کدام شهرداری مسئول است؟/ پشت‌پرده هدررفت وحشتناک آب در فضای سبز تهران فاش شد!

به گزارش آرمان ملی آنلاین به نقل از  انتخاب؛ بحران آب در تهران شکل جدیدی از خود را نشان مردم و دولت داد. کاهش فشار آب در برخی از نقاط و قطعی آب، جامعه تهرانی را نسبت به آینده نگران کرده است. از سوی دیگر میزان هدررفت آب در مسیر توزیع آنقدر آماربالاییست که می‌تواند بخش زیادی از مصرف تهران را پوشش دهد؛ آب بدون درآمد در کشور به یک چالش تبدیل شده، به نحوی که شرکت مدیریت منابع آب ایران میزان مصرف شرب و بهداشت کشور را ۹ میلیارد مترمکعب اعلام می‌کند.

علی حاجی مرادی، کارشناس آب، درباره میزان هدررفت آب در مسیر توزیع گفت: در کل کشور مقدار متفاوتی از هدررفت آب و آب بدون درآمد را داریم. مشخصاً در استان تهران بنابر گزارش شرکت مهندسی آب و فاضلاب، در سال ۱۴۰۰، نزدیک ۳۳۱ میلیون مترمکعب در شبکه آب شرب و بهداشت تا محل مصرف، هدررفت آب داریم. از این میزان ۲۵۱ میلیون مترمکعب هدررفت واقعی و باقی آن آبی است که شرکت آب بابت آن در قبوض مشترکین نتوانسته پولی دریافت کند.

مجموعا از ۱.۵ میلیارد مترمکعب آبی که در ۸ تصفیه خانه تهران تولید می‌شود، ۳۳۱ میلیون مترمکعب آن به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. این هدررفت از دو جهت شکل می‌گیرد؛ اول هدررفت کمی آب است. در محدوده شهر تهران، چون بخشی از آب شرب یعنی ۳۷ درصد آن از طریق چاه‌های درون شهری تأمین می‌شود، برخی متخصصین مدعی‌اند که این ۲۵۱ میلیون مترمکعب آب را نباید آب از دست رفته در نظر بگیریم، چون به علت بافت خاک تهران، مجدداً وارد ذخایر آب شهر می‌شود و امکان برداشت مجدد شکل می‌گیرد. مسأله این است که به لحاظ ارزش اقتصادی، آبی که در محل تصفیه خانه مترمکعبی ۱۰ هزار تومان هزینه دارند، هیچ عقلی به دلیل بازتولید مجدد آن نمی‌تواند هدررفت آن را توجیه کند. اگر اقتصادی به موضوع نگاه کنیم، ارزش مادی از بین رفتن آب مهم است.

وی درباره میزان هدررفت آب به تفکیک استان‌ها گفت: در مقابل تهران، اصفهان کم هدررفت‌ترین شبکه توزیع آب کشور را دارد. بنا بر گزارش وزارت نیرو بالاترین آب بدون درآمد متعلق به استان‌های کهکیلویه و بویراحمد و خوزستان و فارس است. دیگر استان‌ها بین ۲۰ تا ۴۰ درصد از آبی که در تصفیه خانه تولید می‌کنند، به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. از مجموع ۹ میلیارد مترمکعب آبی که برای اهداف شرب و بهداشت تولید می‌شود، تنها ۵ میلیارد مترمکعب آن به فروش می‌رسد و نزدیک ۴ میلیارد مترمکعب قبل از رسیدن به دست مصرف‌کننده از دسترس خارج می‌شود. هدررفت آب شبکه و انشعابات غیرمجاز دو دلیل اصلی نرسیدن آب است.

این کارشناس آب در رابطه با تنش آبی در تهران بیان کرد: مشخصاً با توجه به اهمیت تأمین آب شرب تهران، باید درباره آن صحبت کنیم. ما یادمان نرفته ۲ سال پیش یعنی در تابستان ۱۴۰۲ در همدان چه اتفاقی افتاد. آن سال در همدان کلاً آب قطع شد. ما تا زمانیکه یک بحران به سطح تهران نرسد، ساز و کار ملی برای آن در نظر نمی‌گیریم. مشخصاً موضوع گرد و غبار اگر در استان‌های غرب و شرق کشور اتفاق بیفتد، میزان توجه به آن خیلی کمتر از اتفاق مشابه در تهران است. نیاز شرب ماهانه شهر تهران، ۹۰ میلیون مترمکعب است. شما این حجم از نیاز را در کنار ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب هدررفته بگذارید. دو ماه پیش رو وضعیت آبی متشنج است و ۱۸۰ میلیون آب نیاز داریم، اما در مقابل ۲۵۰ میلیون مترمکعب هدررفت در یکسال گذشته داشته‌ایم.

از بهمن ۱۴۰۳ پیش‌بینی می‌شد که در تابستان ۱۴۰۴ با توجه به کسری آب مخازن به چنین سطحی از تنش برسیم. ولی همچنان سالانه ۱۶۰ میلیون مترمکعب آب زیرزمینی سطح شهر تهران برای فضای سبز مصرف می‌شود. در دو ماه پیش رو، نزدیک به ۵۰ میلیون مترمکعب از آب زیرزمینی تهران به جای اینکه به دست مصرف‌کننده برسد، صرف تأمین آب فضای سبز تهران می‌شود که ۵۷۴۰ هکتار آن چمن است. توقع می‌رفت که از بهمن ماه پیش‌بینی‌های لازم برای تأمین آب شرب انجام می‌شد تا مسأله به این حد از چالش نرسد. الان در تهران هدررفت شبکه و آبیاری فضای سبز، مشخصاً فضای سبز چمن، دو عدد بسیار بزرگ را به خود اختصاص می‌دهند.

حاجی مرادی درباره طرح انتقال آب به تهران بیان کرد: در سال ۱۴۰۱ که یک تنش دیگر پیش‌بینی می‌شد، آن موقع نسخه‌ای که روی میز دولت قرار گرفت، طرح دوم انتقال آب از سد طالقان به تهران بود. طرحی ۶۲ کیلومتری که با خط لوله اضطراری، آب را به تهران منتقل کند و زمان‌بندی هم به شکل پیش‌بینی شده بود که آب تا پیش از تابستان ۱۴۰۲، در زمان اجرایی کمتر از ۸ ماه به تهران برسد. ۳ تابستان از آن طرح گذشته، اما این طرح به حتی ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی نرسیده است. فرضا اگر این طرح درست باشد که نیست؛ حتی آن موقعی هم که باید به کمک آب شرب تهران می‌آمد؛ نیامد!

وی در رابطه با کاهش فشار آب تهران گفت: تا این لحظه قطعی آب محله‌ای ناشی از جیره‌بندی آب نیست بلکه به خاطر کاهش فشار در ایستگاه‌های تأمین است که باعث می‌شود برخی از نقاط در تهران به دلیل ویژگی‌های توپوگرافی خاص تهران آب کمتری بگیرند.