جزئیات، ساعت دقیق و بهترین زمان مشاهده ماه گرفتگی 16 شهریور ماه
یکشنبه ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ مصادف با ۷ سپتامبر ۲۰۲۵ مردم ایران و بخش‌های گسترده‌ای از آسیا و اقیانوسیه فرصت تماشای یک پدیده نجومی نادر را خواهند داشت. این پدیده خسوف کامل ماه که در زبان عامیانه به آن «ماه خونین» گفته می‌شود نام دارد.
به گزارش آرمان ملی آنلاین، پدیده‌ای که شما از آن با عنوان «خسوف» یاد می‌کنید، همان «ماه‌گرفتگی» یا Lunar Eclipse در زبان انگلیسی است.
ماه‌گرفتگی (خسوف) چیست؟
ماه‌گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که زمین بین خورشید و ماه قرار گیرد و سایه‌اش را روی سطح ماه بیندازد. این پدیده فقط در زمان ماه کامل اتفاق می‌افتد هنگامی که ماه، زمین و خورشید تقریباً در یک خط قرار می‌گیرند. زمین در این حالت دو نوع سایه تولید می‌کند: پنومبرا (سایه جزئی) و اومبرا (سایه کامل و تاریک). بسته به اینکه ماه وارد کدام بخش این سایه‌ها شود، نوع خسوف تعیین می‌شود.
انواع خسوف
- خسوف کامل (Total Lunar Eclipse): ماه به طور کامل وارد سایه اومبرا شده و گاهی به رنگ قرمز یا قهوه‌ای تیره در می‌آید، ظاهراً به دلیل نور خورشید که از جو زمین عبور می‌کند و عبور نور قرمز اطراف زمین باعث این رنگ می‌شود.
- خسوف جزئی (Partial Lunar Eclipse): بخشی از ماه در سایه اومبرا قرار می‌گیرد و بخش دیگر در نور باقی می‌ماند؛ به‌عبارتی، ماه «گاز زده» به نظر می‌رسد.
- خسوف نیم‌سایه‌ای (Penumbral Lunar Eclipse): ماه فقط در سایه بیرونی یا پنومبرا قرار می‌گیرد؛ این نوع گرفتگی بسیار ضعیف است و گاهی حتی با چشم غیرمسلح قابل تشخیص نیست.
تاریخ دقیق ماه گرفتگی کامل ایران امسال
خسوف کامل ۱۴۰۴ یا ماه خونین، روز شانزدهم شهریور امسال، مصادف با ۷ سپتامبر ۲۰۲۵ رخ خواهد داد. ماه گرفتگی ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ در ایران قابل مشاهده است و در غرب آسیا بهترین شرایط رؤیت را خواهد داشت.
جدول زمان‌بندی ماه گرفتگی ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ (ساعت تهران)
| فاز | زمان (تهران) |
|---|---|
| ورود ماه به نیم‌سایه زمین | ۱۸:۵۸ |
| آغاز گرفتگی جزئی | ۱۹:۵۷ |
| آغاز خسوف کامل | ۲۱:۰۰ |
| اوج خسوف (تمام ماه در سایه) | ۲۱:۴۱:۴۶ |
| پایان خسوف کامل | ۲۲:۲۲–۲۲:۲۳ |
| پایان گرفت جزئی | ۲۳:۲۶–۲۳:۲۷ |
| خروج کامل از نیم‌سایه | حدود ۰۰:۲۵ (۱۷ شهریور) |
چرا ماه قرمز می‌شود؟
در خسوف کامل، نور خورشید از لبه‌های جو زمین عبور می‌کند و نور آبی در جو پخش می‌شود، ولی نور قرمز عبور کرده و بازتاب آن روی ماه باعث می‌شود ماه به رنگ قرمز یا نارنجی دیده شود. این پدیده همان‌طور که داریم، «ماه خونین» یا Blood Moon نامیده می‌شود.
نکات جالب و کاربردی
- مشاهده با چشم غیرمسلح: برخلاف خورشیدگرفتگی، مشاهده خسوف بدون هیچ‌گونه محافظت چشم انجام‌پذیر و کاملاً ایمن است.
- طولانی بودن پدیده: خسوف کامل ممکن است تا تقریباً دو ساعت طول بکشد که از خورشیدگرفتگی‌های کوتاه‌تر قابل توجه‌تر است.
- قابل مشاهده از نیم‌کره شب: هر کجا که در شب آن زمان ماه بالای افق باشد، می‌توان خسوف را مشاهده کرد.
ماه گرفتگی کامل یا ماه خونین در کدام کشورها دیده می‌شود؟
تمام مراحل این ماه‌گرفتگی از ایران، کشورهای غرب آسیا و ژاپن و کره جنوبی، استرالیا، اقیانوسیه تا شرق قاره آفریقا و شرق اروپا دیده می‌شود.
خسوف کامل در کدام کشورها قابل رؤیت نیست؟
در قاره آمریکا پدیده ماه خونین یا خسوف کامل دیده نمی‌شود و غرب اروپا، غرب آفریقا بخش‌هایی از این ماه گرفتگی را می‌بینند.
آیا خسوف ماه به انسان یا طبیعت آسیب می‌زند؟
خیر. خسوف ماه پدیده‌ای نوری و کاملاً بی‌خطر است و تأثیری بر سلامت انسان یا محیط ندارد.
آیا باید برای مشاهده از فیلتر استفاده کنم؟
نه بر خلاف کسوف خورشیدی، خسوف ماه را بدون هیچ فیلتر یا محافظتی می‌توان مشاهده کرد.
بهترین لحظه برای عکس‌برداری از ماه چه زمانی است؟
فاز اوج خسوف که ماه کاملاً در سایه است (اوج) و فازهای انتقالی قبل و بعد از اوج، فرصت‌های خوبی برای ثبت رنگ‌ها و جزئیات سطحی هستند.
ماه خونین از افسانه‌ها تا امروز
در بسیاری از فرهنگ‌ها و اساطیر ملل مختلف، «ماه خونین» (Blood Moon) به عنوان پدیده‌ای فراطبیعی تعبیر می‌شده و با افسانه‌ها و نمادهایی از ترس، تغییر، یا پیشگویی همراه بوده است. اما امروزه دانشمندان تأکید می‌کنند که ماه خونین پدیده‌ای طبیعی و قابل پیش‌بینی است و هیچ نماد ماورایی ندارد. رنگ قرمز آن ناشی از پدیده پراکندگی رایلی نور خورشید در جو زمین است و هیچ ارتباطی با خطر، بدبینی یا رویداد فوق‌طبیعی ندارد.
آیا خسوف ماه برای چشم خطرناک است؟
خیر. تماشای ماه خونین کاملاً بی‌خطر است و هیچ لوازم محافظتی لازم نیست.
ارسال نظر