حساب‌کشی از وزرا

آرمان ملی- حمید شجاعی: مناسبات دولت و مجلس از حمایت و همراهی اولیه یا به‌عبارتی از تعامل صرف؛ امروز به بهره‌گیری از ابزارهای قانونی و پاسخگوکردن وزرای دولت در پیشگاه نمایندگان ملت تغییر جهت داده است. برای فهم بیشتر این مهم کافی است به نوع مواجهه و رویکردهای نمایندگان در قبال دولت به‌ویژه در ماجرای استیضاح سیدرضا فاطمی‌امین نگاهی انداخت تا به‌وضوح مشخص شود که بهارستان‌نشینان چه نوع نگرشی در قبال دولتی‌ها دارند. اگر بخواهیم واقعیت امر را در نظر گیریم مجلس دیگر تاب تحمل ضعف‌های برخی وزرا را ندارد و همین عملکردهاست که مجلس حامی را به‌سمت سوال، استیضاح و پاسخگوکردن وزرا پیش برده است. البته نباید از این نکته مهم به‌سادگی عبور کرد که مطالبه‌گری و پاسخگوکردن وزرا از وظایف ذاتی نمایندگی است که نمایندگان جدای از نوع تفکر و تعلقات خاطر سیاسی باید بدان همت گمارند. هر چند که اگر مجلس شش‌ماه است به این نتیجه رسیده که برخی مدیران دولتی در حد و اندازه‌های حضور بر صندلی وزارت نیستند و عملکردهای آنها نیز به وضوح این امر را تایید می‌کند؛ چه اینکه بسیاری از چهره‌‌های سیاسی از همان ابتدای تشکیل کابینه به این مساله مهم اشاره داشتند. اما مجلس انقلابی به جهت همگرایی با دولت و سناریوی حاکمیت یکدست و حل مشکلات از این مساله عبور کرد و امروز در سال پایانی به فکر استیضاح افتاده است. اتفاقا همین انتقاد نیز به نمایندگان مجلس وارد است که چرا از همان ابتدا این سختگیری‌ها را در جلسه رای اعتماد انجام ندادند تا اینگونه بیش از 20 ماه شاهد برخی ناکارآمدی‌ها و بروز مشکلات مختلف به‌خصوص اقتصادی در جامعه نباشیم که صدای نارضایتی جامعه بلند شود و از منتقدان تا موافقان به لزوم کارآمدسازی برخی مدیران تاکید نمایند. با این حال ماجرای استیضاح سیدرضا فاطمی‌امین؛ وزیر پیشین صمت و حواشی پیرامون آن به‌خوبی نشان داد دوران ماه عسل دولت و مجلس مدت‌هاست که به اتمام رسیده و اکنون وقت حسابکشی از وزراست. چنانکه برخی معتقدند در این شرایط عملکردی هر وزیری جهت پاسخگویی از پاستور به بهارستان برود سخت بتواند مجددا از مجلس رای اعتماد بگیرد. نکته اینجاست که با توجه به قرارداشتن در سال انتخابات و برگزاری انتخابات مجلس در پایان سال نمایندگان برای نشان دادن عملکرد خود در این چند ماه مطالبه‌گری و پاسخگوکردن وزرا را در دستور کار خواهند داشت. چنانکه احمد رسولی‌نژاد، نماینده دماوند و فیروزکوه اخیرا گفته «مجلس و دولت یک مجموعه هستیم، اما بدین معنا نیست که پیگیر مطالبات و خواسته‌های مردم نباشیم.» وی همچنین با بیان اینکه 4 وزیر در نوبت استیضاح قرار دارند، اظهار کرده «به رئیس‌جمهور اعلام شده که این 4 وزیر عزل شوند یا استعفا دهند، در غیر این صورت مجلس به وظیفه خود عمل خواهد کرد.» به‌نظر می‌رسد هر چه رو به جلو می‌رویم بحث تعامل قوا، همدلی و... نیز بر استیضاح برخی وزرای ناکارآمد تاثیر چندانی نخواهد داشت. به نظر می‌رسد که اگر دولت می‌خواهد نوع مواجهه بهتری با مجلس را تجربه کند باید افراد کارآمد‌تر و تواناتری از وزرای پیشین برای وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش، جهاد کشاورزی و صمت که به‌زودی تفکیک خواهد شد انتخاب و به مجلس معرفی کند.

فشار نظارتی نمایندگان بیشتر می‌شود
یک نماینده مجلس یازدهم در ارتباط با نوع مواجهه نمایندگان با دولت اظهارداشت: چون بخشی از نمایندگان از دعوت‌کنندگان آقای رئیسی برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری بودند؛ در ابتدای کار دولت نگاه تعاملی مجلس به نگاه نظارتی غلبه می‌کرد ولی به مرور زمان که مشکلات اقتصادی زیاد، فشارهای اقتصادی روی مردم افزایش پیدا کرد، عملکرد برخی وزرا در گذر زمان مورد بررسی قرار گرفت طبیعتا آن جنبه نظارتی مجلس بر جنبه‌های تعاملی غلبه بیشتری پیدا کرد. جلیل رحیمی جهان‌آبادی به «آرمان ملی» گفت: یک نمونه این مساله را در بحث وزارت صمت مشاهده کردید یا در قبال وزارت کشاورزی که در آنجا هم انتقادات جدی از وزیر مربوطه وجود داشت. اینکه وزرای دیگری هم استیضاح می‌شوند یا خیر این حق هر نماینده‌ای در مجلس است. منتها من فکر می‌کنم که این روند فشار نظارتی مجلس به 2 دلیل رو به افزایش است. نخست اینکه دامنه مشکلات و ضعف برخی وزرا خود را بیشتر در امور کشور نشان می‌دهد و نمایندگان وقتی به حوزه‌های انتخابیه می‌روند و با مردم تعامل دارند شاهد این شرایط سخت در بخش‌های مختلف هستند. عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در خصوص وزرایی که در تیررس مجلس قرار دارند تصریح کرد: مشکل اساسی دولت آقای رئیسی در حوزه اقتصاد وجود آقای «مخبر» است. چرا که وی کار اجرایی دولتی انجام نداده و اساسا کار و سابقه ایشان به نحوی نبوده که بتواند در چارچوب کابینه و با وزرا کار کند. جهان‌آبادی تاکید کرد: من فکر می‌کنم اگر آقای رئیسی خود در تغییر آقای مخبر پیشقدم شود به نفع خود اوست. نماینده تربت‌جام و تایباد بیان داشت: برخی وزرا با اینکه شاید عملکردشان از نظر آقای رئیسی خوب باشد، اما در مجلس ضعف‌های زیادی می‌بینیم. مثلا وزیر کشور به‌دلیل ضعف در انتخاب استانداران یکی از گزینه‌هایی است که ممکن است در تیررس نمایندگان قرار بگیرد. یا در حوزه اقتصاد آقای خاندوزی گرچه خود نماینده بود و با نمایندگان ارتباط خوبی دارد، اما ضعف‌هایی که در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور دیده می‌شود گزینه دیگری غیر از وزیر اقتصاد نمی‌تواند در تیررس مجلس قرار گیرد.

راه را درست کنیم؛ راننده را عوض نکنیم
نماینده مردم تبریز و عضو کمیسیون بهداشت در خصوص تلقی مثبت از جابه‌جایی‌های صورت گرفته در کابینه دولت ابراهیم رئیسی اظهارداشت: نه این روند مثبت نیست، به‌نظرم مشکل صرفا افراد نیستند و براساس تجربه‌هایی که داشتیم هر کسی که رئیس‌جمهور و مسئول کشور شده است طبیعتا ابتدا خواسته آنچه در ذهن خود خوب است را اجرا کند. وقتی شما افرادی که آورده شده را حذف می‌کنید آنها ذخیره‌ای را می‌آورند که پایین‌تر است. مسعود پزشکیان گفت: با عوض‌کردن وزرا مشکل تورم، گرانی و ماشین حل نمی‌شود و تا نگاه‌مان را عوض نکنیم هر کسی بیاید همین است؛ ما نباید راننده را عوض کنیم. بلکه اول باید راه را درست کرد بعد راننده جا‌به‌جا شود، مشکلات در جهت‌گیری و راهی که پیش گرفتیم است. وی با اشاره به عملکرد دولت افزود: اگر ما دلمان برای جامعه می‌سوزد باید برای مسائل اقتصادی، صنعت و تجارت از اینها استفاده کنیم و این یک مشکل داخلی است که همه را به بازی نمی‌گیریم.