درخواست طالبان از ایران برای توسعه روابط اقتصادی

 سفر او به ایران درحالی صورت می‌گیرد که ایران و افغانستان بعد از خروج نیروهای آمریکایی از کابل و جایگزینی طالبان شرایط پر فراز و نشیبی را سپری کردند تا جایی که برخی مسائل بین دوکشور تا مرزهای تبدیل شدن به چالش پیش رفت. یکی از این مسائل، مساله رود هیرمند و سدی است که افغانستانی‌ها روی آن رود زده‌اند که ظاهرا موجب خشکسالی در شهرهای مرزی ایران شده است و بحرانی جدی را برای برخی مرزنشینان فراهم آورده. به طوری که رئیس‌جمهور ایران در بازدید از این مناطق هشدار جدی به سران طالبان داد و این هشدار موجب شد افغانستانی‌ها نیز به تهران پاسخ داده و در نهایت بعد از بالاگرفتن تنش لفظی بین ایران و افغانستان نوعی سکوت بر سر این موضوع در دو سوی ماجرا به نفع ملت‌های دو کشور ایجاد شد. از سوی دیگر مساله مهاجرت گسترده افغانستانی‌ها به ایران بعد از سقوط دولت اشرف غنی نیز عملا موجب اعتراض برخی در ایران شده است. به طوری که حتی برخی رسانه‌ها نسبت به افزایش تعداد مهاجران افغانستانی‌ در ایران هشدار دادند و شبکه‌های اجتماعی کوشیدند نوعی نزاع و افغان ستیزی را در ایران ایجاد نمایند. موضوعی که مورد توجه مقامات سیاسی و امنیتی در ایران قرار گرفت و صراحتا اعلام کردند که نباید در ایران به افغان ستیزی دامن زده شود. با این وجود بر اساس شواهد، دولت ایران در نظر دارد نوعی سامان به حضور مهاجران در ایران بدهد تا حضور افغانستانی‌ها در ایران به نوعی بحران تبدیل نگردد. با وجود این دو چالش سیاست صبر و مدارا در ایران و رفتار‌های متقابل و متناسب با رفتار ایران در افغانستان موجب شد که عملا چالش‌های به وجود آمده بین ایران و افغانستان به سمت حل مساله حرکت کرده به طوری که طرفین اجازه ورود چالش‌ها به بحران را ندادند.

* دوران تثبیت حکومت طالبان

 نگاهی به افزایش آمار مهاجران افغانستانی به ایران نشان می‌دهد، شهروندان افغان به علت هراس از حکومت طالبان در ابتدا به ایران پناه آوردند و در نهایت زمانی که نوعی آرامش در افغانستان به وجود آمد و سختگیری‌های اولیه طالبان فروکاسته شد و طالبان عملا رقیبی برای خود نیافت مهاجران افغانستانی شروع به بازگشت به کشور خود کردند. با این وجود اما به نظر می‌رسد تعداد قابل شماری افغانستانی هنوز هم در ایران ساکن هستند و دولت ایران در حدود یکی دو ماه گذشته طی مذاکره با طالبان کوشیده بازگشت مهاجران به کشورش را تسهیل کند. با تثبیت حضور طالبان در قدرت هم البته تمایل افغانستانی‌ها برای بازگشت به کشورشان افزایش می‌یابد.

*آغاز دیپلماسی اقتصادی در افغانستان

 از سوی دیگر وزرای حکومت امارت اسلامی افغانستان تلاش دارند نوعی ثبات اقتصادی را در این کشور ایجاد کنند تا از این طریق جلوه‌ای بهتر از حکومت امارت اسلامی در افغانستان برای افغان‌ها و البته برای کشورهای مختلف منطقه و جهان به وجود آورند. از این منظر از چند ماه گذشته تلاش کردند به منظور توسعه روابط خود با کشورهای جهان از ابزار دیپلماسی بهره ببرند. از این رو به نظر آنها بر روی حمایت‌های اقتصادی چند کشور حساب باز کرده‌اند. اولین کشوری که در جهان اسلام رابطه بدی با طالبان ندارد و از وضعیت اقتصادی خوبی هم برخوردار است، کشور همسایه ایران یعنی ترکیه است از این رو سران طالبان چندی قبل سفری به این کشور انجام دادند تا زمینه‌های بهبود روابط دوجانبه اقتصادی با ترکیه را فراهم آورند. ترک‌ها البته درگذشته هم در ارتباط با توسعه افغانستان در کنفرانس توسعه افغانستان وعده‌هایی داده بودند.

* سفر آخوندزاده به تهران

روز گذشته سران امارت اسلامی افغانستان به تهران آمدند سفری که البته بر اساس آنچه در اخبار آمده با دعوت از سوی ایران بوده است. پیش از این البته سفارت جمهوری اسلامی ایران در افغانستان از سفر هیاتی از طالبان به تهران برای شرکت در کنفرانس وحدت اسلامی خبر داده بود. سفارت کشورمان در کابل اعلام کرد: همزمان با ایام پر سرور میلاد پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد(ص)، هیات چهار نفره حکومت سرپرست افغانستان جهت شرکت در کنفرانس وحدت اسلامی و گفت‌وگو پیرامون وحدت مسلمانان جهان اعم از اهل تشیع و تسنن به کشورمان عزیمت کردند. ملا عبدالغنی برادر؛ معاون اقتصادی رئیس‌الوزرای حکومت طالبان، در رأس یک هیات عالیرتبه دولتی وارد تهران شد. وی در بدو ورود به تهران مورد استقبال حسن کاظمی‌قمی سفیر و نماینده ویژه رئیس‌جمهوری در امور افغانستان قرار گرفت. میثم مهدی‌پور ؛ معاون رسانه‌ای حسن کاظمی‌قمی؛ سفیر و نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان گفت: هدف از سفر ملابرادر و هیات همراه، دیدار و رایزنی با مسئولان اقتصادی جمهوری اسلامی ایران به منظور ارتقای سطح همکاری‌های تجاری و اقتصادی، توسعه روابط دوجانبه و بررسی زمینه‌ همکاری‌های بیشتر در حوزه تجارت، ترانزیت، سرمایه‌گذاری، همکاری‌های گمرکی و داد و ستد مالی است. این سفر در حالی صورت می‌گیرد که براساس تازه‌ترین آمار، سهم ایران از بازار افغانستان به ۳۵ درصد می‌رسد و سرمایه‌گذاران افغانستانی نیز بخشی قابل توجه از سرمایه‌گذاران خارجی در ایران را به خود اختصاص می‌دهند. گفته می‌شود این هیأت علاوه بر تهران به برخی استان‌های دیگر کشور سفر خواهد کرد و در جریان پروژه‌های کلان اقتصادی جمهوری اسلامی ایران قرار خواهد گرفت. همچنین در جریان این سفر معاون اقتصادی نخست‌وزیر حکومت سرپرست افغانستان با برخی مقامات کشورمان دیدار و پیرامون افزایش همکاری‌های تجاری و اقتصادی میان تهران و کابل رایزنی خواهدکرد.