همه آنچه باید درباره ماموگرافی بدانید | این راهنما شما را با مهم‌ترین ابزار پیشگیری از سرطان سینه آشنا می‌کند
سرطان سینه در حال حاضر یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در میان زنان است. در ایران سالانه 5 درصد به آمار مبتلایان به سرطان سینه افزوده می‌شود که تنها راه مقابله با آن پیشگیری از طریق آموزش زنان است. این بیماری در صورت تشخیص سریع، شانس درمان موفقیت‌آمیزی دارد.
آرمان ملی آنلاین: علاوه بر آموزش زنان به منظور معاینه فیزیکی خود، یکی از ابزارهایی که میتواند خیلی زود علائم اولیه سرطان سینه را نشان دهد، ماموگرافی است. این ابزار تشخیصی قادر است سرطان سینه را سال‌ها پیش از قابل لمس شدن، شناسایی کند. به همین دلیل به زنان چهل ساله و بیشتر توصیه می‌شود هر دو سال یک بار ماموگرافی انجام دهند.
ماموگرافی برای غربالگری است یا تشخیص؟
ماموگرافی نوع خاصی از تصویربرداری سینه است که با استفاده از دوز پایین اشعه ایکس و به منظور تشخیص زودهنگام سرطان پیش از بروز بیماری انجام می‌شود. ماموگرافی میتواند برای بررسی سرطان سینه در زنان مبتلا به علائم یا نشانه‌های بیماری مورد استفاده قرار گیرد. این نوع ماموگرافی، ماموگرافی غربالگری است. ماموگرافی غربالگری معمولا شامل دو یا چند عکس با اشعه ایکس از پستان است. تصاویر اشعه ایکس اغلب می‌توانند تومورهایی را شناسایی کنند که با لمس قابل احساس نیستند. این نوع ماموگرافی معمولا رسوبات کوچک کلسیم را می‌یابد که گاهی اوقات نشان دهنده وجود سرطان پستان است.
ماموگرافی همچنین میتواند برای بررسی سرطان سینه پس از مشخص شدن علائم و نشانه‌های بیماری به کار رود. این نوع ماموگرافی، ماموگرافی تشخیصی است. علاوه بر وجود توده، علائم سرطان سینه میتواند شامل درد سینه، ضخیم شدن پوست سینه، تخریب نوک سینه یا تغییر اندازه یا شکل پستان است. با این حال این علائم ممکن است نشان از شرایط خوش‌خیم باشد. ماموگرافی تشخیصی میتواند برای ارزیابی تغییراتی که در طول ماموگرافی غربالگری دیده می‌شود، به منظور دیدن بافت سینه در هنگام ماموگرافی غربالگری مورد استفاده قرار گیرد.
تفاوت ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی در چیست؟این ماموگرافی‌ها دستگاه مشابهی دارند. با این حال ماموگرافی تشخیصی بیشتر از ماموگرافی غربالگری زمان لازم دارد و دوز اشعه تابیده شده در آن بیشتر است چون تصاویر اشعه ایکس نیاز به دستیابی به تصاویر سینه از زوایای مختلف دارند. تکنولوژیست ممکن است یک منطقه مشکوک را برای تولید یک تصویر دقیق که پزشک تشخیص داده، با دقت بیشتری ارزیابی کند.
ماموگرافی چه مزیتی دارد؟
تشخیص زودهنگام سرطان سینه با ماموگرافی غربالگری به این معناست که درمان میتواند در اوایل بیماری شروع شود و احتمال گستردگی آن کاسته شود. نتایج مطالعات فراوان نشان داده است ماموگرافی غربالگری میتواند به کاهش تعداد مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در زنان 40 تا 74 ساله و به ویژه افراد بالای 50 سال کمک کند.
معایب ماموگرافی چیست؟
برخی معایب ماموگرافی غربالگری میتواند شامل موارد زیر باشد:
نتایج مثبت کاذب: این نتایج زمانی رخ می‌دهد که رادیولوژیست یک اختلال را در ماموگرافی تشخیص می‌دهد که لزوما سرطان نیست. همه ماموگرافی‌های مشکوک باید با تستهای دیگری مانند بیوپسی، سونوگرافی و ماموگرافی تشخیصی پیگیری شود.
نتایج مثبت ماموگرافی کاذب: این نتایج میتواند منجر به اضطراب و سایر اختلالات روانشناختی در زنان شود. آزمایش‌های دیگر برای رد سرطان میتواند پرهزینه و وقت گیر بوده و ناراحتی‌های دیگری را هم ایجاد کند. نتایج مثبت کاذب در زنان جوانتر با بافت سینه متراکم که پیشتر بیوپسی انجام داده‌اند، زنان با سابقه فامیلی سرطان سینه و زنانی که استروژن مصرف میکنند، شایعتر است. احتمال بروز نتایج مثبت کاذب با افزایش تعداد ماموگرافی بیشتر می‌شود.
تشخیص و درمان اغراقی: ماموگرافی غربالگری میتواند سرطان‌هایی را که نیاز به درمان دارند، پیدا کند. اما همچنین میتواند سرطان‌هایی را هم تشخیص دهد که هرگز زندگی یک خانم را تهدید نمی‌کند. به این پدیده تشخیص اغراقی می‌گویند. درمان همین سرطان‌هایی که حاصل تشخیص اغراقی هستند هم درمان اغراقی گفته می‌شود.
نتایج منفی کاذب: در بررسی سرطان نتیجه منفی به معنای آن است که هیچ اختلالی وجود ندارد. نتایج منفی کاذب زمانی اتفاق می‌افتد که ماموگرافی همه چیز را نرمال و طبیعی نشان می‌دهد. در حدود 20 درصد از سرطان‌های سینه در زمان غربالگری تشخیص داده نمی‌شوند و نتیجه منفی کاذب بروز می‌کند. یکی از علل نتیجه منفی کاذب تراکم بالای بافت سینه است. سینه دارای بافت فیبروگلندول و بافت چربی است که در ماموگرافی بافت چربی تاریک دیده می‌شود. از آنجا که بافت فیبروگلاندول و تومور دارای تراکم یا چگالی مشابهی هستند، تشخیص تومور در زنان با سینه‌های چگال‌تر میتواند دشوارتر باشد. نتایج منفی کاذب در زنان جوانتر بیشتر رخ می‌دهد.
قرار گرفتن در معرض تابش اشعه: ماموگرافی نیار به دوزهای هرچند کمی از اشعه دارد. خطر آسیب این اشعه‌ها چندان نیست اما تکرار آن میتواند باعث ایجاد سرطان شود. اگر چه مزایای بالقوه ماموگرافی بر آسیب آن بیشتر است اما خانم‌ها باید در مورد لزوم انجام ماموگرافی با پزشک‌شان مشورت کنند. در صورت بارداری باید بدانید که ماموگرافی ممکن است برای شما و جنینتان خطرناک باشد و پزشک باید از این شرایط مطلع باشد.
ماموگرافی با وجود ایمپلنت سینهزنانی که ایمپلنت سینه انجام داده‌اند همچنان باید ماموگرافی را انجام دهند. ایمپلنت ممکن است برخی از بافت‌های سینه را پنهان کند و تشخیص رادیولوژیست را با اختلال مواجه کند. خانم‌هایی که ایمپلنت انجام داده‌اند باید حتما رادیولوژیست را در جریان قرار دهند تا بتواند جهت اطمینان بافت سینه را با حداکثر دقت بررسی کند.
ماموگرافی دیجیتال چیست؟
در حال حاضر در برخی مراکز ماموگرافی دیجیتال جایگزین ماموگرافی معمولی شده است. هر دو نوع ماموگرافی از اشعه ایکس برای ایجاد تصویر سینه استفاده میکنند با این تفاوت که در ماموگرافی معمولی تصویر مستقیم در فیلم ذخیره می‌شود در حالی که در ماموگرافی تصویر در فایل کامپیوتر نگهداری می‌شود. این اطلاعات دیجیتال را می‌توان با بزرگ‌نمایی بیشتر کرد. در این نوع ماموگرافی تصاویر را می‌توان به صورت الکترونیک در اختیار بیمار قرار داد.
ماموگرافی سه‌بعدی چیست؟
ماموگرافی سه‌بعدی نوعی ماموگرافی دیجیتال است که در آن دستگاه‌های اشعه ایکس تصویربرداری را با برش‌های نازک از سینه در زوایای مختلف انجام می‌دهند که بعد با نرم افزار کامپیوتر ساختار آن دوباره ساخته می‌شود. این فرایند شبیه اسکنر کامپیوتر است. اما در ماموگرافی سه‌بعدی دوز تابش بیشتر از ماموگرافی دیجیتال است که دو بعدی است.
چطور برای ماموگرافی آماده شوید؟
قبل از برنامه برای ماموگرافی انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند که با پزشک در مورد مشکلات سینه و احیانا وجود توده در آن صحبت کنید. علاوه بر این هرگونه جراحی قبلی، استفاده از هورمون، سابقه خانوادگی سرطان سینه را باید برایش توضیح دهید. ماموگرافی‌تان را یک هفته پیش از قاعدگی انجام ندهید چون بافت سینه در این دوره حساس است. بهترین زمان برای ماموگرافی یک هفته بعد از دوره عادت ماهانه است. اگر احتمال میدهید که باردار باشید حتما پزشک را مطلع کنید. توصیه می‌شود:
- در روز انجام ماموگرافی از دئودورانت، لوسیون زیر بغل و اسپری استفاده نکنید. این میتواند روی عکس ماموگرافی به صورت لکه‌های کلسیم ظاهر شود.
- هرگونه علائم در سینه را برای تکنسین توصیف کنید.
- اگر ماموگرافی قبلی انجام داده‌اید آن را همراه داشته باشید تا در دسترس رادیولوژیست باشد و بتواند مقایسه کند.
ماموگرافی به صورت سرپایی انجام می‌شود و در طول ماموگرافی یک تکنسین رادیولوژیست سینه را در دستگاه ماموگرافی قرار می‌دهد. سینه روی یک پلتفرم مخصوص قرار می‌گیرید و با یک پدال پلاستیکی شفاف فشرده می‌شود. تکنسین به تدریج سینه را می‌فشارد.
فشرده کردن سینه به چند دلیل لازم است:
- سینه بافت ضخیمی دارد و بنابراین باید تمام بافت در تصویر قرار گیرد.
- با فشردن سینه بافت گسترده شده و می‌توان ناهنجاری‌های کوچک را نیز یافت.
- از تار شدن تصویر ناشی از حرکت سینه پیشگیری می‌کند.
- از پراکندگی اشعه ایکس کاسته و در نتیجه تصویر وضوح بیشتری پیدا می‌کند.
ممکن است در فرایند ماموگرافی احساس درد کنید. در این صورت بهتر است با تشخیص پزشک از یک مسکن استفاده کنید تا دچار مشکل نشوید.
تجهیزات ماموگرافی چیست؟
ماموگرافی یک جعبه مستطیلی است که به یک لوله متصل است و اشعه ایکس تولید می‌کند. این دستگاه به طور انحصاری برای آزمایش اشعه ایکس سینه استفاده می‌شود که با استفاده از لوازم جانبی ویژه این اجازه را می‌دهد که سینه در معرض اشعه ایکس قرار گیرد. این دستگاه سینه را نگه داشته و می‌فشارد تا بتواند تصاویری از زوایای مختلف سینه به دست آورد.
جواب آزمایش ماموگرافی به ما چه می‌گوید؟
اگر جواب آزمایش ماموگرافی غیرطبیعی باشد لزوما به معنای سرطان سینه نیست اما نیاز به ماموگرافی تکمیلی، آزمایش‌ها و تستهای دیگر نیز هست تا پزشک از سلامت شما مطمئن شود. در صورتی که ماموگرافی پاسخ طبیعی داشته باشد باید در زمان دیگری که پزشک به شما اعلام می‌کند برای چکاپ سالانه مراجعه کنید و در این زمان جواب ماموگرافی قبلی را نیز همراه داشته باشید.
از چه زمان باید ماموگرافی انجام شود؟
هیچ زمان دقیقی برای انجام غربالگری سینه در نظر گرفته نشده است. برای این کار بهتر است با پزشک مشورت کنید. اما برخی علائم میتواند به شما کمک کند که چه زمان غربالگری را انجام دهید:
در صورتی که در خطر سرطان سینه قرار دارید: زنان زیادی ماموگرافی را در 40 سالگی آغاز میکنند و هر یکی دو سال آن را تکرار میکنند. اما براساس پژوهشهای گوناگون زنان در سنین 45 تا 54 سال در معرض بیشترین خطر برای سرطان سینه قرار دارند. زنانی که در ریسک بالای سرطان تا پیش از 40 سالگی قرار دارند شامل افرادی است که سابقه خانوادگی ابتلا به این نوع سرطان یا سابقه وجود توده در بافت سینه را داشته‌اند به همین دلیل این زنان لازم است با تشخیص پزشک متخصص در زمان‌های کوتاه‌تری مورد معاینه قرار گیرند تا با تشخیص زودهنگام درمان را هرچه سریع‌تر آغاز کنند.
هزینه ماموگرافی چقدر است؟
ماموگرافی غربالگری به عنوان یک مزیت پیشگیرانه هر یک تا 2 سال در زنان بالای 40 سال با داشتن پوشش بیمه یا بدون آن لازم است. هزینه ماموگرافی کاملا بستگی به نوع پوشش بیمه درمانی شما دارد.
ارسال نظر