انتقاد دولت از دولت

چرا که بر خلاف وعده‌های دولت برای حل مشکلات اقتصادی، نصف و تک رقمی کردن نرخ تورم، تک نرخی کردن قیمت ارز، مقابله با گرانی و گران‌سازی و... شرایط چندان مساعد و مناسبی را به لحاظ اقتصادی در جامعه مشاهده نمی‌کنیم و نارضایتی وجود دارد. با این حال اگر از میزان تحقق وعده‌هایی چون برنامه 7000 هزار صفحه‌ای اقتصادی، حل 3 روزه مشکل بورس و... بگذریم نگاهی به قیمت سکه، ارز و سایر بازارها از قبیل خودرو و مسکن و... به‌خوبی نشان می‌دهد که عملکرد اقتصادی دولت در این قریب به 3 سال حضور در راس امور اجرایی به چه صورت بوده است. چندی پیش نیز مهدی پازوکی، اقتصاددان در این خصوص به «آرمان ملی» گفته بود: «مشکل دولت این است که ثبات اقتصادی ندارد و برای ترمیم دولت می‌‌توانند از داوود دانش‌جعفری و دکتر فرهاد رهبر استفاده کنند.» حتی مسعود زریبافان، عضو جبهه امنا و از حامیان دولت نیز اخیرا گفته بود که اکنون بهترین زمان برای تغییر و اصلاح در دولت سیزدهم است. اما با این حال و انتقاداتی که مطرح می‌شود به نظر نمی‌رسد که رویکردهای دولت روایتگر پذیرش لزوم تغییر در گارگزاران دولت و بعضا سیاست‌های اقتصادی باشد. عدم تغییر دولتمردان الا به استیضاح یا برکناری مؤید این مساله است که دولت اگر هم بداند که در سیاست‌ها یا انتخاب کارگزارانش اشتباه کرده اما باز هم تن به تغییرات نمی‌دهد. حال اینکه معیار این عملکرد ناموفق چیست برای جامعه و دولت تفاوت می‌کند و چون طرفین از دو منظر مختلف به موضوع می‌نگرنند قدر مسلم دو نتیجه متفاوت نیز به‌دست می‌آورند. چرا که از دید جامعه و کارشناسان عملکرد تیم اقتصادی دولت چندان قابل نقد بوده که لزوم تغییر و تحول در این تیم به چشم می‌آید و شرایط اقتصادی، معیشتی و گرانی افسارگسیخته در بازارهای مختلف مالی و سرمایه‌ای نیز نمود عینی این مساله است. اما در رویکرد و دیدگاه دوم که همان نگرش دولت به موضوع است داستان به طور کلی متفاوت است و از نگاه دولت همه چیز در شرایط مطلوب به سر می‌برد، عملکردها خوب و کارگزاران و مدیران نیز در بهترین کیفیت عملکردی خود قرار دارند و انتقادات نیز به طور کلی محلی از اعراب ندارند. این در حالی است که سیدابراهیم رئیسی؛ رئیس‌جمهور گفته بود: «دولت مردمی با احدی تعارف ندارد و اگر مدیری نگاه تحولی نداشته باشد کنار گذاشته می‌شود.» حال اینجا پرسش از رئیس‌جمهور محترم اینجاست که با توجه به شرایط فعلی و عملکردها از دید شما همه رویکرد تحولی دارند که با توجه به شرایط اقتصادی و گرانی‌های افسارگسیخته هیچ مدیری تغییر نمی‌کند؟

*انتقاد از درون دولت به دولت

البته انتقادات به دولت صرفا از جانب مخالفان، منتقدان و حتی حامیان هم نیست و دیگر خود دولتی‌ها نیز انتقادات مشخصی را به عملکرد بخش‌هایی از تیم اقتصادی وارد می‌کنند. چنانکه اخیرا رئیس سازمان بورس در گفت‌وگویی تلویزیونی به انتقاد از روند عملکردی بانک مرکزی پرداخت و اظهار داشت: «اگر بدون تعارف بخواهیم صحبت کنیم، شاهد اخذ تصمیماتی در بخش‌های مختلف بدون در نظر گرفتن اثرات آن تصمیم بر سایر بخش‌ها هستیم.» مجید عشقی گفت: «به طور مثال وقتی نرخ سود بانکی به 30 درصد و بالاتر می‌آوریم، اثراتی بر بازار سرمایه و همچنین اثراتی بر تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی و اثراتی بر سیستم‌های بانکی دارد. مشخصا این اثرات در سال گذشته بر بازار سرمایه شدید بود.» نکته اینجاست که مگر دولتیون جملگی از کارگرد قوی و مثبت دولتمردان و رشد اقتصادی صحبت نمی‌کنند؛ پس چرا انتقادات خود را به صحن علنی جامعه و سطح رسانه آورده‌اند تا نشان دهند اختلاف علنی و واضح است؟ اگر مبنا وحدت، همدلی و یکپارچگی است که مدیران دولتی به جای انتقاد و حمله به دیگری در سطح رسانه؛ می‌‌توانند اختلافات و انتقادات را در همان هیأت دولت و درون دولتی حل کنند. اما اگر اختلافات به حدی است که درون دولت حل و فصل نمی‌شود بهتر است رویه دیگری برای حل این اختلافات یا مرتفع ساختن این انتقادات در نظر گرفته شود. تغییر در تیم اقتصادی و متعاقب آن تغییر برخی سیاست‌ها شاید پیامدهای بهتر و مثبت و موثرتری داشته باشد.

*هیچ تغییری در کار نیست

به نظر می‌رسید که دولت صحبت‌های کارشناسان و صاحبنظران را چندان وقعی ننهد و با وجود تاکیدات بر لزوم تغییرات در تیم اقتصادی دولت باز هم روال کاری خود را پیش بگیرد. چه اینکه روز گذشته رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت تغییر در تیم اقتصادی دولت را شایعه دانست و گفت: «قرار نیست تغییری در تیم اقتصادی دولت انجام گیرد.» سپهر خلجی در حاشیه نشست هیات دولت در گفت‌و‌گو با خبرنگاران به اتفاقات مثبت در حوزه اقتصادی اشاره کرد و اظهار داشت: افزایش رشد اقتصادی، کنترل و کاهش حجم نقدینگی محصول تیم اقتصادی دولت بود که به طور منسجم انجام شد. وی افزود: حتی تورم هم مهار شد و به اندازه یک واحد کاهش یافت. البته هدف‌گذاری دولت کاهش بیشتر تورم است. رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت یادآورشد: همه این موارد محصول تلاش تیم مشترک و هماهنگ است شاید بعضی‌ها خیلی دوست ندارند این اتفاق بیفتد و شایعه ایجاد کنند و در واقع قرار نیست تغییری در تیم اقتصادی دولت انجام گیرد.