عیارسنجی سرمایه‌گذاری پسامذاکرات در ایران

به گفته کارشناسان؛ ورود شرکت‌های خارجی، حتی آمریکایی می‌تواند به انتقال فناوری‌های نوین، ایجاد شغل و افزایش رقابت در بازار داخلی منجر شود. این سرمایه‌گذاری‌ها نه تنها به بهبود کیفیت محصولات و خدمات کمک می‌کند، بلکه می‌تواند درآمدهای مالیاتی دولت را نیز افزایش دهد. با این حال، چالش‌های قابل توجهی نیز در این مسیر وجود دارد که باور صاحبنظران؛ نبود زیرساخت‌های مناسب، قرارگرفتن ایران در لیست سیاه FATF و... به‌عنوان یک عامل بازدارنده برای این فرآیند عمل می‌کند.

فرصتی مشروط

به گزارش «آرمان ملی»، همزمان با انجام مذاکرات فیمابین ایران و آمریکا، رسانه‌های بین‌المللی از احتمال توسعه سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در ایران خبر داده‌اند، این خبر همزمان با پیشرفت مذاکرات میان ایران و آمریکا منتشر شده و منجر به گمانه‌زنی‌های بسیاری در زمینه آینده اقتصادی ایران و روابط دو کشور شده است. برخی تحلیلگران این خبر را به عنوان یک فرصت مطلوب ارزیابی کرده و بر این باورند که ورود سرمایه‌های آمریکایی می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی ایران و رفع چالش‌های موجود کمک کند. این گروه معتقدند که سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌تواند به انتقال فناوری، ایجاد شغل و افزایش رقابت در بازار داخلی منجر شود. همچنین، این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند به بهبود زیرساخت‌ها و افزایش کیفیت زندگی مردم کمک کند. با این حال، کارشناسان دیگری نیز وجود دارند که به چالش‌های پیش‌روی این رویکرد اشاره می‌کنند. آنها بر این باورند که بدون پرداختن به زیرساخت‌های لازم و همچنین مسائل مربوط به  FATF، امکان تحقق این سرمایه‌گذاری‌ها بسیار محدود خواهد بود. تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی به شدت بر توانایی ایران در جذب سرمایه‌گذاری خارجی تاثیر گذاشته و مانع از ورود شرکت‌های بزرگ به بازار ایران شده است. از سوی دیگر، وجود زیرساخت‌های مناسب و شفافیت در نظام حقوقی کشور از جمله مواردی است که باید به آن توجه شود. اگر ایران بتواند این چالش‌ها را برطرف کند، می‌تواند به یک بازار جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل شود و از این طریق به رشد و توسعه اقتصادی دست یابد.

تقویت زیرساخت‌ها

برخی از صاحبنظران معتقدند؛ به نظر می‌رسد که آینده سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در ایران به پیشرفت مذاکرات و توانایی ایران در ایجاد زیرساخت‌های لازم بستگی دارد. این موضوع می‌تواند به عنوان یک فرصت بزرگ برای هر دو کشور تلقی شود، اما نیازمند برنامه‌ریزی و همکاری‌های جدی است تا به واقعیت تبدیل شود. اما به گفته گروهی از کارشناسان؛ سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی و غیرآمریکایی در ایران می‌تواند مزایای قابل توجهی برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد که انتقال فناوری و دانش فنی، اشتغالزایی، تنوع در بازار و افزایش رقابت، رشد درآمدهای ریالی و ارزی و... از جمله این موارد محسوب می‌شود. بر این اساس، یکی از بزرگ‌ترین مزایای ورود شرکت‌های خارجی، به ویژه آمریکایی، انتقال فناوری‌های نوین و دانش فنی به ایران است. این امر می‌تواند به بهبود کیفیت تولیدات داخلی و افزایش بهره‌وری صنایع کمک کند. از طرف دیگر، سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌تواند به ایجاد شغل‌های جدید و کاهش نرخ بیکاری در کشور منجر شود. با ورود شرکت‌های بزرگ، نیاز به نیروی کار متخصص و غیرمتخصص افزایش می‌یابد که این موضوع به بهبود وضعیت اقتصادی خانواده‌ها کمک خواهد کرد. همچنین قطعا ورود شرکت‌های خارجی به بازار ایران می‌تواند به افزایش رقابت و تنوع در محصولات و خدمات منجر شود. این امر نه تنها به نفع مصرف‌کنندگان خواهد بود، بلکه می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات داخلی نیز کمک کند. به‌علاوه سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌تواند به افزایش درآمدهای مالیاتی دولت کمک کند. این درآمدها می‌توانند برای توسعه زیرساخت‌ها و خدمات عمومی مورد استفاده قرار گیرند.

چالش‌ها و موانع

اما گروهی از تحلیلگران نیزبه موانع پیش‌روی حضور سرمایه‌گذاران خارجی پس از مدت‌ها تحریم در کشور پرداخته‌اند و چالش‌های آن سخن می‌گویند. به گفته این افراد، یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش‌روی سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی، تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی است که اِعمال آن به شدت بر توانایی ایران در جذب سرمایه‌گذاری خارجی تاثیر گذاشته است و زیرساخت‌های مطلوب برای توسعه سرمایه‌گذاری را نسبتا مختل ساخته است. این‌رو به نظر می‌رسد، برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، ایران نیازمند زیرساخت‌های مناسب و شفافیت در نظام حقوقی خود است و بدون وجود این زیرساخت‌ها، شرکت‌های خارجی ممکن است تمایلی به ورود به بازار ایران نداشته باشند.

قرارگرفتن ایران در لیست سیاه FATF نیز یکی دیگر از چالش‌های بزرگ است. این موضوع می‌تواند به شدت بر توانایی ایران در جذب سرمایه‌گذاری خارجی تاثیر بگذارد و شرکت‌ها را از ورود به بازار ایران منصرف کند

لیسیت سیاه FATF

از سوی دیگر قرارگرفتن ایران در لیست سیاه FATF نیز یکی دیگر از چالش‌های بزرگ است. این موضوع می‌تواند به شدت بر توانایی ایران در جذب سرمایه‌گذاری خارجی تاثیر بگذارد و شرکت‌ها را از ورود به بازار ایران منصرف کند. به این ترتیب به نظر می‌رسد؛ با توجه به مزایا و چالش‌های موجود، امکان‌پذیری سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی و غیرآمریکایی در ایران به عوامل متعددی بستگی دارد. اگر ایران بتواند بهبود زیرساخت‌ها، شفافیت در نظام حقوقی و رفع موانع مربوط به FATF  را در دستور کار خود قرار دهد، می‌تواند به یک بازار جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل شود. از این‌رو، هر چند مذاکرات جاری میان ایران و آمریکا می‌تواند به‌عنوان یک فرصت برای بهبود روابط اقتصادی و جذب سرمایه‌های خارجی مورد استفاده قرار گیرد، اما این امر نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و همکاری‌های جدی از سوی هر دوطرف است تا به واقعیت تبدیل شود. قطعا امکان‌پذیری سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی و غیرآمریکایی در ایران به توانایی کشور در رفع این چالش‌ها و ایجاد یک محیط مناسب برای سرمایه‌گذاری بستگی دارد. اگر ایران بتواند زیرساخت‌های لازم را فراهم کند و موانع موجود را برطرف سازد، می‌تواند به یک بازار جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل شود و از این طریق به رشد و توسعه اقتصادی دست یابد.

عیارسنجی سرمایه‌گذاری خارجی

علی ماجدی، سفیر اسبق ایران در آلمان در گفت‌وگویی، درباره عدم حضور شرکت‌های تجاری آمریکایی در ایران گفت: آن زمان آنچه که آمریکایی‌ها می‌گفتند این بود که چه دلیلی دارد (با برجام کشور‌های دیگر با ایران تجارت داشته باشند، اما آمریکا خیر). دقت کنید که برای آمریکا از سوی ایران تهدید امنیتی وجود ندارد، ما کجا، آمریکا کجا. چه از نظر مسافت و چه از نظر مسائل دیگر. بنابراین (آمریکا) گفت من بیایم مذاکره کنم و آن موقع هم اگر یادمان باشد آقای روحانی گفت که باید با کدخدا مذاکره کنیم. بالاخره من وقتی سفیر وقت ایران در آلمان بودم. آنجا مذاکرات انجام می‌شد و کنفرانس مونیخ هم همانجا برگزار شد. ماجدی در ادامه درخصوص علت عدم مجوز سرمایه‌گذاران آمریکایی در ایران اینگونه روایت کرده است: از قرار معلوم به این دلیل بوده که خودروسازان آمریکایی و دیگر تجار این کشور می‌خواستند به ایران بیایند، اما به آنها اجازه ورود داده نشده بود. بنابر آنچه سفیر اسبق ایران در آلمان عنوان کرده، علت خروج ترامپ از برجام نیز همین عامل بوده است: «ترامپ گفت چرا من امضا کنم و منافع آن را اروپایی‌ها ببرند؟ بالاخره اگر ادامه پیدا می‌کرد (شرایط دیگری رقم می‌خورد) شما بدانید که در حال حاضر ما عنوان دارنده دومین منبع گازی دنیا و چهارمین منبع نفت جهان را داریم.»