آمارهای سلیقه‌ای از گردشگران

اما در این میان گاه آمارهایی داده می‌شود، که فعالان حوزه گردشگری معتقدند منبع علمی و قابل استنادی ندارد. به طوری که آماری که تورگردانان اعلام می‌کنند، با آمار مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری تفاوت چشمگیری دارد. اما خود شما هم اگر در سطح شهر خود تردد کنید، حالا ساکن هرجای ایران که باشید، مثلا در تهران، در برخی مناطق مرکزی یا خیابان‌هایی چون تجریش و یا نزدیک میدان بهارستان و در مناطق کوهستانی تهران، همیشه چند گردشگر را مشاهده می‌کردید، اما امروز اگر هم فردی را ببینید، آن هم نه به صورت گروهی، تنها یکی دو نفر را شاید مشاهده کنید، که آنها هم اغلب چینی هستند. آماری از تعداد گردشگران خارجی که هر سال به ایران وارد می‌شوند، حداقل آمار قابل دسترسی از آن وجود ندارد. همین مساله سبب شده است که هیچ آمار قابل استناد و معتبری برای بررسی علل کاهش سفر به ایران در دست نباشد و هرچه ذکر می‌شود هم در نهایت می‌تواند نزدیک به واقعیت باشد و یا تنها بر اساس حدس و گمان کارشناسان. یکی از ساکنان اصفهان که در میدان نقش جهان فروشگاه دارد، به «آرمان ملی» گفت: در سال‌های اخیر، به‌خصوص پنج سال اخیر، گردشگران بسیار کم شده‌اند. محال بود در طول هفته گردشگرانی را که اغلب هم به‌صورت گروهی می‌آمدند، نبینی. اما حالا تعدادشان بسیار کم شده است. این درحالی است که همین چند وقت پیش، معاون گردشگری کشور آمار گردشگران خارجی ورودی به ایران در سال ۱۴۰۳ را ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر اعلام کرد. انوشیروان محسنی بندپی، معاون گردشگری گفت: در سال ۱۴۰۳ تعداد گردشگران خارجی ورودی به کشور به ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر رسید. وی در پاسخ به اینکه چرا آمار شما با آمار تورگردانان متفاوت است؛ با تأکید بر تعریف علمی گردشگر اظهار داشت: بر اساس استانداردهای جهانی، هر فردی که حداقل یک شب را در مقصدی اقامت داشته باشد، به عنوان گردشگر محسوب می‌شود؛ چه ایرانی و چه خارجی. پیش از این معاون گردشگری سابق مجموع آمار ورودی مسافران و گردشگران خارجی در سال ۱۴۰۲ را ۶ میلیون و ۳۸۲ هزار و ۷۵۵ نفر اعلام کرد این آمار در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۴ میلیون و ۲۳۰ هزار نفر اعلام شده بود.

آمارهای غیرعلمی

در همین راستا، اردشیر اروجی، کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری، درباره آمارهای رسمی تعداد گردشگران به «آرمان ملی» گفت: متاسفانه آمارهای گردشگری ما علمی و درست نیست. در مصاحبه‌ها هربار یک آماری را اعلام می‌کنند، که این آمار حدود 7میلیون به نظر من خیلی مبالغه آمیز است. بهترین راه این است که باید یک سایتی داشته باشند، به عنوان سایت آمار گردشگری که در آن سایت در سه حوزه، این آمار را به طور مستمر و در ماه‌های سال و در طول چند سال، قابل بررسی باشد. یعنی سایت آماری گردشگری ایران الان پابرجا نیست. مسئولان هربار یک مصاحبه‌ای می‌کنند و رقمی را اعلام می‌کنند. آمار گردشگری باید در سه حوزه در حقیقت در سایت نگهداری شود، یکی حوزه گردشگری داخلی است، یکی حوزه گردشگری خارجی ورودی به ایران است و یکی هم گردشگری خروجی از ایران است. باید حتما آمارهای این سه حوزه باشد، تا پژوهشگران و برنامه ریزان و محققان، و افرادی که می‌خواهند در بحث گردشگری سرمایه‌گذاری کنند، اینها نگاه کنند و ببینند که گردشگری در سال‌های قبل به چه صورت بوده است. چه رشدی داشته است و این هم حداقل باید هر سه ماه یکبار این آمار را داخل سایت، بهنگام کنند. از آنجا که هنوز سایتی برای آمارهای گردشگری نداریم، بنابراین این آماری که داده می‌شود، آمار سلیقه‌ای است. اما اینکه تعریف گردشگر چه است، این است که اگر فردی غیر از کار به کشور دیگری سفر کند و یک شب اقامت داشته باشد، آن فرد گردشگر تلقی می‌شود. این درست است ولی اینکه ایا این آمارها صحیح است یا نه، و اگر صحیح است چرا به صورت مستمر و در طول سال این آمارها را نداریم، که سرمایه‌گذاران بتوانند این آمارها را با هم مقایسه کنند، این جای سوال دارد. نکته مهم دیگر این است که این آمارها حداقل باید با حدود بیست مشخصه ثبت و ضبط شود. اولا ما بدانیم در اصفهان آمار گردشگری به چه صورت است. به تفکیک شهرهای ایران باید این آمار وجود داشته باشد، که متاسفانه ندارد. حداقل به تفکیک استان باید وجود داشته باشد، که آن هم به صورت رسمی وجود ندارد. تا سرمایه‌گذار بداند که آمار گردشگری اصفهان چقدر است، چقدر الان هتل دارد و آیا اگر من الان آنجا هتل بسازم برایم به صرفه است یانه. در نتیجه با چشم باز سرمایه‌گذاری می‌کند. چون این آمار وجود ندارد و از آن طرف هم بانک‌ها می‌گویند که شما باید بیست درصد سرمایه خود را در بخش هتل یا بخش صنعت گردشگی خرج کنید، بعد بیایید تا ما به شما وام دهیم، خب؛ این سرمایه‌گذار می‌رود و در جایی بیست درصد سرمایه‌اش را خرج می‌کند، می‌آید و به بانک‌ها مراجعه می‌کند و بانک می‌گوید که نه اینجا برای ما توجیه اقتصادی ندارد و ما نمی‌توانیم وامتان را تامین کنیم. بعد اینها ناراضی می‌شوند که چرا بانک‌ها به ما وام نمی‌دهند. همه اینها ریشه‌اش از آنجاست که آمار صحیحی وجود ندارد.

از آنجا که هنوز سایتی برای آمارهای گردشگری نداریم، بنابراین این آماری که داده می‌شود، سلیقه‌ای است. در تعریف گردشگر باید گفت اگر فردی غیر از کار به کشور دیگری سفر کند و یک شب اقامت داشته باشد، آن فرد گردشگر است

تغییر آمار با رفت و آمد وزرا

این کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه افزود: هراز چندی مصاحبه می‌کنند و معمولا رئیس قبلی که می‌رود و رئیس جدید می‌آید، دوباره از صفر شروع می‌کنند و می‌گویند که رئیس قبلی آمارها را زیاد گفته است، آمارها کم است و دوباره شروع می‌کنند و به تدریج آمارها را بالا می‌برند و هیچ کدام هم آمار صحیحی نیست. آمار صحیح زمانی است که یک سایت آمار گردشگری داشته باشند، و با بیست مشخصه اینها را از لحاظ مکانی، جنسیت، انگیزه افراد برای آمدن، میزان هزینه هر فرد، بارها صحبت شده، حتی مجلس شورای اسلامی هم مصوب کرده است، که سایت گردشگری را درست کنند، حتی گفتند حساب‌های اقماری گردشگری را، یعنی کل هزینه‌ای که در صنعت گردشگری انجام می‌شود به صورت ملی محاسبه شود که بدانند، چقدر گردشگری تاثیر دارد و ما اینهمه سرمایه‌گذاری می‌کنیم، آیا از آن طرف هم درآمدی حاصل می‌شود برای تولید ناخالص داخلی کشور، چیزی اضافه می‌شود، یا نه. اینها اصلا مشخص نیست. اروجی با بیان اینکه تنها راه مواجهه با آمار درست و تحلیل آن، وجود سایت آمار گردشگری است، در ادامه گفت: راهش فقط این است که سایت آمار گردشگری درست شود، که این اقدام اولیه است. بعد از اینکه سایت آمارگردشگری درست شد، بعد می‌توانند حساب‌های اقماری گردشگری را درست کنند، که نشان می‌دهد که گردشگری در حساب‌های ملی از لحاظ اقتصادی چقدر نقش دارد. آیا به صرفه است یا نیست. متاسفانه مسئولان هراز چندگاهی براساس سلیقه خودشان یک آماری می‌گویند، هیچ‌کسی هم روی این آمارها حساب نمی‌کند. اروجی درباره اینکه صنعت گردشگری با وجود گردشگرانی می‌چرخد که برای اقامت خود در همه زمینه‌ها هزینه کنند افزود: صنعت گردشگری زمانی رونق می‌گیرد که فردی که به ایران می‌آید برود در هتل و اقامتگاه‌ها و برای گردشگری هزینه کند. درسیستم حمل و نقل وارد شود. در سیستم رزرواسیون هتل وارد شود. باید راهنمای گردشگر همراهشان باشد و به صورت گروهی سفر کنند. این درحالی است که در آمارهایی که داده شود، مقداری از آن به خاطر ترددهای مرزی است. اینها آمار خالص گردشگری نیست. وقتی می‌توان روی این آمارها حساب کرد که به صورت مستمر آمارها در سایت گردشگری اعلام شود و اینها قابل مقایسه باشد. کارهای آماری روی این اعداد و ارقام انجام دهند و ببینند که آیا این آمار اصلا درست است. آیا این رشدی که در گردشگری می‌گویند، براساس چه اتفاقاتی رشد کرده است و یا اگر نزول کرده است، براساس چه اتفاقاتی نزول کرده است. علت یابی کنند که در برنامه‌ریزی‌هایشان بتوانند خودشان از آن استفاده کنند. متاسفانه اقدام اولیه که سایت گردشگری است را ندارند و حالا سلیقه‌ای یک آماری می‌دهند.