نتانیاهو به دنبال چیست؟

چیزی که آقای بلینکن هم به آن اشاره کرد که در جنگ باید قوانین و قواعد آن رعایت شود. منتها این طرف قضیه یعنی نتانیاهو این است که جنگ را تا نابودی حماس ادامه می دهد. اما این آرزو معلوم نیست به شکلی تحقق پیدا می کند؟ آیا با تصرف سرزمین غزه نابودی نهاد حماس به عنوان یک نهاد ایدئولوژیک تحقق پذیر هست؟ این سوالی است که خود نتانیاهو هم نمی داند و از طرف دیگر یکبار می خواهد که غزه را از نظر نیروهای نظامی- امنیتی خلع سلاح کند و یک روز دیگر می خواهند که گروهی به نام حماس وجود نداشته باشد. اینکه آیا این اندیشه و ایدئولوژی از بین می رود یا مردم غزه مصمم‌تر می شوند و حس انتقام جویی در آنها بیشتر تقویت می شود. این موضوعی است که هنوز مشخص نیست. الان طرحی را پیش بینی کرده اند که جمعیت بالغ بر دو میلیون نفری غزه را در کشورهای عرب تقسیم بندی کنند اما حتی یک کشور عرب هم برای پذیرش ساکنین غزه اعلام آمادگی نکرده است که دو دلیل دارد: یک دلیل این است که با پذیرش اینها و فرار مردم غزه به سمت این کشورهای عربی مردم غزه فکر کنند که به آنها خیانت شده که غزه از نیروهای حماس و مردمش خالی شده و اسرائیل راحت تر توانسته در این سرزمین تصرف پیدا کند. بخش دیگر این است که کشورهای عرب نگران هستند و شاید از پذیرش جمعیت غزه می‌ترسند به دلیل اینکه به عنوان نمونه حدود 40 درصد جمعیت اردن، فلسطینیان مهاجر هستند و ضمن اینکه ترکیب جمعیت اردنی را بهم زده و در بعضی کشورهای دیگر به عنوان نمونه در لبنان و مصر هم باز همین مشکل را دارند. بنابراین این پیشنهاد اسرائیل هم قابل تحقق نیست از طرف دیگر آمریکایی ها هم از ادامه این جنگ نگران هستند به خاطر اینکه در آستانه انتخابات هستند و ممکن است که بایدن مورد اعتراض افکار عمومی جهانی و حتی افکار عمومی خود آمریکا قرار بگیرد که نتوانسته این جنگ را متوقف کند. فضای بین المللی و افکار عمومی کاملا به نفع غزه دارد حرکت می کند. ولی اسرائیلی ها گوش به این حرف نمی دهند و برایشان اهمیت ندارد که دنیا چه می گویند. آنها به دنبال هدفشان هستند. نتانیاهو هم اعلام کرده که دنبال دست یافتن به همه اهدافمان در سرزمین غزه هستیم. به گفته نتانیاهو زمان اهمیتی ندارد و هدف مهم است. بنابراین زمان هرچقدر طول بکشد باز به دنبال تحقق اهدافمان هستیم. یک مسئله دیگری که اسرائیلی ها ادعا می کنند این است که اگر گروه های دیگری مثل حزب الله یا کتائب حزب الله در عراق یا ارتش یمن هرقدر خودشان را درگیر جنگ کنند، مسئله غزه طولانی تر خواهد شد که مشکل دیگری شده که نتانیاهو به آن مسئله اشاره می کند. ولی زمانش مشخص است و نه انتهای این جنگ و نه اهداف اسرائیل مشخص است ولی تا آنجایی که دارد عمل می کند از بین بردن زیرساخت‌هاست به گونه ای که حساسیت عجیبی نسبت به تونل ها و کانال ها دارد. به نظر می رسد در منطقه جنوب اگر جنگ ادامه پیدا کند تعداد کشته شدگان غیرنظامی خیلی بالاتر از شمال غزه خواهد بود به خاطر اینکه تراکم جمعیت زیاد است و از طرف دیگر در خان یونس پایگاه ها و مقرهای مختلفی در نقاط متفاوت خان یونس ایجاد کرده اند. بنابراین آنجا قاعدتا باید کشته های بیشتری در پیش باشد. در عرض دو روز گذشته یعنی از شنبه صبح ساعت هفت تا بعدازظهر یکشنبه حدود 750 نفر شهید شده اند و این تعداد نسبت به دوره گذشته خیلی بیشتر به نظر می رسد. موضوع این است که اسرائیل به هیچکدام از قطعنامه های شورای امنیت نه حالا که در عرض هفتاد سال گذشته توجهی نکرده است. اسرائیل رویه و استراتژی خاص خودش را دارد وهدف هایی را برای خودش مشخص می کند بدون اعتنا و توجه به فضای بین المللی و قوانین جهانی و حتی قطعنامه های شورای امنیت، دنبال تحقق اهداف خودش است. بی توجهی اسرائیل به حدی رسیده که آنتونی بلنیکن هم با نارضایتی سفر آخر خود را به پایان رساند هرچند سفرهای قبلی هم خیلی پرحاصل نبود. دلیل اینکه نتانیاهو علی رغم همه فشارهای بین المللی مخصوصا فشار کنترلی آمریکا روی خودش از این حرکت سر باز نمی زند، این است که اگر جنگ را الان رها کند ضمن اینکه کابینه اش فرو خواهد پاشید، ممکن است دادگاهی و حتی زندانی شود. به‌خاطر حجم زیادی از اتهاماتی که دارد؛ هم اتهام فساد و کلاهبرداری و هم اتهام تعقیبات قضایی و هم اتهام هفتم اکتبر را دارد از این رو ناچار است که این جنگ را ادامه دهد تا به برگ برنده ای دست پیدا کند. و این برگ برنده پوششی بر همه آن نارسایی هایی که در داخل اسرائیل داشته مخصوصا حادثه هفتم اکتبر. بنابراین هدف بیرونی این است ولی آیا این هدف در غزه تحقق پیدا می کند یا نه را هنوز باید صبر کرد و دید که چگونه خواهد شد.

*علی بیگدلی

استاد دانشگاه