پیش‌شرط‌های موفقیت رمزریال

گروهی بر این باور هستند که استفاده از رمزریال نیازمند زیرساخت‌های مناسب به ویژه اینترنت مناسب و همچنین تجهیزات سخت افزاری مانند موبایل و... است که عمومیت استفاده از آن در نقاط دورافتاده را با چالش مواجه می‌سازد. گروهی نیز معتقدند با استفاده از رمزریال می‌توان بر محدودیت‌های دلار و مبادلات تجاری و مالی غلبه کرد که البته با اجرای محدود آن به صورت آزمایشی و رفع چالش‌ها و مشکلات پیش‌رو این امر فرصت عملیاتی شدن پیدا می‌کند. به گفته این افراد، این ارز دیجیتال به عنوان یک ابزار جدید در نظام مالی کشور به حساب می‌آید و می‌تواند به عنوان جایگزینی برای پول نقد و همچنین بهبود سیستم پرداخت الکترونیکی مورد استفاده قرار گیرد. رمزریال همچنین می‌تواند به کاهش وابستگی به ارزهای خارجی و تسهیل تجارت بین‌المللی کمک کند، اما در این راستا مشکلاتی در خصوص تبدیل رمزریال به ارزهای دیگر در مواقع ضروری، رویکردی است که احتمالاً با مشکلاتی همراه خواهد بود.

خوب و بد رمزریال

به گزارش «آرمان ملی»، کاوه خلیلی کارشناس اقتصادی در این باره گفت: رمزریال به عنوان نوعی ارز دیجیتال با ویژگی‌های خاص توسط بانک مرکزی ایران طراحی شده و به عنوان یک ارز رسمی و قانونی در کشور معرفی شده که در مراحل نخستین خود قرار دارد و هنوز جزئیات و اطلاعات کاملی درباره چگونگی اجرای آن در دست نیست، اما انتظار می‌رود که با پیشرفت‌های فناوری و زیرساخت‌های لازم، این ارز دیجیتال به زودی در بازارهای مالی کشور مورد استفاده قرار گیرد. البته باید در نظر داشت که در مقایسه با ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین یا اتریوم، که تحت کنترل هیچ نهاد دولتی نیستند، رمزریال تحت نظارت و کنترل بانک مرکزی قرار دارد، این به معنای آن است که بانک مرکزی می‌تواند عرضه و تقاضای آن را مدیریت کند و از آن به عنوان ابزاری برای سیاست‌های پولی و مالی استفاده کند تا بهبود نظام مالی و اقتصادی را شاهد باشیم. او افزود: موضوع کنترل رمزریال توسط بانک مرکزی و دولت می‌تواند مزایا و معایبی داشته باشد. با کنترل بانک مرکزی، رمزریال می‌تواند از نوسانات شدید قیمتی که در ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز وجود دارد، جلوگیری کند. این می‌تواند به ثبات اقتصادی کمک کند. قطعاً رمزریال از آنجا که یک ارز رسمی است، مردم می‌توانند با اطمینان بیشتری از آن استفاده کنند و از حمایت‌های قانونی برخوردار شوند و از سوی دیگر بانک مرکزی هم می‌تواند از رمزریال برای اجرای سیاست‌های پولی و مالی استفاده کند که موجب کنترل تورم و بهبود وضعیت اقتصادی شود.

چالش کنترل دولت

خلیلی با بیان اینکه، رمزریال می‌تواند به تسهیل و تسریع تراکنش‌های مالی کمک کند و هزینه‌های مربوط به نقل و انتقالات پولی را کاهش دهد، گفت: کنترل دولت بر رمزریال ممکن است به نگرانی‌هایی درباره حریم خصوصی و آزادی‌های مالی منجر شود، مردم ممکن است نگران باشند که دولت بتواند تراکنش‌های آن‌ها را رصد کند. البته ممکن است دولت بتواند محدودیت‌هایی بر استفاده از رمزریال اعمال کند که این می‌تواند آزادی عمل مردم را کاهش دهد و قطعاً چنانچه سیاست‌های اقتصادی دولت تغییر کند، ممکن است تأثیر منفی بر ارزش و استفاده از رمزریال داشته باشد. اما درنهایت، اینکه کنترل بانک مرکزی بر رمزریال برای مردم خوب است یا بد، بستگی به شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور دارد. برخی افراد ممکن است از ثبات و امنیت آن بهره‌مند شوند، در حالی که دیگران ممکن است نگران کنترل و نظارت دولت باشند.

پیش‌بینی اجرای رمزریال

این کارشناس درباره پیش‌بینی اجرای موفق یا ناموفق رمزریال در کشور گفت: پیش‌بینی اجرای رمزریال در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد، به ویژه زیرساخت‌های اینترنتی و سخت‌افزاری، چراکه یکی از چالش‌های اصلی در ایران، کیفیت و سرعت اینترنت است، برای استفاده مؤثر از رمزریال، نیاز به اینترنت پایدار و سریع وجود دارد. اگر زیرساخت‌های اینترنتی بهبود نیابد، ممکن است اجرای رمزریال با مشکلاتی مواجه شود. همچنین، دسترسی به اینترنت در مناطق مختلف کشور متفاوت است، در برخی مناطق، مردم ممکن است به اینترنت با سرعت مناسب دسترسی نداشته باشند، که این می‌تواند مانع از استفاده گسترده از رمزریال شود. از سوی دیگر اگرچه اکثر مردم به گوشی‌های هوشمند دسترسی دارند، اما ممکن است برخی از آنها به دستگاه‌های مناسب برای انجام تراکنش‌های مالی دسترسی نداشته باشند. از این رو، برای موفقیت رمزریال، نیاز به آموزش و آگاهی مردم درباره نحوه استفاده از این ارز دیجیتال وجود دارد، چراکه اگر مردم با نحوه کارکرد آن آشنا نباشند، ممکن استقبال خوبی از این طرح صورت نگیرد.

سیاست تشویقی- حمایتی

خلیلی اضافه کرد: حمایت و تشویق دولت برای استفاده از رمزریال می‌تواند تأثیر زیادی بر موفقیت آن داشته باشد، اگر دولت سیاست‌های مناسبی برای ترویج و استفاده از رمزریال اتخاذ کند، احتمال موفقیت آن بیشتر خواهد بود. اگر دولت و نهادهای مربوطه به بهبود زیرساخت‌ها و آموزش کاربران توجه کنند، می‌توان امیدوار بود که رمزریال به عنوان یک ابزار مالی جدید در کشور به خوبی عمل کند. او درباره اینکه آیا امکان استفاده همزمان ریال کاغذی و رمزریال در ابتدای راه اجرای آن مناسب است گفت: بله، احتمال استفاده همزمان از رمزریال و ریال کاغذی وجود دارد. در واقع، این یک سناریو محتمل به صورت تدریجی به مرحله جدید صورت می‌گیرد که در ابتدا ممکن است مردم همزمان از ریال کاغذی و رمزریال استفاده کنند تا به تدریج به سیستم جدید عادت کنند تا مردم بسته به نیازها و ترجیحات خود، از هر دو نوع ارز استفاده کنند تا بعد به صورت یکدست اجرایی شود.

قابلیت تبدیل

این کارشناس توضیح داد: درباره قابلیت تبدیل رمزریال به ارزهای بین‌المللی مانند دلار، یورو و دینار بستگی به چند عامل دارد. بانک مرکزی ایران تصمیم بگیرد که رمزریال قابل تبدیل به ارزهای بین‌المللی باشد، این موضوع می‌تواند به تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری کمک کند. در این صورت، کاربران می‌توانند به راحتی رمزریال خود را به ارزهای دیگر تبدیل کنند، هرچند تحریم‌ها و سایر شاخص‌های محدودکننده امکان مشکلاتی در این حوزه را تشدید می‌کند، در حقیقت برای اینکه رمزریال به عنوان یک ارز معتبر شناخته شود، نیاز به پذیرش جهانی دارد. اگر کشورهای دیگر و بازارهای بین‌المللی رمزریال را بپذیرند، تبدیل آن به ارزهای دیگر آسان‌تر خواهد بود.

مزایای و معایب

او درباره مزیت‌های دیگر رمزریال گفت: کنترل بهتر بر عرضه پول، شفافیت و ردیابی، کنترل عرضه، کاهش هزینه‌های چاپ و توزیع، دسترسی آسان و... از جمله مزایای رمزریال است که البته با نگرانی‌هایی در حوزه امنیتی، عدم اطمینان به آن، تاثیر بر ارزش نقدینگی، پذیرش عمومی و... نیز همراه است. به طور کلی، رمزریال می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد، اما همچنین چالش‌ها و نگرانی‌هایی نیز وجود دارد. موفقیت آن به نحوه مدیریت، سیاست‌های اقتصادی و پذیرش عمومی بستگی دارد.

نگهداری و ارائه خدمات

امیرعباس امامی، اقتصاددان و پژوهشگر حوزه اقتصاد بلاکچین درباره فرصت‌‌ها و چالش‌های رمزریال گفت: به شکل کلی رمزارز‌ها یا رمزپول‌‌های بانک مرکزی (CBDCs) که در ایران نام مناسب رمزریال برای آن در نظر گرفته شده است، از لحاظ ذاتی همان پول‌‌های اعتباری کشور‌ها هستند. به تعبیری می‌‌توان گفت رمزریال از نظر کارکرد تفاوتی با ریال ندارد، بنابراین اولین نکته‌‌ای که باید به آن توجه کرد این است که این رمزارز‌ها جنس‌‌شان با رمزارز‌های غیرمتمرکزی نظیر بیت‌کوین و امثالهم متفاوت است و اساسا رقیب و جایگزین آن‌ها نیستند. بانک‌‌های مرکزی هم ادعایی در رابطه با جایگزینی آنها با رمزارز‌های غیرمتمرکز ندارند. صرفا بانک‌های مرکزی می‌‌خواهند پول اعتباری رایج خودشان را با هدف استفاده از مزیت‌‌های تکنولوژی‌‌های نوین به شکل جدیدی منتشر کنند. وی ادامه داد: طبیعتا رمزریال به عنوان یک پدیده پولی جدید چالش‌ها و فرصت‌های خاص خود را در حوزه‌‌های مختلف نظام بانکی، بحث پولشویی، امنیتی و فنی دارد. به‌رغم این چالش‌‌ها امروز تقریبا اجماع بالایی در بین بانک‌های مرکزی بر ایجاد رمزپول‌‌های بانک مرکزی وجود دارد و خوشبختانه بانک مرکزی کشور ما هم با درک ضرورت این موضوع تصمیم گرفته به این سو حرکت کند و از این تکنولوژی بهره ببرد. به طور کلی از دید بانک مرکزی به عنوان متولی نظام پولی کشور رمزریال یک فرصت است که احتمالا می‌تواند در نظارت و پایش تراکنش ‌ها و بهبود ساختار نظام پرداخت‌‌ها خصوصا پرداخت‌‌های خرد تحولات مثبتی ایجاد نماید.

پیش‌شرط موفقیت رمزریال

این اقتصاددان افزود: اما نکته مهمی که وجود دارد این است که حداقل دو معماری برای ایجاد و مدیریت رمزپول‌های بانک مرکزی قابل تصور است. یک روش این است که مشابه نظام فعلی که افراد در بانک مرکزی حساب ندارند و تعاملات‌شان با بانک‌‌های تجاری است، دسترسی به رمزریال با واسطه بانک‌های تجاری و خلق آن هم توسط بانک‌‌های تجاری صورت گیرد. در واقع این بانک‌های تجاری هستند که در چارچوب تعریف شده بانک مرکزی اقدام به خلق رمزریال کرده و آن را در اختیار کاربران قرار می‌‌دهند و از طریق یک بلاکچین کنسرسیومی بین بانکی، با نظارت عالیه بانک مرکزی، حساب ‌ها و تراکنش ‌ها را مدیریت می‌‌کنند. نقدی که به این روش وارد است این است که رمزریال تولید شده در این روش از جنس پول خلق شده توسط نظام بانکی است و ذاتا رمزریال بانک مرکزی نیست، این نقد که نقد واردی است به نوعی نشان دهنده دشوار بودن طراحی مکانیزم خلق رمزریال توسط نظام بانکی به شکلی است که بتوان واقعا رمزریال تولید شده را رمزریال بانک مرکزی دانست و از مزیت‌‌های آن بهره‌مند شد. وی گفت: حالت دیگر این است که بانک مرکزی روی شبکه بلاکچینی یا غیر بلاکچینی خود، رمزریال خلق کند و از طریق بانک‌های کارگزار منتخب، امکان تبدیل موجودی حساب‌‌های بانکی افراد را به رمزریال فراهم نماید. طبیعتا در این حالت حاکمیت کامل شبکه رمزریال در اختیار بانک مرکزی است و بانک‌‌های تجاری حداکثر در حد نود‌های عملیاتی، اعتبارسنجی و تایید تراکنش‌‌ها را انجام خواهند داد، اما به این روش هم که بسیار شبیه روش بانک مرکزی چین در انتشار یوان دیجیتال است و به نظر می‌‌رسد روشی است که به روش مورد نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی شبیه است، نقد‌هایی وارد است.