ایران و دریچه دیپلماسی
همزمان با ورود معاون فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، اظهارنظرهایی از سوی مقامات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته که نشان می‌دهد ایران انگیزه و انعطاف پذیرش بالایی برای شروع مذاکرات و پیشبرد و به نتیجه رساندن مذاکرات دارد. خبری هم که قبلا درخصوص موضوع اینکه آمریکایی‌ها باید ضمانت دهند در حین مذاکرات تجاوزی به ایران نمی‌شود و یا موضوع پرداخت غرامت هم با اظهارات آقای تخت روانچی نشان می‌دهد که اینها پیش شرطی برای مذاکرات نیست و ایران حاضر است با آمریکایی‌ها مذاکره کند و این موضوعات در حین مذاکرات نیز مطرح بشود.
لذا با این نوع رویکردها، ایران توپ برنامه هسته‌ای خودش را در زمین آمریکا و اروپا انداخته، اگر آنها واقعا دغدغه و نگرانی جدی از برنامه هسته‌ای ایران دارند با این پیش‌شرط‌هایی که ایران مطرح کرده، آنها می‌توانند به آن اهداف و نگرانی‌های خود در این خصوص دست یابند. حال باید دید واکنش دولت‌های اروپایی و آمریکا نسبت به این ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران چیست و این نشان می‌دهد که ایران به خوبی آگاه است که فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند تبعات ناخوشایندی هم برای اقتصاد و سیاست و هم جایگاه منطقه‌ای و جهانی ایران داشته باشد ولی در عین حال نمی‌خواهد زیر حرف زور و سلطه برود. ایده‌هایی که آقای تخت روانچی، معاون سیاسی آقای عراقچی درخصوص روند مذاکرات مطرح کردند، ایده‌هایی است که می‌شود به یک راه حل و توافق بینابینی دست یافت که هم اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها، دغدغه و نگرانی‌هایی که ازبرنامه هسته‌ای ایران اعلام کردند را رفع کند و هم اینکه ایران حق غنی‌سازی خودش را براساس پیمان NPT و حقوق بین‌الملل حفظ کند. از طرفی متاسفانه لابی صهیونیستی هم در آمریکا و هم در اروپا خیلی فعال است و نوع مطالبه و خواسته‌ای که اروپایی‌ها از ایران دارند، فقط برنامه هسته‌ای نیست. برنامه هسته‌ای یک ابزار فشار به جمهوری اسلامی ایران است. اروپایی‌ها نسبت به همراهی ایران با روسیه و در موضوع تحریم‌های موشکی ایران همچنان خواسته‌هایی از ایران دارند که از مکانیسم ماشه استفاده می‌کنند تا به نوعی به خواسته‌هایشان دست پیدا کنند. حالا باید دید با این پیشنهاداتی که ایران مطرح کرده آیا اروپایی‌ها همچنان می‌خواهند از مکانیسم ماشه به عنوان یک ابزار فشار بر جمهوری اسلامی استفاده کنند تا منطقه را از این شرایط بحرانی و تلاطم و ناپایداری خارج کنند؟ به هر حال همان‌طور که آقای عراقچی گفته اگر مکانیسم ماشه فعال شود، درست است که تبعات منفی زیادی برای ایران خواهد داشت ولی قطعا اروپایی‌ها، نقش منطقه‌ای خودشان را در منطقه خاورمیانه‌ای با این کار از دست خواهند داد و شرایط سیاسی و امنیتی ناپایدار در منطقه خاورمیانه فقط متوجه ایران نیست بلکه اروپایی‌ها نیز که درجوار این منطقه هستند از این تبعات منفی متحمل زیان‌هایی خواهند شد. بحران سال‌های 2015 و 2016 و موج مهاجرتی که به سمت اروپا راه افتاد، می‌تواند با گسترش ناامنی دامنگیر اروپا شود و حتی می‌تواند این ناامنی فقط به موضوع مهاجرت محدود نشود و تبعات امنیتی گسترده‌تری را در سطح کشورهای اروپایی داشته باشد.
مرتضی مکی
تحلیلگر مسائل بین‌الملل
ارسال نظر