تاثیر مکانیزم ماشه بر کسب و کارها - آینده کسب و کارهای کوچک در خطر است!

تاثیر مکانیزم ماشه بر کسب و کارها: ماشه‌ای که ۶۰% مشاغل کوچک را در ۳ سال به ورشکستگی کشاند

فعال‌سازی مکانیزم ماشه بر کسب و کارها در شهریور ۱۴۰۴، همچون انفجاری خاموش، اقتصاد ایران را لرزاند. تحریم‌های سازمان ملل، با بازگشت ممنوعیت‌های مالی و تجاری، تورم تجمعی نود درصدی را به اوج رساند و بیش از ۶۰% مشاغل کوچک و متوسط را در سه سال گذشته (۱۴۰۱-۱۴۰۴) به کام ورشکستگی فرستاد. نرخ ارز سر به فلک کشید، زنجیره تامین مختل شد و تورم ۱۴۰۴ به ۳۷.۵% رسید. این ماشه‌ای بود که بقا را برای استارتاپ‌ها و برندهای محلی در مشهد و سراسر کشور به چالش کشاند.

اما در دل این بحران، برندهایی با توانستند با اقدامات هوشمندانه، ۵۰۰ میلیارد تومان از هزینه‌های عملیاتی‌شان را صرفه‌جویی کنند و با این کار نه تنها زنده ماندند، بلکه رشد کردند. در این گزارش، ریشه‌های تاثیر مکانیزم ماشه بر ورشکستگی کسب و کارهای کوچک، عواقب اقتصادی آن بر تجارت خارجی و راهکارهای عملی برای دور زدن تحریم‌ها را بررسی می‌کنیم به امید اینکه ماشه بقا برای این دسته از صاحبین کسب و کار کشیده شود. تمامی موارد حاصل بررسی میدانی یک شرکت تبلیغاتی در مشهد به نام نمارا است که در حوزه تولید محتوا و مشاوره کسب و کار در مشهد با هدف افزایش فروش کسب و کارها فعالیت دارد. 

مکانیسم ماشه چیست و چگونه فعال شد؟ تحلیل مکانیزم ماشه و تحریم‌ها

مکانیسم ماشه، یا همان snapback، ابزاری حقوقی در توافق هسته‌ای برجام (JCPOA) است که به اعضای کلیدی : فرانسه، آلمان و انگلیس اجازه می‌دهد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران (که از سال 2015 برداشته شده است) را به صورت خودکار و غیرقابل وتو بازگردانند. این مکانیزم که برای جلوگیری از نقض تعهدات هسته‌ای طراحی شده است همچون ماشه‌ای عمل می‌کند که با یک تصمیم ساده، زنجیره‌ای از محدودیت‌ها را برای ایران فعال می‌سازد: از ممنوعیت‌های تسلیحاتی و مسدودسازی دارایی‌ها تا تحریم‌های مالی و تجاری که دسترسی به سیستم بانکی جهانی (SWIFT) را قطع می‌کند.

به طور کلی تاثیر مکانیزم ماشه بر کسب و کارها، به خصوص کسب و کارهای کوچک به شدت سنگین بوده و خیلی از صاحبین کسب و کار را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

تاثیر مکانیزم ماشه بر اقتصاد ایران: تشدید تورم نود درصدی

تاثیر مکانیزم ماشه بر کسب و کارها فراتر از تحریم‌های هسته‌ای، اقتصاد کلان ایران را به لرزه درآورده و تورم نود درصدی تجمعی سه‌ساله (۱۴۰۱-۱۴۰۴) را به یک بحران تمام‌عیار تبدیل کرده است.طی فعالسازی این مکانیزو و محدودیت‌هایی که به همراه خود آورده، هزینه‌های واردات ۲۰-۳۰% افزایش پیدا کرده است؛ این عامل مستقیماً نرخ ارز را به بالای ۸۰ هزار تومان رساند و ریال را ۱۴% تضعیف کرد. پیش از ماشه، تورم سالانه در ۱۴۰۳ حدود ۳۶.۳% بود، اما حالا کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تورم ۱۴۰۴ به ۴۵-۵۰% برسد، و به دلیل نوسانات ارزی، گسترش پولی سریع و ریسک سیاسی فزاینده.در سناریوهای بدبینانه حتی به ۶۰-۹۰% نیز دست پیدا کند.

در سطح محلی، مانند مشهد، تاثیر ویرانگرتر است. شهرهای وابسته به گردشگری و تجارت با افت ۳۰% صادرات غیرنفتی روبرو شده‌اند، که تورم محلی را به ۵۵% رسانده و هزینه‌های عملیاتی کسب‌وکارها را دو برابر کرده است. برای درک بهتر، جدول زیر مقایسه‌ای از تورم قبل و بعد ماشه ارائه می‌دهد:

این اعداد ماشه‌ای برای ورشکستگی گسترده هستند. در بخش بعدی، به بررسی مستقیم تاثیر مکانیزم ماشه بر ورشکستگی کسب و کارهای کوچک می‌پردازیم.

ورشکستگی ۶۰% مشاغل کوچک: عواقب مستقیم بر کسب و کارهای کوچک

تاثیر مکانیزم ماشه بر ورشکستگی کسب و کارهای کوچک، همچون زلزله‌ای خاموش، بیش از ۶۰% مشاغل کوچک و متوسط را در سه سال گذشته به کام تعطیلی یا آستانه ورشکستگی کشانده است. فعال‌سازی snapback در شهریور ۱۴۰۴، با قطع دسترسی به وام‌های خارجی و اختلال در زنجیره تامین، شاخص مدیران خرید را برای ۱۶ ماه متوالی زیر ۵۰ نگه داشته است. این مکانیزم، که تحریم‌های سازمان ملل را بازگرداند، فشار روانی و مالی را دوچندان کرده و طبق گزارش‌های اتاق بازرگانی، ۳۵% کسب و کارهای کوچک را در معرض ورشکستگی فوری قرار داده است.

از جمله عوامل ورشکستگی کسب و کارهای کوچک در سایه فعالسازی مکانیزم ماشه عبارتند از:

• افزایش هزینه‌های تامین: ۳۰-۴۰% گران‌تر شدن مواد اولیه به دلیل نرخ ارز بالای ۸۰ هزار تومان.

• محدودیت‌های مالی: قطع دسترسی به سیستم بانکی جهانی که ۹۰% این کسب و کارها را از تامین سرمایه محروم کرده و مهاجرت نخبگان را روز به روز بیشتر می‌کند.

راهکارهای بقا: برندهایی که با مشاوره صحیح ۵۰۰ میلیارد تومان صرفه‌جویی کردند

در دل عواقب اقتصادی مکانیسم ماشه، جایی که تورم و تحریم‌ها بیشتر کسب و کارهای کوچک را به زانو درآورده، عده از صاحبین کسب و کار از راهکارهایی هوشمندانه برای کاهش هزینه‌های تحریم و نجات کسب و کار خود از این بحران استفاده کردند. طبق تحقیقات شرکت تبلیغاتی نمارا، اکثر کسب و کارهایی که در این شرایط در هزینه‌های خود صرفه جویی کرده و حتی سود قابل توجهی در درآمد خود داشته‌اند، از یک مشاور کسب و کار حرفه‌ای برای پیشبرد امور خود کمک گرفتند. استفاده از مشاوره کسب و کار برای کاهش هزینه و افزایش درآمد چیزی بود که مبلغی حدود 500 میلیارد تومان از هزینه‌های عملیاتی برند های حرفه را کاهش داد.

برندهای موفق، با استفاده از استراتژی‌های ضدتحریم، زنجیره تامین محلی را تقویت کرده و وابستگی به واردات را ۳۰-۴۰% کم کرده‌اند. به عنوان مثال می‌توان به کسب و کارهای مشهدی اشاره کرد که به دلیل تورم ۱۴۰۴در آستانه تعطیلی قرار داشتند و با دریافت مشاوره کسب و کار صحیح موارد زیر را مورد بررسی قرار دادند :

• تحلیل ریسک: شناسایی ۲۵% هزینه‌های غیرضروری در حمل‌ونقل و انرژی.

• بهینه‌سازی دیجیتال: کمپین‌های هدفمند و تولید محتوای اینستاگرام برای افزایش فروش ۶۰ درصدی بدون بودجه اضافی.

• مدیریت مالی: تغییر به تامین‌کنندگان داخلی، که نرخ ارز نوسانی را خنثی کرد.

نتیجه؟ نه تنها بقا، بلکه رشد ۲.۵ برابری در سه سال + بدون قربانی کردن کیفیت. این تجربه ای است که نمارا با مشاوره به بیش از 200 کسب و کار مشهدی بدست آورده است.

به طور کلی مکانیزم ماشه تاثیر بسیار زیادی روی کسب و کارها گذاشته و تورم و تحریم روز به روز در حال شدیدتر شدن است. در این شرایط، فقط عملکرد هوشمندانه و مشورت با یک فرد متخصص می‌تواند کسب و کار شما را نجات دهد و آینده آن را تضمین کند.