حقوق بین‌الملل دفن شد

 مردم فلسطین هزینه سنگینی در مقابل رژیمی می‌دهند که واقعا رعایت هیچ چیز را نمی کند و حقوق بین‌الملل که در این جنگ نیمه جان بود، دارد مدفون می‌شود. باعث تاسف است که جامعه جهانی امکان و منابع لازم و حتی اراده لازم برای جلوگیری از گسترش فاجعه را ندارد. این جنگ، جنگ بسیار خطرناکی است و چون دارد از کنترل خارج می‌شود، واقعا نمی‌توان آینده‌ای برای آن پیش‌بینی کنیم که تا کجا ممکن است پیش رود. وقتی نهادهای بین‌المللی و کشورهایی که قادر به جلوگیری از ادامه جنگ هستند، اقدام موثری به عمل نمی‌آورند، خطر هر روز بیشتر می‌شود و فاجعه عمیق تر دارد جلوی چشم جامعه رخ می‌دهد. اینطور که به نظر می رسد، اسرائیلی ها به دنبال تحقق هدفی که تعیین کرده اند، هستند که درحقیقت نابودی امکانات و لجستیک حماس است برای اینکه دوباره این اتفاق برایشان تکرار نشود. امری که قطعا به اینجا ختم نمی شود برای اینکه کشورهای مسلمان و حامی فلسطین نمی توانند ساکت بنشینند و ممکن است وارد پروسه جنگ شوند و اگر چنین شود، هیچکس قادر نیست آینده را پیش بینی کند. به هر حال ایران از فلسطین و حماس حمایت معنوی می کند و احتمال دارد به نوعی بیش از این درگیرش کنند. از آنطرف نیروهایی که حامی فلسطین هستند، مثل حزب الله هم به نوعی در حالت آماده‌باش هستند و هیچکس واقعا نمی تواند آینده این جنگ را پیش بینی کند. اسرائیلی‌ها، ایران را تهدید می‌کنند و نتانیاهو مرتبا در سخنرانی خود نقش ایران را پررنگ نشان می دهد و در این قضیه اغراق هم می کند. به نوعی به نظر می رسد حداقل به لحاظ روانی می خواهد فضای منفی برای ایران و افکار عمومی ایجاد کند. حقوق بین الملل مُرد و دفن شد. هیچ نوع عکس العملی در چارچوب حقوق بین‌الملل رخ نمی‌دهد و این فاجعه بزرگ را نمی‌توان مدیریت کرد. چون منافع آمریکا و روسیه و چین باهم در تضاد هستند وقتی اعضای شورای امنیت اجماع نداشته باشند، هر کدام پیشنهاد دیگری را وتو می کنند و هیچ قطعنامه‌ای برای جلوگیری از این جنگ و یا حتی برای آتش بس تصویب نمی‌شود. میانجی‌گرهایی مثل قطر، ترکیه و کشورهای دیگر که می توانستند برای برقراری آتش بس فعال شوند، به نظر می رسد که توان لازم را ندارند. ماجرا به  نوعی دارد از کنترل خارج می شود، جنبه های حقوقی آن، تجاوز اسرائیل به یک کشور دیگر و قتل عام مردم فلسطین است. واقعا نسل‌کشی و کشتار افراد غیرنظامی که در این جنگ هستند رخ داده و همه دارند قربانی می‌شوند. همه مردم به نوعی هدف این بمباران‌ها هستند، آب و برق و امکانات زیستی تحریم و فرودگاه‌ها بسته شده و کمک‌های انسان دوستانه به غزه نمی‌رسد. از آنجا که جنگ است و خیلی از اخبار به بیرون درز نکرده، ابعاد این فاجعه بعدا آشکار خواهد شد. ولی فاجعه بزرگی است که حقوق بین‌الملل زمین گیر شده و ساختارها و نهادها و سازه‌های حقوقی بین‌الملل هیچکدام فعالیت موثری ندارند که بتوان انتظار داشت خبر امیدوارکننده‌ای حداقل در راستای تنش از میان آنها بیرون بیاید.

*یوسف مولایی

استاد دانشگاه