه‌های مطب را نمی‌دهند و می‌توان تا حدی به آنها حق داد اما آمارهای موجود درباره سلامت روان مردم نشان از ضرورت توجه به سلامت روان و بهره‌گیری از متخصصان روانشناس و روانپزشک دارد و این در حالی است که وضعیت اقتصادی مردم جوابگوی پرداخت این هزینه‌ها نیست؛ از طرفی این خدمات جز در موارد معدودی تحت پوشش بیمه نیستند.

اسفند سال گذشته دستورالعمل خرید راهبردی خدمات روان‌درمانی برای روانشناسان بالینی در مراکز دولتی ـ دانشگاهی به تصویب وزیر بهداشت که رئیس شورای عالی بیمه سلامت نیز هست، رسید که این دستورالعمل از ابتدای امسال قابل اجراست. این دستورالعمل، جلسات روان درمانی را ۳۰ دقیقه‌ای در نظر گرفته است، تعداد جلسات لازم برای روان‌درمانی را بر اساس نوع اختلال مشخص کرده است و میزان پوشش بیمه این خدمات در بخش سرپایی ۷۰ درصد به عهده سازمان‌های بیمه‌گر و ۳۰ درصد، پرداختی خود بیماران است. با این حال این دستورالعمل شامل تمامی خدمات روانشناسی و تمامی مراکز نمی‌شود، بلکه طبق این مصوبه تنها دو گرایش روانشناسی بالینی و روانشناسی سلامت، آن هم فقط در مراکز دولتی ـ دانشگاهی تحت پوشش بیمه‌های پایه و تکمیلی قرار می‌گیرند.

در این میان برخی متخصصان معتقدند با توجه به شرایط روانی و اجتماعی مردم، باید تمام گرایش‌های روانشناسی تحت پوشش بیمه قرار گیرند اما برخی دیگر نیز معتقدند با توجه به محدودیت‌هایی که بیمه با آن مواجه است، این اقدام باید گام به گام تسری یابد.

پول نداریم، چه کار کنیم؟

سایت Psyche در خصوص بیماری‌ها و اختلالات روانی نوشته چه کنیم وقتی حال خوبی نداریم؟ و توصیه‌های کاربردی هم از زبان متخصصان سلامت بیان کرده. در بخشی از این گزارش آمده برای افرادی که سطح افسردگی آنها چندان شدید نیست یک سری تکنیک‌های رفتاری وجود دارد که می‌توانند مفید باشند:

در صورت امکان برای چند روز یا یک هفته، یادداشتی از نحوه گذراندن وقت خود داشته باشید. برای هر فعالیت، احساس خود را از 0 (کمترین حالت) تا 10 (شادترین حالت) ثبت کنید.

برای هفته خود برنامه‌ریزی کنید: فعالیت‌هایی را که در هفته قبل منجر به خلق و خوی بهتر شما شده‌اند و فعالیت‌هایی که فکر می‎کنید مهم یا معنی‌دار هستند را در نظر بگیرید- به ویژه آنهایی که اخیرا در صورت امکان انجامش را متوقف کرده‌اید.

سعی کنید فعالیت‌هایی را که برای خود تعیین کرده‌اید انجام دهید حتی اگر تمایلی به آن ندارید. ایده این تکنیک چنین است که رفتار اول اتفاق می‌افتد و سپس به واسطه آن خلق و خوی فرد بهبود می‌یابد.

در پایان هفته، احساس خود را در انجام فعالیت‌های مختلف ارزیابی کنید و از آن برای برنامه‌ریزی هفته آینده استفاده کنید.

مراحل بالا را چند هفته تکرار کنید و صبور باشید. این گام‌های کوچک برای بازگرداندن زندگی خود به مسیر است، حتی اگر بلافاصله احساس بهتری نداشته باشید، با یاد داشته باشید که ممکن است مدتی طول بکشد تا بتوانید خلق و خوی خود را افزایش دهید.

//////////////

باکس گزارش یک:

بیماری روانی ندارید؟ لزوما از نظر روانی سالم نیستید

 امیر حسین جلالی ندوشن، روانپزشک و استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران با تاکید بر اینکه سلامت روان به معنای نبود اختلال روانپزشکی نیست یعنی اگر کسی اختلال دو قطبی، افسردگی و اضطراب شدید یا اعتیاد ندارد معنایش این نیست که مشکل سلامت روان ندارد، می‌افزاید: سازمان جهانی بهداشت این مساله را اینگونه توضیح می‌دهد که نبود بیماری روانی به معنای بودن سلامت روانی نیست. سلامت روان یعنی وقتی صبح از خواب بیدار می‌شویم، شوق داشته باشیم، هدفمند باشیم.

خبرآنلاین در ادامه از زبان این روانپزشک نوشته باید بتوانیم آینده نگری کنیم و برای آینده مون با امید برنامه‌ریزی کنیم. اگر نسبت به آینده مون همواره بیمناک و مایوس هستیم یعنی یک جای کار می‌لنگد. البته نمی‌توان نقش عوامل اجتماعی و اقتصادی را در بروز این نگرانی نادیده گرفت. اما بدانیم اگر شور زندگی در ما کاهش یافته، خسته‌ایم، درد داریم و امید نداریم شاید لازم است از یک نفر کمک بگیریم.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////