گزارش «آرمان ملی» از آخرین اخبار مذاکرات هسته‌ای
آماده‌سازی برای مذاکرات مشروط
آرمان ملی: پرونده هسته‌ای ایران بعد از شلیک ایالات متحده آمریکا به میز مذاکرات به کدام سو خواهد رفت؟ آیا میز مذاکرات کج شده، زمین بازی جدیدی را ایجاد خواهد کرد تا معادلات تازه‌ای میان ایران و آمریکا شکل بگیرد؟ یا اینکه در نهایت، پس از عبور از این مرحله، میز مذاکرات احیا شده و طرفین به توافقی جدید خواهند رسید؟ به نظر می‌رسد ایالات متحده آمریکا با نگاهی جنگ‌محور در پی رسیدن به صلح درباره ایران است؛ نگاهی که گام نخست آن برداشته شده و احتمال می‌رود آمریکا در هماهنگی با نماینده اجرایی سیاست‌هایش در منطقه یعنی اسرائیل، قصد اجرای مرحله بعدی این استراتژی را داشته باشد.
از سوی دیگر، در تهران نیز نگاه مثبتی نسبت به حمله آمریکا و اسرائیل به میز مذاکرات وجود ندارد؛ هرچند در رأس قدرت در ایران اعلام شده است که جمهوری اسلامی از جنگ و مذاکره پیروز بیرون خواهد آمد.
+بازی اروپایی‌ها
در سوی دیگر، نگاه اروپایی‌ها به‌عنوان شرکای توافق هسته‌ای به برجام چشم‌نوازی می‌کند. تروئیکا رسماً در توافق با آمریکا اعلام کرده‌اند که قصد دارند پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهند و خواستار مذاکره با ایران هستند تا پرونده هسته‌ای به مرحله حاد نرسد. ایران نیز البته نه به آمریکا اطمینان دارد و نه به اروپایی‌ها، اما صراحتاً از احیای میز مذاکرات هسته‌ای برای تحقق حقوق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها دفاع می‌کند. از سوی دیگر، ایران مسئله هسته‌ای خود را با آمریکا می‌بیند و اروپایی‌ها را پیرو خط‌مشی آن کشور می‌داند؛ اما اروپایی‌ها در نقطه «اسنپ‌بک» ایستاده‌اند و می‌کوشند بازی جدیدی را برای خود و جایگاهشان در نظم نوین جهانی تعریف کنند. همه این موارد نشان می‌دهد که پرونده هسته‌ای ایران به اوج پیچیدگی رسیده و مسیر گفت‌وگو، هرچند باز است، اما ظرفیت دستیابی به نتیجه‌ای برد- برد با موانعی جدی روبه‌روست.
+ احتمال تمدید ضرب‌الاجل
اخیراً باراک راوید، خبرنگار آکسیوس، در پیامی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «یک منبع مطلع اعلام کرده که دیپلمات‌های ارشد تروئیکای اروپایی و ایران هفته آینده برای یک توافق هسته‌ای احتمالی با یکدیگر دیدار می‌کنند.» وی با اشاره به اینکه این دیدار احتمالاً در وین یا ژنو برگزار خواهد شد، اعلام کرد که انتظار می‌رود ایران «کاظم غریب‌آبادی» معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت خارجه و «مجید تخت‌روانچی» معاون سیاسی وزیر خارجه را به این مذاکرات اعزام کند. «لارنس نورمن» خبرنگار وال‌استریت ژورنال نیز دقایقی پیش در پیامی در ایکس نوشت: «به گفته منابع، در تماس شب گذشته میان وزرای خارجه سه کشور اروپایی و کایا کالاس (مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا) با سید عباس عراقچی (وزیر خارجه ایران)، موضوع تمدید ضرب‌الاجل فعال‌سازی مکانیسم ماشه ذیل برنامه هسته‌ای مطرح شد. در این پیشنهاد از ایران خواسته شد گفت‌وگوهای هسته‌ای با آمریکا و کشورهای اروپایی را از سر بگیرد و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نیز دوباره آغاز کند. پیشنهادهایی نیز در رابطه با محدودسازی ذخایر اورانیوم غنی‌شده مطرح شد، هرچند جزئیات خاصی ارائه نشده است. منابع می‌گویند باید بر روی شرایط دقیق این موضوع کار شود.» وی در ادامه گفته بود: «پیشنهاد مطرح‌شده، تمدید یک‌باره ضرب‌الاجل فعال‌سازی مکانیسم ماشه است. ضرب‌الاجل فعلی تا ماه اکتبر ادامه دارد، اما در صورت موافقت ایران و متحدانش در شورای امنیت یعنی روسیه و چین، احتمال تمدید بیشتر آن وجود خواهد داشت.» پس از انتشار این خبر، خبرگزاری تسنیم اعلام کرد که ایران در حال بررسی درخواست سه کشور اروپایی برای از سرگیری مذاکرات درباره موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌هاست. همچنین زمان و مکان مذاکرات احتمالی، که قاعدتاً در سطح معاونین وزرای امور خارجه ایران و سه کشور اروپایی خواهد بود، هنوز تعیین نشده است. پیش‌تر آکسیوس مدعی شده بود که هفته آینده میلادی، مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی در مکانی در اروپا برگزار خواهد شد.
+مواضع عراقچی
سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با سی‌جی‌تی‌ان چین با اشاره به تهاجم ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی و آمریکا به کشورمان گفت: این یک منازعه نیست؛ یک اقدام تجاوزکارانه است، تجاوزی بی‌دلیل از سوی اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران. ما هیچ راهی برای اعمال حق دفاع از خود نداشتیم، بنابراین از کشورمان دفاع کردیم؛ اینجا، در سرزمین‌مان، به شکلی شجاعانه ایستادگی کردیم و مهاجمان را وادار کردیم تا تجاوزشان را متوقف کنند و خواستار آتش‌بس بی‌قید و شرط شوند، که از سوی ما پذیرفته شد. وی افزود: البته این آتش‌بس شکننده است و دلیل آن نیز روشن است؛ هیچ آتش‌بسی از سوی آن رژیم (رژیم صهیونیستی) قابل اتکا نیست، چرا که سابقه‌ای بسیار بد دارد. بنابراین ما کاملاً هوشیار و آماده‌ایم اگر این آتش‌بس شکسته شود. وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: اما این خواست ما نیست؛ از ابتدا نیز چنین نبوده. ما این جنگ را نمی‌خواستیم، اما برای آن آماده بودیم. ما نمی‌خواهیم این جنگ ادامه پیدا کند، اما بار دیگر می‌گویم: ما کاملاً برای آن آماده‌ایم. وی در ادامه بیان کرد: «آیا امکان بازگشت به یک توافق مذاکره‌شده وجود دارد؟ به نظر من بله، اما همان‌طور که گفتم، این نیازمند اراده‌ای جدی و واقعی از سوی طرف مقابل است؛ باید گزینه نظامی کنار گذاشته شود، رو به جلو حرکت کنیم و به‌دنبال یک راه‌حل از مسیر مذاکره باشیم.»
+در نهایت
اگرچه پنجره مذاکره هنوز کاملاً بسته نشده، اما موفقیت در این مسیر نیازمند تغییر واقعی در معادلات قدرت و نیت‌خوانی دقیق طرفین است. ایران، با توجه به تجربه‌های پیشین، به‌وضوح تأکید دارد که توافق باید منافع اقتصادی و حقوقی واقعی برای کشور به همراه داشته باشد؛ وگرنه صرفاً بازگشت به میز مذاکره نمی‌تواند به معنای حل بحران باشد. به‌نظر می‌رسد تابستان ۱۴۰۴ می‌تواند آغاز دور جدیدی از آزمون دیپلماسی باشد؛ آزمونی که نتیجه‌اش نه‌تنها بر آینده برجام، بلکه بر موقعیت ژئوپلیتیک ایران در نظم جدید جهانی نیز تأثیرگذار خواهد بود.
ارسال نظر