طالبان و اخطار جدی ایران

حسن هانی‌زاده/ تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل

آرمان ملی آنلاین: طالبان متقابلا با صدور بیانیه‌ای مدعی شد که اکنون سد هیرمند و بند کمال‌خان به دلیل کاهش نزولات آسمانی به پایین‌ترین سطح ذخیره آبی خود رسیده است. بررسی تاریخی مناسبات ایران و افغانستان در طول نزدیک به دو قرن گذشته نشان می‌دهد که قدرت‌های استعماری آن زمان یعنی انگلیس و فرانسه تلاش داشته‌اند تا همواره یک موضوع جغرافیایی و یا مذهبی را به عنوان کانون اختلاف بین کشورهای منطقه باقی بگذارند.

از سال 1857 میلادی که به موجب معاهده ننگین، یکجانبه و غیرمنصفانه پاریس، هرات از ایران جدا شد، رودخانه هیرمند «هلمند» به کانون اختلاف بین دو کشور همسایه ایران وافغانستان تبدیل شد. حاکمان افغانستان در طول یک قرن گذشته همواره از آب این رودخانه برای فشار سیاسی بر ایران استفاده می‌کردند و اکنون طالبان بنا به تحریک قدرت‌های استعمارگر به‌ویژه آمریکا از همین شیوه استفاده می‌کند.

احداث سد هیرمند و بند کمال‌خان موجب شد تا بخش وسیعی از آب هیرمند به جای سرریز شدن به سمت سیستان و بلوچستان به صحرای «گود زرد» افغانستان که شوره‌زار و غیرقابل کشت است، سرریز شود. این در حالی است که به موجب معاهده سیزدهم مارس 1973 میلادی، دولت افغانستان متعهد شده که حقابه ایران را بر اساس ثانیه‌ای 26 مترمکعب به میزان سالانه 850 میلیون مترمکعب آب محاسبه کند.

این حقابه بر اساس شکل‌گیری یک کمیته مشترک فنی بین ایران و افغانستان و رصد شرایط کم آبی و پرآبی سالانه افغانستان و به موجب توافق‌نامه سال 1351 شمسی بین دو کشور تنظیم شده است. متاسفانه نیروهای آمریکا که از سال 2001 میلادی افغانستان را به اشغال خود درآوردند تلاش کردند تا از رودخانه هیرمند به عنوان کانون اختلاف بین ایران و افغانستان استفاده کنند. پس ازفرار نیروهای آمریکا از افغانستان و واگذاری حاکمیت این کشور به طالبان، رودخانه هیرمند به ابزار فشار هیات حاکمه جدید افغانستان، علیه ایران تبدیل شد.

اکنون اخطار رئیس‌جمهوری اسلامی به حاکمان افغانستان باید به عنوان زنگ خطر جدی جمهوری اسلامی تلقی شود و طالبان باید این هشدار را جدی بگیرند. هدف نهایی آمریکا و ناتو این است که بین دو کشور مسلمان همسایه یعنی ایران و افغانستان بر سر موضوع آب هیرمند اختلاف و احتمال درگیری مرزی ایجاد کنند و ظرفیت‌های دو کشور را تحت تاثیر قرار دهند. ایران به دلیل داشتن مرز طولانی با افغانستان همواره بار ناپایداری‌های سیاسی، امنیتی و نظامی افغانستان را به دوش کشیده و آغوش خود را بر روی میلیون‌ها آواره افغان گشوده است.

وجود میلیون‌ها افغانستانی در ایران که از یک حقوق مساوی با شهروندان ایرانی برخوردار هستند، نشان می‌دهد که دولت‌مردان ایران صرف نظر از مسائل سیاسی به ملت افغانستان به عنوان دوست و برادر نگاه می‌کنند. بنابراین طالبان نباید در دام تحریکات آمریکا قرار گیرد و باید به دور از فشارهای خارجی از رهگذر گفتمان دوستانه و سازنده با ایران موضوع حقابه ایران از رودخانه مرزی هیرمند را محترم بشمارد.