راه های درمان اختلال بلع به طور موثر در سال 2025 منتشر شد!

اختلال بلع یا دیسفاژی به مشکل بلعیدن غذا و مایعات گفته می‌شود. این اختلال به دلیل وجود مشکلات عضلانی یا عصبی در سیستم بلعی ایجاد شده و فرایند بلعیدن غذا را با دشواری همراه می‌کند. اغلب مشکلات بلع قابل مدیریت بوده و با توجه به نوع اختلال ایجاد شده می‌توان درمان اختلال بلع را طی کرد. مشکل بلع ممکن است در دهان، گلو و یا در مری اتفاق افتاده باشد. بنابراین نوع مشکل روی درمان یا مدیریت آن موثر است.

انواع اختلال بلع یا دیسفاژی چیست؟

به طور کلی اختلالات مربوط به بلع در سایت دکتر دشتله به دو دسته اصلی طبقه بندی می‌شوند:

1. اختلالات بلعی حاد: این نوع اختلالات کوتاه مدت به دلیل مسائل موقتی از قبیل بیماری‌های دهان و گلو، التهاب در حلق، آسیب به گلو، قرارگیری نامناسب بدن در زمان بلعیدن و تنگی موقتی در مری به دلیل استرس یا عصبی بودن ایجاد می‌شود. این مشکل معمولا در زمانی کوتاه بهبود پیدا کرده و یک اختلال موقتی محسوب می‌شود. 
2. اختلال بلع از نوع مزمن: مشکلات بلعی در برخی اوقات طولانی و پایدار هستند. این مشکلات به دلیل آسیب ساختاری به عضلات بلعی، عضلات مری، آسیب عصبی یا تغییرات ساختاری در معده و مری ایجاد می‌شوند. پزشک متخصص می‌تواند این نوع اختلالات را تشخیص داده و درمان مورد نیاز آن را به کار گیرد.

راه‌های درمان اختلال بلع کدام است؟

در برخی اوقات نیاز است تا مشکل با کمک گروهی از متخصصان از جمله یک گفتار درمانگر، متخصص تغذیه و یک جراح مدیریت و درمان شود. 

زمانی که فرد در زمان نوشیدن آب یا خوردن غذا احساس گرفتگی در گلو یا دهان دارد، ممکن است به بیماری دیسفاژی دچار شده باشد. البته برای تشخیص و درمان این مشکل حتما باید به پزشک مراجعه کرد. در صورتی‌که از نوع اوروفارنکس و ناشی از عارضه‌های سیستم عصبی باشد، اغلب امکان درمان با استفاده از دارو یا جراحی وجود ندارد. با این حال می‌توان برای مدیریت دیسفاژی و درمان اختلال بلع از روش‌هایی از جمله بلع درمانی، تغییرات رژیم غذایی و لوله‌های تغذیه استفاده کرد. 

انتخاب بهترین راه‌های درمان دیسفاژی مری

در صورتی که بیماری‌های مرتبط با مری باعث ایجاد مشکلات بلع شده باشد، می‌توان از روش‌های مختلفی برای درمان دیسفاژی استفاده کرد. 

• بوتاکس: در برخی اوقات ماهیچه‌های مری به دلیل نوعی عارضه به شدت سفت شده و امکان ورود غذا و مایعات به معده وجود ندارد. بنابراین از طریق بوتاکس می‌توان ماهیچه‌های سفت شده را فلج کرده و موانع رسیدن غذا به معده را برای مدت کوتاهی برطرف کرد.
• استفاده از استنت: این لوله توری فلزی در حین آندوسکوپی درون مری قرار داده شده و به تدریج منبسط می‌شود. بدین ترتیب مسیر عبور غذا به اندازه کافی وسیع خواهد شد. 
• استفاده از دارو: در برخی اوقات می‌توان با استفاده از داروهایی از جمله مهار کننده‌های پمپ پروتون PPIs علائم ناشی از باریک شدن یا سخت شدن مری را بهبود بخشید.

بهترین درمان‌های طبیعی برای اختلال بلع

علاوه بر درمان‌های پزشکی می‌توان از درمان‌های طبیعی دیگری نیز برای رفع این عارضه استفاده کرد. تکنیک‌های مختلفی برای درمان اختلال بلع وجود دارند که مفید و موثر بوده و به تسهیل عملکرد مری و معده کمک می‌کنند. 

اصلاح نحوه نشستن و قرارگیری بدن

پیروی از طرز نشستن‌های خاص می‌تواند به بهبود مشکل بلع کمک کند. نشستن در حالتی که چانه به قفسه سینه چسبیده است، تکیه دادن به پشت و قرارگیری روی صندلی با زاویه ۹۰ درجه، چرخش سر به یک سمت در زمان بلعیدن غذا و یا لم دادن و خم شدن به سمت چپ یا راست بدن می‌توانند در حل مشکل بلع کمک کنند. 

درمان اختلال بلع با کمک تمرینات متمرکز 

تمرینات مختلفی برای بهبود عملکرد وجود دارند. این تمرینات برای تقویت زبان لب‌ها و فک مورد استفاده قرار می‌گیرند. تمرینات ظریفی از جمله جویدن، باز و بسته کردن فک، کشیدن لب‌ها، بوسیدن و باد کردن لپ‌ها برای این کار توصیه می‌شوند. همچنین می‌توان زبان را در داخل یا خارج از دهان از یک طرف به طرف دیگر حرکت داد. این تمرینات متمرکز و ساده باعث تقویت نواحی کلیدی شده و کنترل بهتری روی جویدن و خوردن تکه‌های کوچک غذا ایجاد می‌کنند. 

بلع غذا با تکه‌های کوچک‌تر 

بهتر است وعده‌های غذایی بیشتر شده و مقدار غذایی که در هر وعده خورده می‌شود کمتر شود. همچنین غذا باید با تکه‌های کوچک‌تر از قبل خرد و بلعیده شود.

پرهیز از خوردن غذاهای چسبناک

خوردن برخی از غذاهای چسبناک در زمان ابتلا به اختلال بلع خفیف مشکل ساز است. زمانی که فرد به اختلال بلع خفیف دچار باشد، خوردن غذایی از جمله ساندویچ مثلثی، ماست با تکه‌های میوه، گوشت سفت که به خوبی پخته نشده است و نان سفید بسیار سخت بوده و با چسبیدن به سقف دهان باعث پر شدن دهان می‌شوند. به همین دلیل در زمان درمان اختلال بلع نباید این غذاها را مصرف نمود.

طبق نظر دکتر علی اکبر دشتله، متخصص بلع و درمان اختلالات مربوط به آن، دیسفاژی در سه نوع دهانی، حلقی و مری اتفاق افتاده و علائم آن شامل عدم توانایی در بلع، احساس گیر کردن غذا، بازگشت مجدد غذا از معده، سرفه در هنگام غذا خوردن و ایجاد مشکلات در بلع غذا است.

 You may be prescribed a special diet to help with your symptoms depending on the cause of the dysphagia. If you have eosinophilic esophagitis, diet might be used as treatment. https://www.mayoclinic.org/

مراجعه به پزشک متخصص برای درمان اختلال بلع

در صورتی که چند بار دچار مشکل بلع شدید یا به دلیل مشکلات تنفسی تصور می‌کنید چیزی در گلویتان گیر کرده، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. علائمی از جمله طول کشیدن در قورت دادن غذا، ورود غذا به ریه، درد در زمان بلع و خفگی مکرر حتماً باید با پزشک متخصص برای تشخیص و درمان مشکل مراجعه کرد.

 پزشک با معاینه بخش‌های سر و گردن، انجام آزمایش‌های مربوطه یا آندوسکوپی فوقانی و بلع باریوم و دیگر روش‌های تشخیصی، مشکل ایجاد شده را تشخیص و درمان می‌کند. 

در صورتی که به بیماری مشکل بلع دچار شده و یا علائم آن را تجربه می‌کنید، می‌توانید به پزشکان متخصصی از جمله دکتر دشتله مراجعه کرده و زیر نظر یک متخصص، درمان خود را آغاز کنید. دکتر دشتله، با مدرک دکترای تخصصی گفتار درمانی و با داشتن سالها تجربه در زمینه درمان اختلال در بلع، بهترین راهکارهای درمانی را برای حل مشکل به کار می‌گیرد.

حرف آخر

اختلال بلع به دلایل مختلفی از جمله مشکلات عصبی، عضلانی، ساختاری، مشکلات عاطفی و روانی، بیماری‌های گوارشی و یا مصرف مواد مخدر و الکل ایجاد می‌شود. با توجه به نوع اختلال ایجاد شده و علت آن، می‌توان روش‌های درمانی مختلفی را برای درمان اختلال بلع به کار گرفت. مدت زمان درمان این اختلال به نوع و شدت آن بستگی داشته و فرد بیمار ممکن است با نرخ متفاوتی به درمان پاسخ دهد.