فرجام صلح تهران و ریاض بر خاورمیانه

بسیاری بر این باورند که عربستان سعودی که با محوریت محمد بن‌سلمان، شاهزاده بلندپروازش به‌دنبال پایین‌آوردن ریسک اقتصادی در منطقه است و به ‌همین دلیل نمی‌خواهند که خاورمیانه همچنان در آتش باشد. در این مورد با یکی از تحلیل‌گران منطقه گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. محبعلی معتقد است که عربستان برای حفظ منافع ملی خود می‌خواهد تعادلی بین قدرت‌های منطقه به‌وجود بیاید، در این مورد بیشتر می‌خواند.

سناریوی ریاض

قاسم محبعلی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در واکنش به سفر روز سه‌شنبه وزیر امورخارجه ایران به عربستان و دیدار با سران سعودی، به‌ خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید:‌ «باتوجه به ‌تحرکات سال‌های اخیر باید بگوییم که نه‌تنها سران عربستان سعودی بلکه دیگر سران کشورهای عربی برنامه‌های اقتصادی بلندپروازانه‌ای دارند و می‌خواهند به توسعه‌یافتگی اقتصادی قابل قبولی برسند. یکی از اهرم‌های این برنامه، تلاش برای صلح دائم در منطقه است تا در ادامه بتوانند ریسک‌های اقتصادی را کاهش دهند و مسیر را برای جذب سرمایه‌گذار فراهم کنند. تحقق این هدف مستلزم تامین صلح در منطقه خواهد بود». او در همین مورد و در پاسخ به اینکه آیا عربستان می‌تواند از برگ بازی خود برای بهبود روابط تهران و واشنگتن استفاده کند، ادامه می‌دهد: «عربستان‌سعودی نشان داده که در ادوار اخیر هم با جمهوری‌خواهان و هم دموکرات‌ها توانسته ارتباط خوبی برقرار کند و آنها خیلی جدی و با برنامه به‌دنبال بهبود روابط خود با آمریکا هستند. در همین حال آنها برای تثبیت شرایط امنیتی پایدار، تمایل دارند روابطی مثبت با ایران داشته باشند و همواره به‌دنبال موقعیت‌های بهتری هستند. ریاض باتوجه به جایگاه و ظرفیت‌های خود می‌تواند نقش موثری در برقراری ثبات و آرامش خاورمیانه داشته باشد. در همین مورد باید اضافه کنیم که عربستان تمایلی ندارد که تنها اسراییل به‌عنوان قدرت اول منطقه مطرح شود و در این مسیر تحرکاتی هم از خود نشان داده است». او با اشاره به جنگ بین ایران و اسراییل و تداوم این درگیری اضافه می‌کند: «جنگی که در حال ادامه دادن هستند تا حدودی به‌نفع عربستان است چه در رابطه با موازنه میان ایران و اسراییل و چه در تعامل با آمریکا، به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی باید از ابتکار عمل عربستان و محمد بن‌سلمان برای میانجی‌گری استقبال کند. به‌صورت تاریخی اروپا همواره نشان داده است که روابط با کشورهای خاورمیانه را حفظ کند، ولی همواره بر روابط راهبردی با اسراییل تاکید دارد. هرچند در داخل اروپا نیز اختلاف‌نظرهایی بر سر روابط با ایران مشاهده می‌شود و در واقع مشابه آن چیزی است که در تفاوت دیدگاه میان روابط اروپا و آمریکا دیده می‌شود».

تاکید بن‌سلمان

عباس عراقچی، وزیر امورخارجه سه‌شنبه با محمد بن‌سلمان ولیعهد و رئیس هیات وزیران عربستان سعودی دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار، روند روابط و همکاری‌های دوجانبه بررسی شد. وزیر امورخارجه ایران با تاکید بر اهتمام جمهوری اسلامی نسبت به تقویت روابط با عربستان و دیگر کشورهای همسایه براساس حسن همجواری و منافع متقابل 2 ملت، بر آمادگی ایران برای گسترش مناسبات در حوزه‌های مختلف اقتصادی و تجاری و فرهنگی تاکید کرد. عراقچی همچنین با قدردانی از موضع مسئولانه ریاض در محکوم‌کردن تجاوزات صورت ‌گرفته علیه تهران، دیدگاه ایران را راجع به وضعیت امنیتی منطقه متعاقب حملات نظامی مجرمانه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران تشریح و تاکید کرد که تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا که آشکارا ناقض منشور ملل‌متحد و حقوق بین‌الملل و نیز رژیم منع اشاعه هسته‌ای بود، امنیت و ثبات در کل منطقه غرب آسیا را در معرض خطری بی‌سابقه قرار داده است. محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی با ابراز رضایت از روند رو به رشد تفاهم و همکاری میان 2 کشور، تصریح کرد: رهبری عربستان مصمم به ادامه این مسیر و توسعه روابط در همه عرصه‌ها است. او با تاکید بر محکومیت تجاوز نظامی علیه تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران، صیانت از امنیت و ثبات منطقه را در گروی همکاری و تفاهم کشورهای منطقه دانست و گفت: عربستان از همه ظرفیت‌های خود برای جلوگیری از تشدید ناامنی و استفاده از ابزار دیپلماسی جهت حل مسائل استفاده خواهد کرد و در این زمینه آماده هر نوع مساعدت است.

عراقچی در عربستان

علیرضا عنایتی، سفیر ایران در ریاض به ارزیابی سفر یک روزه وزیر امور خارجه به عربستان پرداخت و در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «یک روز در جده و 3 دیدار برای وزیر خارجه ایران با شاهزاده محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، شاهزاده خالد بن‌سلمان، وزیر دفاع، شاهزاده فیصل بن‌فرحان، وزیر امور خارجه. در این دیدارها: روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن مورد بررسی قرار گرفت، مسائل منطقه‌ای مورد بحث و تبادل‌نظر قرار گرفت، بر ضرورت حفظ امنیت و صلح تاکید شد».