تعلیق همکاری با آژانس

واقعیت امر بر آن است که آژانس طی سال‌ها و حتی دهه‌های اخیر تحت‌تاثیر آمریکا، اروپایی‌ها و رژیم صهیونیستی بوده و هیچگاه نتوانسته در قبال سایر کشورها رویکردی مستقل از خود بروز دهد. به‌تبع همین رویکرد نیز مدیران کل آژانس در ادوار و مقاطع مختلف رویکردی تقابلی علیه ایران می‌گرفتند. گرچه در ظاهر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را صلح‌آمیز می‌خواندند؛ اما در باطن تحت‌تاثیر غربی‌ها چشم خود را بر حقایق می‌بستند و آنطور که آنها می‌خواستند عمل می‌کردند. بیانیه‌ها، توصیه‌نامه‌ها و قطعنامه‌های مختلفی که آژانس با فشار غربی‌ها علیه ایران صادر کرده موید این گفته است. کافی است نگاهی به تعامل تهران و آژانس در مقاطع مختلف بیندازیم و ببینیم که با وجود تفاوت افراد، اما رویکرد ثابت بوده است. مثلا در دولت دوم سیدمحمد خاتمی که حسن روحانی مسئول مذاکرات هسته‌ای ایران با 3 کشور اروپایی‌بود محمد البرادعی مدیر کل وقت آژانس تلویحا به فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران اشاره کرد اما در نهایت آژانس تحت‌تاثیر آمریکا و اروپایی‌ها علیه ایران بیانیه و قطعنامه داد که اوج این تقابل را می‌توان در زمان دولت احمدی‌نژاد دید که با ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت 6 قطعنامه تحریمی علیه ایران صادر شد. هر چند که پس از آن نیز در دولت حسن روحانی شاهد چندین دور مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 بودیم و در نهایت نیز به انعقاد توافق برجام منتهی شد. اما بازهم شاهد بودیم که در عین اجرای تعهد و وظایف ایران در قبال آژانس که یوکیا آمانو، مدیر کل وقت آژانس در 15 گزارش خود فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تایید کرده بود این آمریکا و اروپایی‌ها بودند که تعهدات و وظایف خود را انحام ندادند و برجام را از کارایی خود انداختند و در نهایت نیز آمریکا از توافق خارج شد. پس از آن نیز شاهد بودیم که اگر غربی‌ها در لفظ به‌دنبال احیای توافق بودند ایران بارها ثابت کرد که در عمل به‌دنبال احیای توافق است، اما نهایتا بازهم آنها بودند که از احیای توافق سر باز زدند و به مسیر دیگری رفتند. در چنین شرایطی بازهم ایران فعالیت‌های خود را با آژانس هماهنگ پیش می‌برد، اما آژانس تحت‌تاثیر غربی‌ها به اهرمی برای فشار به ایران تبدیل شده بود. چه اینکه ماه گذشته نیز در پی گزارش سراسر دروغ رافائل گروسی، مدیرکل آژانس که پس از چندی خودش نیز دروغ بودن گزارشش را تایید کرد بهانه‌ای به دست رژیم صهیونیسیتی و آمریکا داد که به ایران حمله کنند. گرچه پیش از این نیز بسیاری از همکاری گروسی با اروپایی‌ها و آمریکا گفته بودند و حتی گفته می‌شد که او اسناد هسته‌ای ایران و مکان‌های محرمانه ایران را در اختیار صهیونیست‌ها قرارداده و در مقام مدیرکل برای صهیونیست‌ها جاسوسی کرده است. همین روال معیوب آژانس و مدیرکل آن باعث شد تا ایران نسبت به تعامل با آژانس تجدیدنظر نماید. این در حالی است که روز گذشته وبگاه شبکه خبری بلومبرگ درباره قطع ارتباط بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به همکاری این نهاد بین‌المللی با آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران اعتراف کرد.

*هماهنگی قوا در توقف همکاری با آژانس

چندی پیش بود که نمایندگان در نشست علنی مجلس به بررسی کلیات طرح الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرداختند و کلیات این طرح با 221 رأی موافق، بدون رأی مخالف و یک رأی ممتنع از مجموع 223 نماینده حاضر در جلسه مورد موافقت نمایندگان قرار گرفت. گرچه به گفته رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی روز پیش از آن جزئیات طرح الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدند و ماده واحده آن را با 222 رأی موافق، بدون رأی مخالف و یک رأی ممتنع از مجموع 223 نماینده حاضر در جلسه به تصویب رساندند. در ماده واحده این طرح آمده است؛ «با توجه به نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران توسط رژیم صهیونیستی و ایالات‌متحده آمریکا نسبت به تأسیسات هسته‌ای صلح آمیز کشور و به مخاطره افتادن منافع عالیه جمهوری اسلامی ایران، مستندا به ماده 60 عهدنامه 1969 وین در خصوص معاهدات، دولت مکلف است بلافاصله پس از تصویب این قانون هرگونه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و پادمان مبتنی بر آن را تا حصول شروط زیر به حالت تعلیق درآورد: حصول اطمینان از رعایت کامل حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران و تأمین امنیت مراکز هسته‌ای و دانشمندان هسته‌ای بر اساس چارچوب منشور سازمان ملل متحد و به تشخیص شورای عالی امنیت ملی. حصول اطمینان از رعایت کامل حقوق ذاتی جمهوری اسلامی ایران در بهره‌مندی از کلیه حقوق مصرح در ماده 4 معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به ویژه غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور به تشخیص شورای عالی امنیت ملی.» این طرح از سوی رئیس مجلس برای اجرا به رئیس‌جمهور ابلاغ گردید و روزگذشته نیز مسعود پزشکیان؛ رئیس‌جمهور در اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، «قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با سازمان (آژانس) انرژی هسته‌ای (اتمی)» را که در جلسه چهارم تیر ۱۴۰۴ مجلس تصویب و در تاریخ ۴ تیر ۱۴۰۴ به تایید شورای نگهبان رسیده، برای اجرا به سازمان انرژی اتمی، شورای‌عالی امنیت ملی و وزارت امور خارجه ابلاغ کرد.

* ضعف فراوان آژانس

یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل در خصوص توقف همکاری ایران و آژانس اظهار داشت: حمله ناجوانمردانه اسرائیل به مواضعی در ایران عاملی شد تا حتی مردم نیز منتقد و معترض نسبت به حاکمیت کاملا همدلی و همراهی با کشور و نظام نشان دهند و خود این یک نقطه قوتی برای ایران شد که توانست خیلی سریع از نظر امنیتی بخش عمده‌ای از ضعف‌‌ها را جبران کند. سیدجلال ساداتیان به «آرمان ملی» گفت: در چنین فضای همدلی، همبستگی و همراهی به‌خاطر ایران مجلس محترم نیز اگر می‌خواست همدلی کند باید به دولت می‌گفت که در این خصوص لایحه ارائه کند و با طرح خود دست دولت را نمی‌بست که وزارت خارجه آنطور که باید نتواند مانورهای لازم را داشته باشد. وی افزود: البته آخر کار باید این اتفاق می‌افتاد و می‌شد که این اتفاق از طریق شورای عالی امنیت ملی به وزارت امور خارجه ابلاغ شود و در آنجا نقطه‌نظراتشان گفته شود یا حتی در جلسه سران مساله مطرح می‌شد. سفیر سابق ایران در انگلیس بیان کرد: آژانس به اصول و وظایف خودش هم عمل نکرده و مشکلاتی را دارد و شخص آقای گروسی با گزارشات نه چندان سالم خود شورای حکام را وادار به واکنش کرد و چیزهایی را هم آنها نوشتند و تروئیکای اروپا نیز بر خلاف تعهداتشان در برجام برای اینکه به ایران فشار بیاوردند آژانس را تحت فشار گذاشتند در حالی‌که هیچ حقی نسبت به اینکه بخواهند ایران را تهدید کنند نداشتند. وی ادامه داد: ما ضعف فروانی را در آژانس و به‌خصوص اعضای آژانس و شورای حکام مشاهده می‌کنیم و باید ایران شکایت‌های لازم را به مبانی مربوط مثل خود سازمان ملل، شورای امنیت و حتی شورای حکام ارسال کند و ولو اینکه به نتیجه نرسد.