گفتوگوها با آژانس برای حل مسائل ادامه دارد
آرمان ملی- نرگس کارخانهای: در ابتدای این هفته، تنها یک روز پیش از نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی رافائل گروسی سفری موفقیتآمیز به ایران داشت و در نهایت این شورا اعلام کرد قطعنامهای علیه ایران صادر نخواهد کرد. به نظر میرسد شرایط به خوبی پیش میرود و قدمها برای پیشبرد مذاکرات و به نتیجه رساندن برجام یکی پس از دیگری برداشته میشوند اما در این میان از گوشه و کنار گاهی از موانعی صحبت به میان میآید. از بهانهها و مخالفتهای همیشگی اسرائیل که بگذریم این بار آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده است در 4 مکان دیگر در ایران آثاری از فعالیتهای هستهای یافت شده است. گفته میشود این مکانها پیشتر از سوی ایران به آژانس معرفی نشده بودند. در خصوص تاثیر این عوامل بر مذاکرات هستهای «آرمان ملی» به گفتوگو با حسن بهشتیپور، تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی، پرداخته است که در ادامه میخوانید.
آژانس اعلام کرده 4 مکان دیگر در ایران مرتبط با فعالیتهای هستهای پیدا شدهاند. همزمان با از سر گیری مذاکرات هستهای آیا این امر میتواند مشکلساز باشد؟
طبق گفته آژانس اطلاعات و آثار اورانیوم غنی شده از 4 مکان در ایران بهدست آمده که از قبل توسط ایران به عنوان مکانهایی برای فعالیت هستهای اعلام نشده بودند و سوال آژانس از ایران این است که چرا در این مکانها اورانیوم غنیشده وجود داشته. بنابراین چیزی پیدا نشده بلکه تنها آثار اورانیوم غنیشده در آنجا در نمونه برداری از خاک و هر چیز لازم دیگر یافت شده و ایران نیز سوالات آژانس را پاسخ داده است اما آژانس پاسخ ایران را شفاف و قانع کننده نمیداند. قرار است این گفتوگوها بین آژانس و ایران ادامه یابد تا این شبهات برطرف شوند. به نظر میرسد این امر یک موضوع سیاسی باشد تا یک موضوع فنی؛ نخست آنکه بنابر آنچه مطبوعات غربی گفتهاند این موضوع مربوط به 18 سال پیش است، این دست امور محرمانه هستند و گزارشی رسمی برای عموم منتشر نمیشود و تنها گزارشی از آنها در اختیار شورای حکام قرار میگیرد، همچنین آثار اورانیوم پیدا شده دارای غنای زیر 5 درصد بوده، یعنی بسیار ناچیز که آژانس میتوانست آن را نادیده بگیرد. اما چون این مکانها از پیش اعلام نشده بودند از سوی آژانس به عنوان سوژهای جدید آن را دنبال میکند. اما به نظر من مساله به
راحتی قابل حل است، گرچه نمونهبرداری از این مناطق حدود یک یا دو سال پیش انجام شده است اما این فعالیتها مربوط به قبل از سال 2003 هستند و موضوعی نیست که پیچیده یا مسالهساز باشد تا بر اساس آن پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند.
چه دلیلی میتواند پشت مطرح کردن چنین موضوعی پس از گذشت سالها باشد؟
این یک واقعیت است که اسرائیلیها و آمریکاییها به دنبال سوژههایی هستند تا بتوانند به آن بهانهها ایران را تحت فشار قرار دهند. بنابر 14 گزارش بعد از برجام آقای آمانو، مدیرکل پیشین آژانس، ایران به تمام تعهدات خود در برجام پایبند بوده است و هیچ نکته منفی در این گزارشات دیده نشده و تا زمانی که ایران با آژانس کار میکند، این دسته از سیاستهای اسرائیلیها و آمریکاییها به جایی نخواهد رسید. موضوع دیگر چگونگی رسیدن این اطلاعات به دست آژانس است که بنابر آنچه نشریات غربی گفتهاند این اطلاعات مربوط به مدارک و اسنادی بوده است که در تورقوزآباد پیدا شده، در خصوص آن مرکز هم نمیتوانم قضاوتی داشته باشم چون جزئیاتی در خصوص آن منتشر نشده. مهم این است که وقتی امری مربوط به 18 سال پیش است و شواهد یافت شده اموری چون اورانیوم با غنای زیر 5 درصد هستند، موضوع چندان قابل پرداختن نیست بلکه متاسفانه اهرمی است برای تحت فشار قرار دادن ایران که البته جنبه حقوقی و فنی نیز ندارد، سیاسیکاری است و با مذاکرات برطرف میشوند.
به تاثیر اسرائیل در امور مربوط به برجام اشاره کردید، این کشور موضع کاملا مخالف خود را همواره در خصوص برجام و مذاکره با ایران اعلام کرده است. مدتی پیش شاهد ملاقات بایدن و بنت نیز بودیم که به گفته بنت موفقیتآمیز پیش رفت. اسرائیل با چنین اهدافی چه تاثیری میتواند در این مذاکرات داشته باشد؟
اسرائیل عضو آژانس بینالمللی هستهای است و از مزایای این عضویت استفاده میکند اما حتی پیمان NPT که یک پیمان مادر است و تقریبا 190 کشور در دنیا آن را پذیرفتهاند، نپذیرفته است و حتی پروتکل الحاقی و هیچگونه نظارت آژانس بر فعالیتهای خود را نیز نمیپذیرد. اسرائیل کشوری است که در ارزیابیها گفته شده به صورت مخفیانه کلاهک هستهای درست کرده است اما مدعی شده اجازه نمیدهد به هیچ وجه ایران سلاح هستهای داشته باشد. اینگونه مواضع اسرائیل ناشی از پشتیبانی ایالات متحده آمریکا است چرا که اسرائیل متحد استراتژیک آمریکا در خاورمیانه است. از نظر بینالمللی این دسته برخوردهای اسرائیل قابل قبول نیست، چراکه خود اسرائیل هیچگونه نظارت آژانس را نپذیرفته است، تخلف آشکار داشته و بیش از 200 کلاهک هستهای ساخته و از سوی دیگر به ایران اتهام ساخت بمب هستهای میزند در حالی که کلیه فعالیتهای ایران زیر نظر آژانس است و هر سه ماه مدیر کل آژانس در خصوص این فعالیتها به دنیا گزارش میدهد. اختلاف نظر آشکاری بین آمریکا و اسرائیل در خصوص برجام وجود دارد، این دو کشور با یکدیگر متحد هستند اما در خصوص مسائل زیادی با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
آمریکاییان معتقد هستند برجام چهار راه اصلی دسترسی ایران به بمب هستهای را بسته و باور دارند اگر برجام اجرا شود حتی اگر ایران بخواهد نمیتواند بمب بسازند چون چهار مسیری که میتواند ایران را به بمب برساند در برجام بسته میشود. اما اسرائیلیها این منطق آمریکا را قبول ندارند و همچنان قبل از برجام و بعد از آن مرتب ادعا داشتهاند که ایران قصد دارد سلاح هستهای بسازد. آنها مرتب با تمام امکانات تبلیغاتی، رسانهای، سیاسی و دیپلماتیک علیه برجام کار میکنند. از سال 1995 تاکنون، از زمانی که پروژه بوشهر برای روسها شروع شد، آنها مرتب در رسانههای خود مدعی میشوند تا چند سال دیگر ایران بمب هستهای خواهد ساخت. آنها به جایی هم بابت این ادعاهای دروغ خود پاسخگو نیستند.
ارسال نظر