بازگشت جدال همتی و تندروها

 یکی از این گزینه‌هایی که از اتفاقا از همان روز نخست با مخالفت سخت و صریح تندروها مواجه شد عبدالناصر همتی وزیر پیشنهادی اقتصاد بود که با وجود مخالفت‌ها در مجلس توانست رای اکثریت نمایندگان را از آن خود کند. اما با این حال از روز رای اعتماد مخالفت تندروها با همتی آغاز شد و شرایط اقتصادی و نرخ ارز نیز بهانه خوبی بود تا حملات به وزیر اقتصاد آغاز شده و ادامه‌دار باشد و طولی نکشید که پس از شش ماه تندروهای مجلس برنامه از پیش تعیین شده خود را پیاده کرده و طرح استیضاح وزیر اقتصاد را به صحن مجلس برده و اراده خود را غالب کردند و در نهایت با یک استیضاح کاملا سیاسی با 182 رای همتی را از قطار دولت پیاده کردند تا وزیر اقتصاد نخستین قربانی تندروهای بهارستان لقب بگیرد. این در حالی است که این پرسش از تندروهای مجلس مطرح است که استیضاح همتی چه تاثیری در شرایط اقتصادی و نرخ ارز داشت. چنانکه پس از او نیز تا مدتی بالارفت و اگر نبود خبرهای مذاکرات ایران و آمریکا و تاثیرات روانی آن بر کاهش نرخ ارز؛ امروز با دلار بالای 100 هزارتومان مواجه بودیم. لذا کاهش نرخ ارز ربطی به کناررفتن همتی نداشت و طرح استیضاح وی کاملا سیاسی و با اهداف از پیش تعیین شده بود. این در شرایطی است که وزیر پیشین اقتصاد برای نخستین بار به اتفاقات پیرامون روز استیضاح واکنش نشان داده و افشاگری‌هایی کرده است. اما نکته اینجا است که چرا امروز آن هم  3 ماه پس از ماجرای استیضاح و در آستانه بررسی صلاحیت وزیر اقتصاد تازه معرفی شده دولت لب به سخن گشوده است. شاید اگر در همان زمان همتی پشت پرده‌های استیضاح را مطرح می‌کرد و حقایق افشا می‌شد شرایط به نحو دیگری پیش می‌رفت و نوع نگاه جامعه نیز تغییر می‌کرد.

*پشت پرده استیضاح

پنجشنبه بود که ویدئویی از گفت‌وگوی عبدالناصر همتی وزیر سابق اقتصاد با محمد حسین رنجبران مجری برنامه حضور در فضای رسانه‌ای رسمی و مجازی منتشر شد که با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شد. جایی که همتی در آن از پشت پرده‌های برکناری خود در روز استیضاح صحبت کرد. وزیر پیشین اقتصاد اظهار داشت: من واقعا نمی‌خواستم با مجلس کَل‌کَل کنم. اگر دیده باشید من صحبت‌هایم را هم تمام نکردم و خیلی‌ها پرسیدند چرا صحبت‌هایت را تمام نکردی؟ علت این‌که از بیست دقیقه‌ وقتم استفاده نکردم این بود که دیدم چه فایده دارد؟ من که می‌دانم تصمیم‌شان را گرفته‌اند که من را بیندازند. برای چی بیایم اطلاعات کشور را بدهم و چیزی بگویم که به عده‌ای بربخورد؟ من می‌توانستم بیایم یکی دو تا را بشمارم و بگویم فلان آقای نماینده می‌گوید مدیرعاملی فلان جا را بده به من و فلان آقای نماینده می‌گوید مدیرعاملی فلان شرکت را بده به من. همتی در پاسخ به پرسش مجری که گفت: صراحتا می‌گفتند؟ با لحنی قاطع تاکید کرد: بله. همه‌شان می‌خواستند. طبق قانون وزیر اقتصاد طبق اختیاراتی که دارد ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰ حکم می‌زند. شما ببینید این همه مناطق آزاد هیات مدیره دارند. همه می‌خواستند یک عضو هیات مدیره بگذارند، یک عضو هیات مدیره بانک‌ها را بگذارند. مدیرعامل فلان شرکت را تعیین کنند و به محض این‌که مدیری را عوض می‌کردی آشکارا اعتراض می‌کردند. رئیس اسبق بانک مرکزی افزود: من چه جوابی بدهم؟ بیایم آشکارا در مجلس بنشینم همه‌ این‌ها را یکی یکی اسم ببرم. اینکه خوب نیست. بیایم علیه بانک مرکزی صحبت کنم؟ به صلاح نیست علیه بانک مرکزی صحبت کنم. در مورد کی صحبت کنم؟ طبیعی است که محکوم می‌شوی و می‌گویند شما نتوانستید جواب بدهید. وزیر سابق اقتصاد ادامه داد: برخی گفتند همتی سه سال ما را متهم به ناکارآمدی کرد، حالا وقتش است نشان دهیم خودش ناکارآمد است. فقط توجه نکردند که ناکارآمدی در سه‌چهار ماه مشخص نمی‌شود. وی در این خصوص که چه زمانی متوجه شد استیضاح رأی می‌آورد، تصریح کرد: از قبل هم حس‌هایی داشتم، اما ظهر همان روز احساس کردم جریان‌هایی پشت‌پرده فعال شده‌اند. فضا تقریبا پنجاه‌ - پنجاه بود، حتی کمی به نفع من. اما بعدازظهر، ناگهان پشتم خالی شد.

* رویه مرسوم

آنچه که همتی در خصوص نوع برخورد نمایندگان با وزرا گفته مساله‌ای است که نه در این دولت و مجلس که تقریبا در همه ادوار میان دولت‌ها و مجالس نیز مطرح بوده و وزرا اغلب از نمایندگانی که خواستار گماشتن شخصی از نزدیکان خود بر یک پست مثل مدیریت، هیأت مدیره و... یا اقدامی برای حوزه انتخابیه‌شان شکوه و گلایه داشته‌اند. لذا طبیعی است که در این مجلس نیز ایتن مساله کم و بیش وجود داشته باشد. حال اینکه طبق گفته‌های وزیر پیشین اقتصاد این خواسته‌ها از وی و عدم اجابتشان موجبات استیضاح و حذف وی از کابینه دولت را رقم زده است. سیدصادق الحسینی اقتصاددان در این خصوص در ایکس نوشت:‌ «‌فقط همتی نیست! ربیعی، فاطمی‌امین، طیب‌نیا و بسیاری دیگر هم گفته‌اند! فاجعه بزرگ حکمرانی در ایران این است که نظام سیاسی می‌داند با این طراحی غلط اختیار استیضاح (که در دنیا به این شکل وجود ندارد) چه فاجعه سیاست‌گذاری درست کرده ولی باز انگیزه یا توان اصلاحش را ندارد! این مسیر به قهقراست.»

*واکنش‌ها به همتی

پس از اظهارات وزیر سابق اقتصاد در مورد پشت پرده‌های استیضاح خود این اظهارات با واکنش‌های متفاوتی از سوی نمایندگان مواجه شد. چنانکه محسن زنگنه سخنگوی کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس در صفحه توئیتر شخصی خود «بر اساس تبصره یک ماده ۱۰۷ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس به هیأت رئیسه پیشنهاد می‌کنم نه ۲۰ دقیقه که ۴ ساعت به وزیر سابق اقتصاد زمان بدهند تا مطالبی را که ادعا کرده قرار بوده در دفاع از عملکردش در روز استیضاح بگوید و بنا به مصالحی نگفته، کامل و شفاف بیان کند». همچنین علیرضا سلیمی عضو هیأت رئیسه مجلس در واکنش به ادعای اخیر عبدالناصر همتی وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی نوشت: «چرا آقای همتی فرار رو به جلو می‌کنند؟ آیا حال که فرصت دارند، نتیجه سیاست‌های مخرب خود را ملاحظه فرموده‌اند؟ تورم وحشتناک در تمام اقلام چون دارو، حبوبات، برنج، اجاره‌بها، قیمت ارز و غیره نتیجه بخشی از سیاست‌های آن جناب است. آقای همتی! با اتهام‌زنی به مجلس نمی‌توانید کارنامه غیرقابل دفاع خود را سفید کنید. ای‌کاش شهامت عذرخواهی از ملت را داشتید!» امیرحسین ثابتی نماینده تندرو تهران نیز نوشت: «بدون کلی‌گویی و به‌صورت مستند اعلام کن بنده به‌عنوان یکی از استیضاح‌کنندگان جنابعالی، چه درخواستی برای مدیرعاملی یا عضویت در هیات مدیره‌ها و... داشتم؟ اگر منظور جنابعالی «بعضی از استیضاح‌کنندگان» بوده و در اثر اشتباه کلامی چنین حرفی را زدی، صریحا عذرخواهی و اسم آن چند نفر را هم اعلام کن وگرنه مدیون ده‌ها نماینده‌ای شدی که بر اساس وظیفه‌شان فرد بی‌کفایتی مثل تو را به درستی عزل کردند. در صورتی‌که تهمتت به تمام نمایندگان را اصلاح نکنی و رسما عذرخواهی نکنی، همراه با جمعی از نمایندگان از جنابعالی شکایت خواهیم کرد».