سگ‌ها عامل تلفات حیات وحش نیستند

اخیرا از سوی افرادی که خود را کارشناس محیط زیست یا «کنشگر محیط زیستی» معرفی می‌کنند شاهد ارایه آمارهای اشتباه از تلفات گونه‌های حیات وحش توسط سگ‌ها هستیم. متاسفانه آمارها بدون تایید منبع و مدرک معتبر، توسط رسانه‌های خبری نیز منتشرمی شوند و نکته قابل تامل این است که تقصیر را تنها به گردن سگ‌ها می‌اندازند درحالی‌که می‌دانیم مقصر اصلی تلفات گونه‌های جانوری، عوامل انسانی یعنی تصادفات جاده‌ای، شکارچیان، چوپان‌ها، باغداران، کشاورزان و مردم محلی هستند. اگر بخواهیم عوامل و اخبار تلفات گونه‌های حیات وحش در بیست سال اخیر را در مقایسه با آمارهای غیرواقعی که این افراد به‌نام آسیب سگها اعلام می‌کنند، بیان کنیم به‌طور واضح حضور سگ‌ها در عرصه‌های طبیعی در ردیف آخر اهمیت معضلات محیط زیستی قرارخواهد گرفت. ریشه حملات سگ‌ها دراکثر موارد، بدون شک با تحریک و تشویق انسان صورت می‌گیرد که اكثراً سگ‌های گله هستند که همراه چوپان‌ها و گله‌های دام، وارد زیستگاه‌های حفاظت شده می‌شوند و چون برای اجرای دستورات‌شان تربیت شده‌اند با تحریک چوپان‌ها به حیوانی حمله می‌کنند. در سال‌های بین 1383 تا 1395 در استان یزد، ۸ یوز پلنگ آسیایی در جاده‌ها دچار سانحه شده‌اند که ۶ مورد از این تصادفات در محور یزد-مهریز به سمت کرمان بوده و در جاده ترانزیتی تهران هرمزگان و دو مورد هم در مسیر بافق، پناهگاه دره انجیر و محور یزد طبس بوده است. وقتی شاهد تلفات با ارزش‌ترین گونه جانوری ایران به دلیل عدم تکمیل فنس کشی در محدوده‌ 12 کیلومتری از همین جاده هستیم، به‌راستی جای تعجب دارد که معضل سگها را حادتر ازتلفات جاده‌ای اعلام کنیم. در تحقیقی دیگر که در فصلنامه انسان و محیط زیست، شماره 54، به چاپ رسیده است با بررسی رکوردهای دریافتی از مرگ و میر پستانداران در فاصله سال‌های 1386 تا نیمه نخست 1394، تصادفات جاده‌ای به عنوان اولین عامل تاثیرگذار برمرگ ومیر گوشتخواران کشور، شناسایی شد و 52 درصد ازمرگ و میر پستانداران به‌طور مستقیم در ارتباط با تصادفات جاده‌ای تعیین شده است. گونه‌های گوشتخوار با 64.42(شصت و چهار و چهل و دو صدم) درصد، بالاترین آمار مرگ و میرجاده‌ای را نشان دادند که در بین گوشتخواران، حدود 63 درصد سگ سانان و20 درصد گربه سانان دچار تصادفات جاده‌ای شده‌اند. ای کاش این دلسوزان محیط زیست تلاشی هم برای توقف و یا حتی کاهش تلفات جاده‌ای گونه‌های حیات وحش می‌گذاشتند. معضل دیگری که با آن روبه‌رو هستیم معضل دیوار نیوجرسی است که در ایران از قطعات ساخته شده از بتن یا پلاستیک برای جداکردن مسیرهای معابر یا جاده‌ها کار گذاشته می‌شود. نیوجرسی در میان جاده‌ها نه تنها خطر بزرگی برای خودرو‌های عبوری است، بلکه باعث چندبرابر شدن تصادفات خودروها با حیات ‌وحش نیز می‌شود. معضل دیگر، احداث جاده‌ها از وسط زیستگاه‌های حیات وحش، بدون در نظر گرفتن حفاظت از آنها، عدم ساخت پل‌ها یا مسیر‌های هوایی (کریدورهای حیات وحش) است.این کریدور‌های مصنوعی که با پوشش گیاهان بومی آن منطقه برای جلب اعتماد حیوانات طراحی و ساخته می‌شوند درعرض بزرگراه‌های مناطق عبور و مرور حیات وحش در بسیاری از کشورها ساخته می‌شوند که باعث نجات جان بسیاری از حیوانات شده است. ما در پارك ملی گلستان شاهد 39 درصد از تلفات جاده‌ای حیات وحش و 78 درصد از تلفات جاده‌ای پلنگ هستیم که تنها متعلق به جاده تهران- مشهد است. دغدغه اصلی و وظیفه اخلاقی کارشناسان و فعالان محیط زیست، باید اطلاع‌رسانی و مشاوره به مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست برای حفاظت بیشتر گونه‌های حیات وحش باشد، اما متاسفانه شاهد صرف انرژی بعضی از افراد به‌واسطه دوست نداشتن سگ و گربه و حتی کبوتر برای حذف جمعیت آنها هستیم. متاسفانه در گزارش‌های منتشر شده از این افراد، شاهد شنیدن اخبار تحریف شده و آمار اشتباه درخصوص تلفات گونه‌های با ارزش هستیم و این در حالی است که در تحقیقی که با عنوان «تلفات جاده‌ای گوشتخواران با تاکید بر تلفات جاده‌ای یوزپلنگ و پلنگ درایران» انجام شده است، 52 درصد مرگ و میر یوزپلنگ آسیایی را به‌طور مستقیم به عامل تصادفات جاده‌ای ارتباط می‌دهد و این سوای دیگر عوامل انسانی است. ما با معضل بزرگ میلیون‌ها شکارچی در نقاط مختلف کشور روبه‌رو هستیم که صرفا برای زیاده خواهی و تفریح، اقدام به‌شکنجه و کشتار فجیع حیوانات می‌کنند.