داغ نخلستان‌ها بر پیشانی خوزستان

حالا خوزستانی‌ها عزادار نخلستان‌هایی هستند که در آتش گرما، سوختند. چاره هم با اینکه بسیار است و می‌توان با راهکارهایی هرچند موقت، از آسیب‌های بیشتر کاست، اما کسی به فکر چاره نیست. این میان تنها مردم دارایی و زندگی‌شان را تنها در چند ثانیه آتش‌سوزی از دست می‌دهند. کسی حواسش نیست که با افزایش مداوم این آتش‌سوزی‌ها به چه میزان کربن تولید می‌شود که خطرات فراوانی دارد و چه میزان اکسیژن ناشی از سوختن درختان از دست می‌رود. هیچ‌کس حواسش نیست به محیط زیست سرزمین‌مان که به آسانی سال‌هاست در آتش بی‌مسئولیتی دود می‌شود و به هوا می‌رود.

چاره کار اما تعطیلی چندساعته و چندروزه ادارات نیست. آن هم برای خوزستانی که دردهایش در سال‌های اخیر، از انگشتان یک دست هم بیشتر شده است. از قطع آب و برق در گرمای تابستان گرفته تا گرد و غباری که مدام در هواست و گاه تا شعاع چندمتری را هم نمی‌توانی ببینی. حالا نخل‌ها هم به جمع سوختنی‌های این استان، افزوده شده‌اند. مردم آرام و صبور خوزستان اما با سوختن نخلستان‌هایشان بخش قابل توجهی از دارایی‌های خود را از دست خواهند داد، که به سادگی قابل جبران نیست. حداقل در تیرماه و گرمای بی‌سابقه این ماه، چندین نخلستان در استان خوزستان دچار آتش‌سوزی شد. تنها در شهرستان آبادان ۱۳ هزار هکتار باغ خرما و ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار اصله نخل بارور وجود دارد. با سوختن مداوم نخلستان‌های آبادان، بازار خرما هم دستخوش نوسان خواهد شد. این میان اما تنها مردم ماندند و نخلستان‌های سوخته، که سرمایه و زندگی‌شان را بر باد داده است. مسئولان هم همچنان راه حل جدی و پیشگیرانه‌ای را برای زخم‌هایی که سال‌هاست خوزستان را دچار آسیب‌های متعدد زیست محیطی کرده است، ندارند. تنها خود به منتقدانی تبدیل شده‌اند، که دنبال راهکار جدی نیستند.

سوختن 20 هزار نخل

در همین راستا، محمد درویش، فعال محیط زیست، به «آرمان ملی» گفت: علت اصلی این اتفاق برمی‌گردد به گرمای بی‌سابقه هوا، که امسال بخش‌های بزرگی از کره زمین، ایران و به‌خصوص خوزستان را دربرگرفته است. این باقی مانده شاخ و برگ درختان در نخلستان‌ها که کف زمین رها می‌شود و علوفه‌های خشک، امسال در این گرمای بی‌سابقه زمین، به شدت شکننده و آسیب پذیر کرده است، همه باغ‌ها و حتی جنگل‌ها را، تعداد آتش سوزی‌ها را افزایش می‌دهد. شاهد آن بودیم که حتی پالایشگاه آبادان هم به دلیل این گرما آتش گرفت. البته مهم است که ما در این شرایط خاص، ایستگاه‌های آتش نشانی سیار در حالت آماده باش داشته باشیم که اگر این ایستگاه‌ها به سرعت می‌توانستند وارد عمل شوند، ما هرگز 20 هزار نخل را در آبادان در این آتش سوزی‌ها از دست نمی‌دادیم.

درویش با اشاره به نقش نخلستان‌ها در زندگی مردم خوزستان افزود: نخل در فرهنگ مردم جنوب ایران، آنقدر ارزش دارد که واحدش نفر است. یعنی علاوه بر اینکه از نظر اقتصادی بسیار خسارت بزرگی است، زیرا معیشت عمده مردم خوزستان است، به‌خصوص در منطقه شادگان و اروند کنار و آبادان، از نظر معنوی هم بسیار خسارت‌بار است و بر روح و روان مردم اثر سوء دارد. این مردم مانند فرزندشان نخل‌هایشان را دوست دارند و این آتش سوزی‌ها مانند یک ضایعه بزرگ خانوادگی برایشان است.

از دست دادن کارون

درویش در ادامه با اشاره به از دست دادن کارون افزود: ما چون کارون را از دست دادیم، بهمنشیر را از دست دادیم. با توجه به این اوضاع دیگر این رودخانه‌ها سوار نخلستان‌ها نمی‌شوند و از آن رطوبتی که همیشه نخلستان‌ها برخوردار بودند، برخوردار نیستند و ضریب خشکی افزایش پیدا کرده است، این اتفاق رخ داده است. با توجه به اینکه ما شاهد تغییر اقلیم و جهان گرمایی و افزایش بارگذاری‌ها در بالادست، ما باید انتظار داشته باشیم که هرسال شرایط بدتر از قبل شود. این فعال محیط زیست با اشاره به لزوم آگاهی رسانی افزود: باید جلوی ضربه‌های وخیم‌تر را بگیریم. باید از غلبه تفکر سازه‌ای در مدیریت آب دست برداریم. سدسازی‌ها و بارگذاری‌های و طرح‌های انتقال آب را متوقف کنیم و به سراغ تعریف معیشت‌هایی برویم که نیاز به آب نداشته باشد. از اقتصاد آب محور فاصله بگیریم تا کشور را بتوانیم در برابر خطر جهان گرمایی واکسینه کنیم. به هرحال این آتش سوزی‌های نخلستان‌ها، درکنار آتش سوزی نیزارها در تالاب هورالعظیم، به شدت کیفیت هوا را هم متاثر می‌کند و می‌تواند برای مردم خوزستان، دردسرهای جدی در حوزه سلامت ایجاد کند.

حقابه کمتر هم شده است

درویش درباره راه حل بحران آب در ایران و به‌خصوص در شهرهایی مانند خوزستان افزود: راه حل درازمدت این است که کشور باید برود به سمت تعریف یک اقتصادی که وابسته به آب نباشد. ما دست کم باید 40 درصد منابع آبی‌مان را حقابه محیط زیست قرار دهیم. اقتصاد حقابه‌های تالاب‌ها را در خوزستان، برا‌ی آن 5 تالاب، در اولویت قرار دهیم و توسعه زیرساخت‌های گردشگری را در اولویت قراردهیم، تا بتوانیم شرایط را برای روزهای سخت‌تری که در آینده خواهد آمد و تغییر اقلیم وضعیت بدتری را برای ما فراهم می‌کند، آماده کنیم. درویش با بیان اینکه شاهد عزم جدی برای حل مشکلات نبودیم، گفت: متاسفانه هیچ عزم جدی در جهت برطرف کردن مشکلات زیست محیطی به‌خصوص در خوزستان را شاهد نبوده‌ایم و مهم‌ترین کار این است که حقابه تالاب‌ها در خوزستان تامین شود که همان طور که مشاهده می‌کنید، به بهانه توسعه میدان‌های نفتی و کشاورزی و سدسازی‌های متعددی که انجام شده است، حقابه تالاب‌ها کمتر شده و وضعیت هورالعظیم و به‌خصوص تالاب شادگان بسیار بدتر شده است. اینها درواقع درمان‌های مسکنی است. مسکن که نمی‌تواند علت درد را از بین ببرد. تنها تحمل و تاب‌آوری را در کوتاه‌مدت افزایش می‌دهد تا بتوانیم به علت‌العلل مشکل بپردازیم.