بحران انرژی نفس مسکن را هم گرفت

این موضوع در شرایطی رخ می‌دهد که تامین مسکن در قالب‌های مختلف مسکن حمایتی، واگذاری زمین برای ساخت به مردم و... در بخش‌های مختلف در حال حاضر نیز از وضعیت خوبی برخوردار نیست و دغدغه‌های فراوانی برای خانه‌دارشدن مردم و یا تامین مسکن مناسب برای اجاره وجود دارد.

اخطارهای رسمی

به گزارش «آرمان ملی»، دو نامه منتشر شده از سوی شرکت‌های سیمان باقران و سیمان خاش که در تاریخ ۲۴ اردیبهشت‌ماه صادر شده‌اند، نشان می‌دهند که صنایع بزرگ سیمانی کشور به‌صورت رسمی و به دلیل کمبود برق، ناچار به توقف کامل یا کاهش شدید ظرفیت تولید شده‌اند. در نامه شرکت سیمان خاش آمده که از چهارشنبه هفته گذشته منتشر شد، فعالیت بخشی از خطوط تولید این کارخانه متوقف شده و در بنا به اظهار رسمی، صورت تداوم شرایط، کل تولید متوقف خواهد شد. در نامه شرکت سیمان باقران نیز اشاره شده که به‌دلیل ناترازی برق، تولید این کارخانه متوقف گردیده و بازگشت به شرایط عادی منوط به رفع محدودیت‌هاست. البته بنا بر شواهد موجود بسیاری از کارخانجات تولیدکننده بتن و سیمان در کشور با همین شرایط مواجه هستند و این دو مورد تنها نمونه‌ای از ده‌ها کارخانه تولید سیمان، بتن آماده و قطعات بتنی در سراسر کشور هستند که در روزهای اخیر با اختلال جدی در روند تولید مواجه شده‌اند.

ناترازی‌های مُسری

به گفته کارشناسان هرچند؛ ناترازی انرژی در فصل گرم سال، موضوعی نیست که برای اولین‌بار رخ دهد و در حقیقت این چالش حاصل تغییرات اقلیمی و فقدان مدیریت مناسب در سال‌های گذشته است، اما تشدید این موضوع که در سال‌های گذشته نیز صنایع مختلف کشور، به‌ویژه در بخش‌های انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی با قطعی برق درگیرکرده بود، امسال به اوج خود رسیده است و آنچه امسال بحران ناترازی را نگران‌کننده‌تر می‌سازد، آغاز زودهنگام آن و همزمانی‌اش با تاکید بر جهش ساخت‌وساز در قالب طرح نهضت ملی مسکن است. تاکید دولت سیزدهم بر ساخت چهارمیلیون واحد مسکونی در سال قطعا نیاز به تامین پشتوانه‌هایی دارد که بدون توجه به آن، با تبلیغات گسترده بر طبل ساخت ۴ میلیون مسکن در دولت قبل کوفته شد، قطعا صنایع مرتبط با مصالح ساختمانی باید در آمادگی کامل برای تأمین نیاز بازار باشند، اما در واقعیت، بسیاری از این واحدها یا به‌طور کامل تعطیل شده‌اند یا ناچارند با یک‌سوم یا حتی یک‌چهارم ظرفیت معمول خود فعالیت کنند.

تضاد شعار و واقعیت

صاحب‌نظران بر این باورند که شرایط کنونی، تضادی آشکار میان سیاست‌گذاری‌های کلان و زیرساخت‌های موجود کشور را آشکار می‌سازد، در حقیقت پارادوکسی که از ظرفیت‌ها و توانمندی‌ موجود در کشور است و ضعف‌های زیرساختی و ناترازی انرژی که هر روز به حوزه‌های مختلف صنایع و تولید گسترش می‌یابد، نه تنها موجب کاهش انگیزه برای تولید و ساخت و ساز و... خواهد شد، بلکه باعث بی‌اعتمادی مردم به وعده‌هایی می‌شود که هیچکدام عملیاتی نمی‌شود و قطعا در این مسیر وضعیت اقتصادی و تولید در زمانِ خود، حاصل فعالیت همان دوره نیست، بلکه در نتیجه عملکرد در دوره‌هایی که همگی در یک چرخه باطل حاصل از جبر درونی و فقدان مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح به جایی می‌رسیم که به تدریج باید نه تنها کارخانجات، که اقتصاد را تعطیل کنیم. تحلیلگران معتقدند؛ تعطیلی یا کاهش ظرفیت کارخانه‌های سیمان و بتن، زنجیره‌ای از پیامدهای منفی را به دنبال دارد که می‌توان به افزایش قیمت مصالح ساختمانی به دلیل کمبود عرضه، کندشدن پروژه‌های عمرانی و نهضت ملی مسکن، بیکاری کارگران شاغل در صنایع وابسته، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به پایداری محیط کسب‌وکار، فشار مضاعف بر صنایع کوچک‌تر و پیمانکاران و... اشاره کرد.

ضرورت رفع تحریم‌ها

در این راستا با توجه به مشکلات زیرساختی و گذر سالیان طولانی بدون انجام اصلاحات، حتی اگر وزارت نیرو وعده بازگشت برق را بدهد، باز هم تجربه نشان داده که چنین بازگشت‌هایی معمولا موقتی و شکننده هستند و به دنبال آن حتما بنگاه‌های تولیدی به ناچار در تصمیم‌گیری‌های آینده خود، ریسک بالای توقف تولید را لحاظ خواهند کرد. این درحالی است که بنا برپیش‌بینی‌های صورت گرفته، قرار بر این بود که رتبه نخست اقتصادی و تولیدی در منطقه باشیم، اما در حال حاضر با چالش‌های جدی برای تامین نیازهای اولیه هستیم. کارشناسان همگان بر این امر اشتراک نظر دارند که برق به‌عنوان پایه‌ای‌ترین نیاز هر کارخانه، نباید هر ساله با شروع گرما به عاملی برای تعطیلی تبدیل شود، چرا که در غیر این صورت، نه تنها تولید داخلی ضربه می‌بیند، بلکه واردات مصالح از کشورهای دیگر بار دیگر افزایش یافته و تراز تجاری کشور نیز متأثر خواهد شد. از این رو به نظر می‌رسد گام برداشتن در مسیر رفع تحریم‌ها، افزایش سرمایه‌گذاری و... به منظور نجات اقتصاد هر چه زودتر ضرورتی انکارناپذیراست در غیراینصورت به احتمال زیاد باید در ماه‌های آینده شاهد تعطیلی‌های گسترده‌تر، افزایش قیمت‌ها، و توقف پروژه‌های عمرانی باشیم و همانگونه که صنایع فولاد در زمستان از گاز محروم شدند، اکنون نوبت برق صنایع سیمان در تابستان است و معلوم نیست این چرخه هر ساله تا چه‌وقتی ادامه یابد و تولیدکنندگان در میان وعده‌ها و محدودیت‌ها چه باید بکنند؟

نقص قانونی

محمدحسین رئیسی دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان بتن آماده و قطعات بتنی ایران در این باره گفت: در یکماه اخیر موضوع کمبود سیمان و قیمت‌های بالای آن سبب شده که در عمل تولیدکنندگان بتن آماده برای تامین سیمان به‌عنوان مهم‌ترین ماده اولیه تولید خود با مشکل مواجه شوند. در حدود یک ماه گذشته قیمت انواع سیمان در بورس کالا نزدیک به ۲ برابر شده و در مقابل عرضه آن به نصف رسیده است، این در حالی است که سیمان در بازار آزاد تا تنی بیش از پنج میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. رئیسی ادامه داد: در حالی که نه هنوز هوا به آن صورت گرم شده و مشکلات قطعی برق هنوز حاد نشده، اما تعداد زیادی از کارخانجات بتن آماده و قطعات بتنی بالاجبار تعطیل شدند و مابقی نیز با یک سوم تا یک چهارم ظرفیت کار می‌کنند. علاوه بر کمبود و سهمیه‌بندی برق صنایع، اما چند عامل باعث شده که به این نقطه برسیم. این مقام صنفی خاطرنشان کرد: به طور مثال می‌شد نسبت ورود و خروج سیمان برای کدهای بورسی مختلف رعایت شود، اما در عمل شاهدیم در برخی کد بورسی‌ها سیمان خریداری شده اما از کارخانه خارج نشده است و امروز می‌خواهند با قیمت‌های بالاتر خارج کنند. وی اضافه کرد: تا سال گذشته هر کسی که به خرید سیمان می‌پرداخت باید ۸۰ درصد آن را تا هفته بعد از خرید از کارخانه خارج می‌کرد؛ اما امروز این دستورالعمل وجود ندارد.

حضور خزنده دلالان سیمان

رئیسی یادآور شد: در گذشته افراد برای دریافت کد بورسی باید به ارائه پروانه کسب، پروانه تولید و غیره می‌پرداختند، اما امروز هرکس می‌تواند یک کد بورسی بگیرد و به خرید سیمان بپردازد بدون اینکه مشخص باشد فعالیتی دارد یا خیر؟ حذف این قوانین سبب شده اکنون دلالان و واسطه‌ها سودهای چشمگیری داشته باشند. رئیسی با ارائه برخی راهکارها افزود: انتظار می‌رود به منظور رفع و کاهش مشکلات، دوباره نسبت خروج ورود سیمان رعایت شود، کدهای بورسی که در کارخانجات مانده سیمان دارند اجازه خرید نداشته باشند، همچنین کدهای بورسی مورد بررسی قرار گیرند که آیا در صنعت فعال هستند یا خیر؟ دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان بتن آماده و قطعات بتنی ایران ادامه داد: در شرایط فعلی که عرضه کارخانجات به حدود نصف رسیده، باید اولویت خرید با کارخانجات استفاده‌کننده از سیمان باشد و پس از آن هر چه که باقی ماند توسط دیگران و واسطه‌ها خریداری شود تا شاید بتوان تا حدودی این مشکل را کنترل کرد. رئیسی هشدار داد: در غیر این صورت طی هفته‌های آینده معضل به حدی می‌تواند بزرگ شود که کل این صنعت و بلکه صنعت ساختمان با خطر تعطیلی مواجه شود. وی اظهار داشت: هم اکنون ۷۰ کارخانه بتن آماده در شهر تهران و بیش از ۲۰۰ کارخانه در سطح استان فعالیت دارند که نیمی از آنها تعطیل شده‌اند و مابقی نیز با یک چهارم تا یک سوم ظرفیت در حال تولید هستند. این مقام صنفی گفت: در این زمینه طی مکاتبه‌ای با وزارت صنعت، معدن و تجارت خواستار آن شدیم تا به کدهای بورسی صنایع سیمان بر و کارخانجات سیمانی اولویت داده شود.