چراغ‌سبز مشاور تیم مذاکره‌کننده به پیش‌نویس توافق سال قبل

محمد مرندی روز ۱۳ شهریور سال قبل در توییتی نوشت: «ایران صبور خواهد بود. ایالات متحده در زمان اوباما به طور سیستماتیک توافق را نقض کرد و در زمان ترامپ/بایدن حداکثر فشار را علیه شهروندان بی‌گناه اعمال کرد. از این رو، ایران ابهامات یا خلأهای متن را نمی‌پذیرد. زمستان نزدیک است و اتحادیه اروپا با بحران انرژی فلج کننده مواجه است.» شهریور سال قبل موعدی بود که بسیاری از مقامات دولتی ایران درباره تئوری معروف به «زمستان سخت» اروپا سخن می‌گفتند. حتی وزیر نفت هم در آن موعد وارد این کشاکش سیاسی شده و گفته بود: «امسال زمستان سختی در انتظار کشورهای غربی به خصوص اروپاست؛ دولت‌های اروپایی با دست خودشان به مردمشان ظلم می‌کنند. ایران می‌تواند بخشی از کمبود انرژی در جهان را تامین کند ولی چرا یک کشور متخاصم باید اینگونه زورگویی کند؟» خلاصه تئوری زمستان سخت که اولین بار از زبان محمد مرندی شنیده شد، این بود؛ غرب و آمریکا باید ملاحظات و شروط ایران درباره متن توافق احیای برجام را بپذیرند، چون اتحادیه اروپا به دلیل جنگ اوکراین و کاهش صادرات گاز روسیه شرایط سختی در پیش خواهد داشت و محتاج ایران خواهد بود. این تئوری از همان زمان مورد انتقاد جدی کارشناسان قرار گرفت. از جمله در این رابطه که حتی در صورت توافق گازی بین ایران و اروپا، کشورمان زیرساخت لازم برای استخراج و صادرات چنین حجم عظیمی از گاز را در اختیار ندارد و آماده کردن این زیرساخت‌ها چند سال زمان می‌خواهد. در آن موعد متن توافق پیشنهادی احیای برجام به ایران ارائه شده بود اما تیم مذاکره کننده هسته‌ای و دولت می‌گفتند این متن باید مطابق برخی خواسته‌های ایران تغییراتی بکند. غرب و آمریکا اما موافق این تغییرات نبودند و همین کشاکش طی حدود سه ماه باعث تعلیق و نهایتا توقف مذاکرات احیا برجام شد. حالا 8 ماه بعد از شروع تئوری «زمستان سخت» که بر نفی متن توافق اولیه استوار بود، محمد مرندی طراح اصلی این تئوری حرف متفاوتی زده است. شبکه خبری المیادین در خبری در توییتر خود نوشت که مرندی، مشاور تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران به این شبکه گفته است که «ایران همچنان آماده توافق هسته‌ای براساس متن پذیرفته شده سال قبل است.» حالا بعد از این 8 ماه سوال این است که چه تحولی درباره متن پیش نویس رخ داده که باعث تغییر موضع ایران شده؟ اگر متن پیش نویس همان متن قبلی است، آیا تیم مذاکره کننده به اشتباهی در راهبرد و موضع گیری مذاکراتی خود پی برده که اکنون حرفی متفاوت از تابستان گذشته می‌زند؟ اما سوال مهمتر این است که آیا اعلام نظر مثبت مشاور تیم هسته‌ای بعد از 8 ماه درباره متن پیش نویس توافق می‌تواند تاثیری در روند عملی مذاکرات بگذارد؟ خصوصا اینکه اخیرا دولت آمریکا با ادعای حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین و ادعای «نقض حقوق بشر» اعلام کرده است که موضوع احیای توافق هسته‌ای در دستور کار آن قرار ندارد. هر چند واشنگتن به موازات این موضع گیری تاکید کرده که همچنان دیپلماسی را بهترین راه رسیدگی به این موضوع می‌داند.