دیپلماسی به وقت انتقام

* از سناریو محتمل تا سناریو جایگزین

 لبخند سردارحاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه بعد از سخنرانی رهبر انقلاب اسلامی از سوی رسانه‌ها معاند به گونه‌ای تحلیل شد که جنگی که آنها پیش‌بینی می‌کنند به احتمال زیاد به وقوع خواهد پیوست. این رسانه‌ها از عید فطر به این سو بر‌روی سناریو حمله مستقیم تهران به  تل‌آویو مانور می‌دهند و تلاش دارند از آب گل آلود ماهی بگیرند. با این وجود باید سناریو‌های مختلف را در این ارتباط مورد بررسی قرارداد. از جمله این سناریوها حمله مستقیم تهران به  تل‌آویو است. این روزها برد موشک‌های ایران و قدرت تخریب آنها و توان رادار گریزی‌شان در رسانه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. تقریبا تمامی موشک‌های تولیدی ایران براساس تحلیل رسانه‌ها به خاک اسرائیل می‌رسد. با این وجود پاسخ احتمالی اسرائیل به این سناریو نیز از سوی رسانه‌ها مورد مداقه قرارگرفته است. چرا که مقامات آن رژیم تاکیداتی بر این موضوع داشته‌اند که اگر از خاک ایران به آنها حمله شود برای پاسخ دادن آماده‌اند.در برابر البته پاسخ آنها به ایران کمی دور از ذهن است. چرا که اولا آنها بر اساس اطلاعات موجود نمی‌توانند با بردهای تعریف شده موشکی از خاک خود به تهران حمله کنند و در ثانی اگر هم بخواهند در این زمینه مستقیما اقدام نمایند باید با توسل به جنگنده‌های نسل پنجم از جمله اف 35 اقدام به عملیات علیه ایران کنند که سوخت‌گیری در میانه راه امری ضروری برای این نسل از جنگنده‌هاست. ظاهرا اسرائیل هواپیمای سوخت رسان در اختیار ندارد. از این رو این سناریو نیز برای پاسخ به سیلی انتقام جویانه تهران دور از ذهن است مگر اینکه هواپیماهای اسرائیل از روی ناو‌های آمریکایی به پرواز درآیند و یا اینکه در یکی از کشورهای عربی منطقه سوخت‌گیری کنند. از این رو تنها سناریو محتمل پاسخ منطقه‌ای به اسرائیل است. در این معنا که تهران از خاک خود و به وسیله موشک‌های ساخته خود به اسرائیل پاسخ نمی‌دهد اما گروه‌های  مقاومت از عراق گرفته تا سوریه و یمن در اقدامی هماهنگ در موعد مقرر با موشک و پهپاد و مراکز نظامی این رژیم را مورد هدف قرار دهند. البته این مورد تنها بخشی از حمله منطقه‌ای به  تل‌آویو است. در این معنا که اسرائیل تنها از نظر نظامی و با توسل به شلیک گروه‌های نیابتی از ایران ضربه دریافت نخواهد کرد، بلکه لایه‌های دیگر جنگ از جمله جنگ اطلاعاتی و سایبری و سایر روش‌های رزمی این رژیم مورد آسیب قرار خواهد گرفت و از این جهت آسیب پذیری اسرائیل بیش از گذشته و حتی بیش از عملیات 7 اکتبر به رخ جهانیان کشیده خواهد شد. چنانچه در خبرها آمده است که طی روزهای گذشته سایت‌های حساس نظامی و مراکز اطلاعاتی اسرائیل مورد تاخت و تاز رسانه‌ها قرار گرفته که در مقایسه با مدت قبلی بی‌سابقه بوده است.

*جنگ ایران و اسرائیل در رسانه‌ها

 با اوج گرفتن احتمال جنگ بین ایران و اسرائیل رسانه‌های مطرح جهان تلاش کردند در این ارتباط از قول افراد موثق اخباری را منتشر کنند. «وال استریت ژورنال» روز پنجشنبه ۲۳ فروردین، به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت که «اسرائیل بر اساس اطلاعات دریافتی از ایالات متحده برای حمله مستقیم ایران به جنوب یا شمال اسرائیل طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده آماده می‌شود.» این روزنامه همچنین به نقل از شخصی که یک «منبع نزدیک به ایران» نامید، نوشت که بحث در مورد طرح‌های حمله در ایران در جریان است اما هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است. همچنین آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، از جمهوری اسلامی خواسته که از موضع خود عقب‌نشینی کند و از طریق کشورهای مختلف به تهران پیام داده است که افزایش تنش به نفع هیچ کشوری نیست. سخنگوی کاخ سفید، نیز روز پنجشنبه درباره احتمال حمله تلافی‌جویانه ایران در واکنش به حمله اسرائیل به کنسولگری‌اش در دمشق تاکید کرد که آمریکا نمی‌خواهد درگیری‌ها در منطقه گسترش یابد. همچنین یک مقام آمریکایی گفت: نشانه‌ها می‌گوید حمله ایران به اسرائیل قریب‌الوقوع است، اما ممکن است اوضاع تغییر کند. این مقام آمریکایی که الجزیره نام آن را افشا نکرده، گفت: ما از طریق مجاری مخفی با ایرانی‌ها در ارتباط هستیم و پیام ما به آنها این است: به اسرائیل حمله نکنید. همچنین سی ان ان از تبادل پیام ایران و آمریکا در این هفته خبر داده بود. از سوی دیگر الجزیره نوشت: وزارت خارجه فرانسه تصمیم گرفته است خانواده‌های دیپلمات‌هایش را از تهران به فرانسه بازگرداند.

* رایزنی‌های دیپلماتیک و تماس‌های مهم

 از سوی دیگر از چند روز قبل به این سو سفرهای منطقه‌ای وزیر امور خارجه ایران آغاز شده است. وی که در ابتدا به مسقط سفر کرده سفری که به ارسال پیام ایران به آمریکایی‌ها از طریق کشور سلطان‌نشین عمان تحلیل شد این کشور را به مقصد سوریه ترک کرد و در سوریه با وزیر امور خارجه و رئیس‌جمهور این کشور به گفت‌وگو پرداخت. با این وجود و بعد از این مرحله امیر عبداللهیان طی روزهای گذشته روزهای پر کاری را سپری کرده است و با چندین تن از مقامات منطقه‌ای و اروپایی به مذاکره تلفنی پرداخته است. وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و استرالیا طی تماس تلفنی، در خصوص آخرین تحولات منطقه به خصوص اوضاع فلسطین و مناسبات دو جانبه گفت‌وگو و تبادل نظر کردند خانم وونگ وزیر خارجه استرالیا نیز در این گفت‌وگوی تلفنی، ضمن تاکید بر اینکه نگرانی ایران را از حمله به بخش کنسولی سفارت در دمشق درک می‌کند، خواستار خویشتنداری ایران شد. وی همچنین نسبت به افزایش تنش‌ها و اقدامات متقابل و توسعه دامنه جنگ با تبعات غیرقابل کنترل و فراتر از تحمل منطقه ابراز نگرانی کرد. همچنین امیرعبداللهیان و شیخ عبدا... بن زاید وزیر خارجه امارات متحده عربی در گفت‌وگوی تلفنی و در ارتباط با مسائل فلسطین به گفت‌وگو پرداختند. از سوی دیگر وزیر خارجه ایران با امیر فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی دیدار گفت‌وگو کرد. فیصل بن فرحان نیز در این گفت‌وگوی تلفنی بر گسترش مناسبات و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بین دو کشور تاکید کرد. طرفین در این تماس تحولات غزه را مورد توجه و بررسی قرار دادند و بر ضرورت پایان دادن به جنایات جنگی رژیم صهیونیستی و مصائب انسانی مردم غزه و کرانه باختری فلسطین تاکید کردند. فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق نیز دیگر وزیر امور خارجه بود که امیر عبداللهیان با وی در ارتباط با تحولات منطقه‌ای گفت‌وگو داشته است. همچنین وزرای خارجه کشورهای اروپایی و ترکیه نیز با وزیر امور خارجه تلفنی به بررسی مسائل مختلف منطقه پرداختند. در تماس دیوید کامرون و امیرعبداللهیان در خصوص آخرین تحولات منطقه و مناسبات دو کشور بحث و تبادل نظر شد. امیرعبداللهیایان درخصوص حمله هوایی رژیم اسرائیل به بخش کنسولی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق از بی‌عملی انگلیس در محکومیت این اقدام انتقاد کرد. وی با تاکید بر ضرورت توقف فوری نسل‌کشی و جنایات جنگی در غزه و کرانه باختری به‌عنوان تنها راه موثر برای بازگشت آرامش به منطقه، افزود: تهران هیچگاه به‌دنبال توسعه تنش در منطقه نبوده است اما در مقابل حمله تروریستی رژیم اسراییل به سفارت ایران در دمشق و سکوت آمریکا و انگلیس، به معنای تشویق نتانیاهو در تداوم جنگ افروزی و توسعه آن در منطقه است. وزیر امور خارجه انگلیس با اشاره به تنش‌های موجود در منطقه، خواستار خویشتنداری جمهوری اسلامی ایران شد و تاکید کرد: عدم خویشتنداری از سوی طرف‌ها می‌تواند منجر به گسترش بیش از پیش درگیری‌ها در منطقه شود. کامرون در ادامه ضمن ابراز نگرانی از تداوم تنش در دریای سرخ، در موضوع فلسطین افزود: آمریکا طرحی را برای آتش‌بس ارائه داده که در صورت موافقت طرف مقابل، دستیابی به آتش‌بس در دسترس است. همچنین امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی وزیر امور خارجه آلمان گفت: وقتی رژیم اسرائیل با نقض حقوق بین‌الملل و کنوانسیون‌های وین، مصونیت افراد و اماکن دیپلماتیک را به خطر می‌اندازد، دفاع مشروع با هدف تنبیه متجاوز یک ضرورت است. وزیر خارجه تصریح کرد: همواره سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر دوری از تنش است. خانم بربوک وزیر امور خارجه آلمان نیز در این تماس تلفنی، اظهار داشت: در این شرایط پر تنش، آلمان از جمهوری اسلامی ایران درخواست خویشتنداری دارد. وزیر امور خارجه آلمان در خصوص حمله رژیم اسرائیل به بخش کنسولی سفارت کشورمان در دمشق تصریح کرد: ما صراحتا تأکید کردیم اماکن دیپلماتیک از مصونیت کامل برخوردار هستند. همچنین وزیر امور خارجه ترکیه و وزیر امور خارجه  ایران با یکدیگر به مکالمه تلفنی پرداختند طرفین همچنین آخرین تحولات فلسطین و تداوم جنایات و تجاوزات رژیم صهیونیستی در غزه، همچنین واکنش‌ها و پیامدهای حمله موشکی رژیم صهیونیستی اسراییل به بخش کنسولی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق را مورد رایزنی قرار دادند.  همچنین سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه گفت که روسیه با توجه به پاسخ احتمالی تهران به حمله تل‌آویو به کنسولگری ایران در دمشق، در تماس دائمی با ایران است. به گزارش اسپوتنیک، ریابکوف به خبرنگاران گفت: «ما در تماس دائمی [با ایران] هستیم

* پیام مهم تهران به اروپایی‌ها

 این احتمال وجود دارد که اروپایی‌ها در تماس تلفنی با وزیر امور خارجه ایران که به بهانه عید فطر برقرار شده است پیامی واحد از سوی آمریکا را در ارتباط با پاسخ تهران به اسرائیل را همراه داشته باشند با این وجود وزیر امور خارجه ایران پیامی واحد به وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی داده است. در این پیام که در سایت وزارت خارجه ایران آورده شده آمده است: در پاسخ به تماس‌های تلفنی آنالنا بربوک (وزیر امور خارجه آلمان)، دیوید کامرون (وزیر امور خارجه انگلیس) و پنی وانگ (وزیر امور خارجه استرالیا) ضمن تبادل‌نظر درخصوص برخی موضوعات دوجانبه، تأکید کردم که وقتی رژیم صهیونیستی با نقض حقوق بین‌الملل و کنوانسیون‌های وین، مصونیت افراد و اماکن دیپلماتیک را نقض می‌کند و شورای امنیت نیز قادر به صدور یک بیانیه در محکومیت حمله تروریستی به سفارت ایران در دمشق نیست، دفاع مشروع با هدف تنبیه متجاوز یک ضرورت است در پاسخ به تماس‌های تلفنی آنالنا بربوک وزیر امور خارجه آلمان، دیوید کامرون وزیر امور خارجه انگلیس و پنی وانگ وزیر امور خارجه استرالیا ضمن تبادل‌نظر درخصوص برخی موضوعات دوجانبه، تأکید کردم که وقتی رژیم صهیونیستی با نقض حقوق بین‌الملل و کنوانسیون‌های وین، مصونیت افراد و اماکن دیپلماتیک را نقض می‌کند و شورای امنیت نیز قادر به صدور یک بیانیه در محکومیت حمله تروریستی به سفارت ایران در دمشق نیست، دفاع مشروع با هدف تنبیه متجاوز یک ضرورت است. در ادامه به لزوم اعلام موضع صریح از سوی سه کشور مذکور (انگلیس، آلمان، استرالیا) در محکومیت این جنایت تروریستی رژیم اسراییل تاکید کردم. تصریح کردم که ایران به دنبال گسترش دامنه جنگ نیست، اما بازگشت امنیت پایدار در منطقه حساس غرب آسیا، به مهار رهبران جنگ‌طلب و ‌نامتعادل رژیم صهیونیستی و توقف پایدار جنایات جنگی این رژیم علیه غزه و کرانه باختری مرتبط است.

* اسرائیل عملیات علیه ما محدود باشد

 سوی دیگر تلاش‌های دیپلمات‌ها برای رایزنی در ارتباط با مسائل ایران و اسرائیل پیغام و پسغام‌های آمریکا از طرق مختلف به ایران قرار دارد. رسانه‌ها در این زمینه آورده‌اند؛ آمریکا از طریق عربستان سعودی، عراق، امارات متحده عربی و قطر به تهران اعلام کرده است که از افزایش تنش با اسرائیل بپرهیزد. همچنین اسرائیل از آمریکا درخواست کرده است که به ایران هشدار بدهد تا انتقام این کشور محدود باشد. باراک راوید، خبرنگار اکسیوس در این زمینه اعلام کرد که وزرای خارجه عربستان، امارات، قطر و عراق تلفنی با وزیر امور خارجه ایران درباره تنش‌های منطقه‌ای گفت‌وگو کردند. به گفته او، یک منبع آگاه گفت که وزرای خارجه عرب پس از دریافت تماس از سوی برت مک گورک، مشاور خاورمیانه کاخ سفید، با همتای ایرانی خود صحبت کردند که از آنها خواسته بود پیامی را به ایران در مورد کاهش تنش با اسرائیل برسانند. از سوی دیگر برخی رسانه‌ها گزارش کرده‌اند که اسرائیل از آمریکا خواسته با هشدارهای خصوصی و عمومی و نمایش نیروی خود، واکنش تهران به حمله اخیر اسرائیل به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق را محدود کند. در همین زمینه، آکسیوس به نقل از مقامات اسرائیلی اعلام کرده است که فرمانده سنتکام برای هماهنگی پیرامون حمله احتمالی ایران، به اسرائیل سفر کرده است. همچنین مقام‌های اسرائیلی گفته‌اند واشنگتن و تل‌آویو در روزهای گذشته درباره آماده شدن برای حمله احتمالی ایران گفت‌وگو کرده‌اند و در مورد امکان محدود کردن حمله ایران از طریق پیام‌های هشدار و نمایش قدرت، با ایالات متحده در تماس بوده‌ایم.

* محدودیت‌های هوایی

 از سوی دیگر هر بار که احتمال حمله یا سیلی تهران به تل‌آویو از سوی رسانه‌ها مورد تحلیل قرار می‌گیرد. رسانه‌ها از کلیر شدن آسمان ایران خبرهایی را منتشر می‌کنند. اخیرا نیز یک شرکت هوایی اعلام کرده است که سفر هواپیماهای خود به تهران را برای مدتی تعلیق کرده است. شرکت هواپیمایی لوفت‌هانزا شرکتی بود که رسانه‌ها از تعلیق پروازهایش از آسمان ایران خبر داده بودند. به گزارش ایرنا، درحالی‌که شرکت هواپیمایی لوفت‌هانزا پروازهای خود را به مدت یک روز به ایران تعلیق کرده بود، یک سخنگوی این شرکت روز پنجشنبه به رویترز گفت که پروازهای روزانه از فرانکفورت به تهران به دلایل امنیتی تا ۱۳ آوریل (۲۵ فروردین) لغو شدند. مدیرعامل شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) در این ارتباط بیان کرد: در ایام تعطیلات عید فطر نیز حدود ۱۰۰۰ پرواز انجام شده و هیچ پروازی در این چند روز لغو نشده است. بنا بر اعلام وزارت راه و شهرسازی، چلندری تصریح کرد: اخیرا خبری در فضای مجازی منتشر شده است که شرکت هواپیمایی لوفت‌هانزا پروازهای خود به مقصد ایران لغو کرده است که باید توجه داشت این اقدام شرکت مذکور مسبوق به سابقه است و تعداد یک تا ۳ پرواز خود را به دلایل عملیاتی لغو و بلافاصله بعد از آن طبق RPL شش ماهه برنامه ریزی کرده است. مدیرعامل شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) گفت: شرکت لوفت‌هانزا از روز یکشنبه طبق برنامه پروازهای خود را انجام می‌دهد. وی خاطرنشان کرد: طبق گزارش فلای رادار که در دسترس عموم مردم قرار دارد، ساعت ۱۸ روز گذشته، پرواز مونیخ به بمبئی شرکت هواپیمایی لوفت هانزا از آسمان امن ایران عبور کرده و تعداد زیادی از پروازهای شرکت‌های هواپیمایی خارجی از آسمان ایران استفاده می‌کنند.

* در نهایت

 از سوی دیگر سی بی‌اس به نقل از دو مقام آمریکایی آورده است: انتظار می‌رود ایران امروز حمله بزرگ خود به اسرائیل را کلید بزند. این حمله شامل پرتاب بیش از ۱۰۰ پهپاد و ده‌ها موشک خواهد بود به اعتقاد مقامات آمریکایی این سناریو ممکن است ظرف چند ساعت محقق شود. به گزارش «انتخاب»، این مقامات گفتند که دفاع در برابر حمله‌ای به این بزرگی برای اسرائیلی‌ها چالش برانگیز خواهد بود. البته این مقامات آمریکایی، امکان اینکه ایران برای جلوگیری از تشدید تنش، حمله‌ای در مقیاس کوچک‌تر انجام دهد را نیز محتمل می‌دانند، ولی معتقدند به هر حال حمله ایران قریب‌الوقوع است. به نظر می‌رسد رسانه‌های غربی و مقامات غرب حملات ایران به اسرائیل چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم را محتمل می‌دانند. در تهران تصمیم‌گیری‌ها هنوز علنی نشده است و آرامش برقرار است. شاید تهران حمله‌ای به صورت مستقیم نکند و این حملات را به پاسخ نیروهای منطقه‌ای واگذارد و در برابر آمریکا را پای میز مذاکره هسته‌ای بکشاند. به نظر ساعات آینده ساعات بسیار حساسی برای منطقه است و در این ساعات می‌توانیم حتی شاهد تصمیمات بزرگی در عرصه دیپلماسی برای عدم گسترش جنگ باشیم.