آیین باران‌خواهی میراث ناملموس آذربایجان شرقی

به گزارش آرمان ملی آنلاین، علی فلسفی میاب ـ مردم‌شناس و مسؤول ثبت میراث ناملموس استان آذربایجان شرقی ـ درباره این آیین می‌گوید: در شهر ایلخچی زنان از میانه اردیبهشت‌ماه و گاه تا پایان خردادماه آیین «کوچه آشی» را برپا می‌کنند. در این آیین کهن رسم است در کوچه‌ آش درست کرده و بین همسایه‌ها پخش کنند. هر خانواده‌ یکی از اقلام آش را  تهیه می‌کند و هر روز در یکی از محله‌های ایلخچی این مراسم اجرا می‌شود.

ایسنا نوشت؛ او با بیان این‌که  آیین باران‌خواهی رسمی زنانه است و مردان در آن حضور ندارند، افزود: پخت این آش در چندین روز و هر سال در فصل بهار، همراه با دعا و نیایش در ایلخچی برگزار می‌شود. مراسم معمولا از اوایل صبح آغاز شده و آش نزدیک اذان ظهر بین مردم پخش می‌شود.  

مسؤول ثبت میراث ناملموس استان آذربایجان شرقی اضافه کرد: رسم دیگری که در گذشته در کنار پختن آش مرسوم بوده و اکنون کمرنگ شده است، این بوده که وقتی زنان در کوچه مشغول پختن آش بودند، یک پیرزن متدین قاشق چوبی را آرایش می‌کرد که به این عروسک چوبی «چمچه خاتون» گفته می‌شد، سپس دختران خردسال به دنبال پیرزن و عروسک چوبی‌اش راه می‌افتادند و به سمت خانه‌ها می‌رفتند و اشعاری در وصف باران می‌خواندند و با پاشیدن آب به عروسک، طلب باران می‌کردند.

این کارشناس مردم‌شناسی درباره قدمت آیین باران‌خواهی گفت: این آیین قدمت طولانی دارد و پیشینه آن به پیش از اسلام برمی‌گردد. در مردم‌شناسی عروسک باران‌خواهی نمادی از الهه باران (آناهیتا) بود و در فرهنگ ایرانی بسیار جایگاه والایی داشت، امروز هم بین بیشتر اقوام ایرانی آیین‌ باران‌خواهی مرسوم است.

به گفته مسؤول ثبت میراث ناملموس استان آذربایجان شرقی، آیین سنتی «کوچه آشی» ایلخچی در بهمن ماه سال ١٣٩٩ به شماره ثبت ٢٣٠٨ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده و درحال حاضر جزو جاذبه‌های فرهنگی ایلخچی است.