چرا بنزین گران نمی‌شود؟/ ترس از تبعات اجتماعی یا تاکتیک اقتصادی؟

آرمان ملی آنلاین: حسن مرادی، کارشناس حوزه انرژی در این خصوص به آرمان ملی گفت: وضعیت اقتصادی ایران و تفاوت‌های موجود در آن با دیگر کشورهای جهان به گونه‌ای است که دولت در تصمیم گیری‌های خود به ویژه در حوزه اقتصادی بسیار متفاوت با دیگر نقاط جهان عمل می‌کند چرا که واکنش‌های مردمی در قبال این تصمیم گیری‌ها متفاوت است و از این‌رو نمی‌توان به‌راحتی برنامه‌ریزی‌های اقتصادی تاثیرگذار در بازه زمانی طولانی مدت را در کشور اجرایی کرد که البته این امر به دلیل شرایط خاص کشور ناشی از تحریم‌ها و تورم و دیگر شاخص‌هایی است که منجر به بیمار شدن اقتصاد کشور شده است. 

او افزود: افزایش خدمات و کالاهای اعم از اساسی و غیراساسی در سالیان اخیر رویکردی است که نمی‌توان آن را انکار کرد اما قیمت سوخت با وجود تورم بیش از 50 درصدی در کشور تاکنون افزایش نیافته است با وجود اینکه دولت به شدت نیازمند تامین اعتبارات و درآمدهای لازم جهت رفع مشکلات و اجرای پروژه‌های عمرانی است اما شرایط اقتصادی و اجتماعی موجود اجازه انجام چنین کاری را به دولت نمی‌دهد و با وجود شایعات فراوان در خصوص افزایش قیمت بنزین این امر هنوز عملیاتی نشده است چرا که دولت چنانچه با وجود احساس ضرورت فراوان دست به چنین اقدامی بزند قادر به کنترل تبعات آتی آن را ندارد و از سوی دیگر شرایط هماهنگی این افزایش قیمت احتمالی با دیگر بخش‌ها نیز وجود ندارد در حقیقت جامعه و اقتصاد کشور شرایط افزایش قیمت بیشتری در سطوح دیگر وجود ندارد. 

مزایا و معایب عدم افزایش قیمت بنزین

مرادی اضافه کرد: عدم افزایش قیمت بنزین باعث تداوم چرخه ناسالمی در بخش تولید و تامین و عرضه انرژی می‌شود چرا که اعتبارات لازم در این حوزه تامین نمی‌شود و مشکلات در این بخش طی یک چرخه ناسالم به دیگر بخش‌های نیز سرایت می کند. 

این کارشناس انرژی ادامه داد: تکذیب خبرها و شایعات افزایش قیمت بنزین نیز تاکنون به دلیل همین مشکلات صورت می گیرد اما آنچه مسلم است این است که افزایش قیمت بنزین نیز مانند کالاهای دیگر ضرورتی است که چنانچه با تاخیر بیشتر صورت گیرد به مرحله انفجار قیمتی می‌رسد که تبعات منفی آن بیشتر از افزایش قیمت تدریجی خواهد بود. 

راهکار بهینه بنزینی

او توضیح داد: مجلس ششم بدون درنظر گرفتن عملکرد آن، مصوبه‌ای خوب مبنی بر افزایش قیمت منظم سالانه حدود 20 درصدی بنزین را عملیاتی ساخت که مجلس هفتم به منظور اجرای تثبیت قیمت‌ها این مصوبه را لغو کرد و به دنبال افزایش قیمت بنزین به رویکردی سلیقه‌ای و بدون نظم زمانی منجر شد که در آخرین دوره افزایش قیمت بنزین با نارضایتی و اعتراضات مردمی همراه بود که نتایج ناخوشایندی را نیز به همراه داشت .

مرادی درباره راهکار حل این مشکل گفت: بهترین راهکار برای جلوگیری از اعتراضات به افزایش قیمت بنزین این است که در پروسه‌ای از پیش اعلام شده مجدداً مصوبه‌ای مبنی برای افزایش قیمت بنزین سالانه تا سقف 20 درصد از سوی مجلس تعیین و اجرایی شود تا این افزایش قیمت نیز به صورت منظم و قابل کنترل هر سال با اطلاع و آگاهی مردمی انجام شود چرا که در غیراینصورت همچون غده‌ای سرطانی به تخریب دیگر بخش‌های کشور حتی در صورت افزایش نیافتن قیمت بنزین منتهی می‌شود. 

او بهترین زمان برای افزایش قیمت بنزین را بهار سال آینده ذکر و بیان کرد: تصویب این مصوبه و اطلاع رسانی در این زمینه از هم اکنون به مردم و کنترل دیگر بخش‌ها مانند افزایش قیمت تاکسی و دیگر وسایل حمل و نقل با افزایش قیمت معقول بهترین گزینه برای اجرای این مسئله است بدیهی است در صورت بی توجهی به این مهم تبعات شدید افزایش قیمت بنزین غیرقابل گریز دامنگیر جامعه و دولت خواهد شد.

نه قیمت بنزین تغییر می‌کند نه سهمیه‌ها

«نه قیمت بنزین تغییر می‌کند نه سهمیه‌ها»  این اظهارات قطعی وزیر نفت است که در خصوص افزایش قیمت بنزین گفته است در هر جایی که صحبت کرده‌ام اعم از حیاط دولت، سخنرانی و یا جایی مصاحبه داشتیم اعلام کرده‌ایم که دولت هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد.

جواد اوجی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در خصوص سهمیه‌های بنزین تأکید کرد: سهمیه‌ها نیز همان سهمیه‌ای است که از یک سال پیش در کارت‌ها بوده و همان ادامه دارد.

مسعود دانشمند، اقتصاددان و عضو اتاق بازرگانی گفت: خودروهای زیادی در سال تولید می‌شود و باید بنزین آن‌ها نیز تامین شود در نتیجه مصرف بنزین افزایش پیدا می‌کند .

وی افزود: ما باید روش خود را در این زمینه تغییر بدهیم و زمانی که دولت به شهروندان اتومبیل عرضه می‌کند، خود باید بنزین آن را تامین کند و برای حل این مساله می‌توانند عوارض خودرو را اخذ کنند و بدون نیاز به عوارض گمرکی اجازه ورود خودرو را به کشور صادر کنند بنابراین تنها در این صورت است که افزایش قیمت بنزین منطقی خواهد بود.

دانشمند در ادامه با تاکید بر این‌که نباید قیمت خودرو و بنزین با هم افزایش پیدا کند، تصریح کرد: باید حمل و نقل شهری را توسعه بدهیم تا مردم به جای استفاده از خودروی شخصی از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند که با این روش مصرف بنزین کاهش پیدا می‌کند این درحالی است که نمایندگان مجلس اظهار کردند که چهارصد میلیون لیتر بنزین در سال قاچاق می‌شود و هزینه این قاچاق را شهروندان پرداخت می‌کنند که این موارد نشان می‌دهد که باید ساز و کار عوض شود، تا شرایط بهبود پیدا کند.

این اقتصاددان عنوان کرد: اتومبیل باید به قیمت استاندارد جهانی فروخته شود؛ خودروساز داخلی باید ضرر خود را به واسطه حضور در بازار رقابتی جبران کند و هنگامی که حمایت از تولید داخلی جواب نمی‌دهد باید روش را تغییر داد .

کامران ندری، کارشناس اقتصادی نیز معتقد است: افزایش قیمت بنزین، همراه با شوک اقتصادی خواهد بود؛ دولت از روش تدریجی تعدیل قیمت‌ها بهره بگیرد و این موضوع فقط در مورد بنزین صدق نمی‌کند بلکه می‌توان آن را به تمامی نرخ‌هایی که دولت سرکوب می‌کند، تعمیم داد به طوری که این معضل در ارز و نرخ بهره نیز وجود دارد و علت این است که دولت قصد دارد از طریق کنترل قیمت برنامه حمایتی خود را انجام دهد. قیمت حامل‌های انرژی بر روی همه کالاها تاثیر می‌گذارد، زیرا هر کالایی حمل و نقل دارد.»

ندری تاکید کرد: گران شدن بنزین یک شوک اقتصادی را به وجود می‌آورد و هرچه قیمت بنزین بیشتر باشد این شوک نیز به مراتب بیشتر خواهد بود و دولت برای حمایت از مصرف کننده‌ها به کنترل قیمت رو می‌آورد و دولت برای کنترل قیمت باید از کالاهای مهم همچون حامل‌های انرژی، ارز و نرخ بهره شروع کند که بعد از گذشت زمان متوجه می‌شود که نمی‌توانند این روش را ادامه دهد و به یک باره قیمت کالاهای مهم را به شدت افزایش می‌دهد بنابراین شوک اقتصادی این گونه به وجود می‌آید و به مصرف کننده و تولیدکننده اثر منفی وارد می‌کند و برای حل این مساله باید دولت در بلندمدت برنامه حمایتی خود را از کنترل قیمت به پرداخت یارانه تغییر دهد و فقط به اقشار آسیب دیده تعلق بگیرد.