تاثیر جنگ غزه بر پرونده هسته‌ای و مذاکره دوحه

ایران‌هراسی که رافائل گروسی در بحبوحه نبرد حماس و اسرائیل آغاز کرده است شاید به این علت باشدکه او قصد دارد به جهانیان یاد‌آوری کند که توان فنی ایران در زمینه هسته‌ای بالا است. البته گروسی کاملاً فرافکنی می‌کند چرا که ایران ضمن آنکه بارها تاکید کرده به هیچ عنوان قصد ساخت سلاح هسته‌ای ندارد، در عین حال در مجموع گام‌های خوبی برای بسته شدن برخی از پرونده‌های خود در آژانس برداشته است و اکنون تعداد پرونده‌های باز ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از هر زمان دیگری کم‌تر است و اگر تهران و آژانس به صورت متمرکز بر روی پرونده‌های باقی مانده تمرکز کنند به قول کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در چند روز می‌توان با آژانس در مورد اختلافات باقی مانده توافق کرد.

  اولویت استراتژیک یا اولویت استراتژیک

رافائل گروسی به جای اینکه نگران بمب‌های اتمی اسرائیل باشد که ممکن است مورد استفاده صهیونیست‌ها قرار گیرد. نگران پرونده هسته‌ای ایران است. درحال حاضر توجه جهان به غزه است و از سوی دیگر خبری هم از ادامه مذاکرات ایران و آمریکا و حتی ایران و اروپا و میانجیگری‌های کشور‌های عربی بین تهران و واشنگتن نیست. با این وجود نگاهی به مواضع آمریکایی‌ها در مورد نقش ایران در تحولات فلسطین اشغالی نشان می‌دهد که اگر اولویت استراتژیک آمریکا در شرایط کنونی تلاش برای کاهش تنش بین حماس و اسرائیل است اما اولویت استراتژیک آمریکا در منطقه هنور برنامه هسته‌ای ایران است و کنترل برنامه هسته‌ای ایران برای ایالات متحده مهم است و خواه ناخواه در آینده نه چندان دور بحران در فلسطین به حاشیه رفته و حاکمان تل‌آویو هم در نتیجه این بحران دچار گرفتاری‌های داخلی خود خواهند شد و دستان آمریکا باز‌تر می‌گردد تا در مورد بازگشت به مذاکرات هسته‌ای تصمیم بگیرد. نشان بارز این تحلیل نیز آن است که آمریکایی‌ها هم در اسرائیل هم در آمریکا در عالی‌ترین سطح سیاسی اعم از رئیس‌جمهور، وزیر خارجه و سخنگویان کاخ سفید اعلام می‌کنند که هیچ نشانه‌ای دال بر دست داشتن تهران در عملیات حماس علیه اسرائیل نیست. با این وجود بعضا اروپایی‌ها تهمت‌هایی را در این ارتباط به ایران نسبت می‌دهند.

  سیاست‌های جدا جدا در آمریکا

پروژه‌های امنیت ملی آمریکا، اصول سیاست خارجه این کشور و تغییرتاکتیک‌ها بر مبنای استراتژی‌های ثابت در ایالات متحده این‌گزاره را به ذهن می‌آورد که در واشنگتن همواره پرونده‌های گوناگون در بازه‌های جدا‌گانه از هم در دستورکار تیم سیاست خارجی و امنیتی آمریکا قرار می‌گیرد و برای به نتیجه رسیدن هر پرونده‌ای مسیر‌های مختلفی بر اساس داده‌‌ها و نظریات تین تنگ‌ها و ‌اندیشکده‌های مختلف در دستور کار قرار می‌گیرد. از این رو اگر بایدن در ابتدای روی کار آمدن خود تصمیم گرفت که به برجام باز گردد حتماً مناقشات منطقه‌ای و هر نوع تغییراتی در چینش قدرت‌های منطقه را هم طبق تحلیل‌ اندیشکده‌ها در نظر گرفته است که در ماه‌های قبل وارد مذاکره غیر مستقیم و اتخاذ تصمیم مبنی بر توافق غیر مکتوب با ایران شده است. نمود بارز این ادعا عدم توقیف دارایی‌های تهران در قطر است. به رغم اینکه در اخبار آمد که ایالات متحده آمریکا در نظر دارد تا مشخص شدن نقش ایران در حوادث فلسطین اشغالی دسترسی تهران به منابعش را در بانک‌های قطر با مانع روبه‌رو کند اما رسانه‌های داخلی و رسانه‌های نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران صراحتاً اعلام کردند که ایران همچنان به دارایی‌هایش در قطر دسترسی دارد. این مورد در اوج تنش در فلسطین اشغالی نشانه بارزی از آن است که ایالات متحده آمریکا پرونده هسته‌ای ایران را به نبرد حماس و اسرائیل گره نخواهد زد. چرا که کنترل برنامه هسته‌ای ایران برای آمریکا از منظر سیاسی از اهمیت بالایی برخوردار است.

  توافق خیلی دور اما دور از دسترس نیست

در هر صورت نمی‌توان مدعی شد که نبرد در غزه هیچ تأثیری بر مذاکرات هسته‌ای نخواهد گذاشت. بدون شک حتی اگر بایدن علاقه زیادی به توافق با تهران داشته باشد و حتی بخواهد توافق با تهران در پرونده هسته‌ای را جایگزین صلح ابراهیم که اکنون دیگر در دسترس نیست، بکند؛ باز هم با توجه به سنگ‌اندازی‌های در آمریکا و آثار حمله حماس به اسرائیل زمان این توافق چندان هم در دسترس نخواهد بود و حتی ممکن است مذاکراتی را که کشور‌های عربی از آن خبر داده بودند که قرار است بر مبنای آن پرونده هسته‌ای ایران به صورت خرد و بر اساس موضوعات کوچک‌تر مورد مذاکره قرار گیرد با تأخیر روبه‌رو خواهد شد.

با این وجود به نظر نمی‌رسد این تأخیر چندان هم زیاد باشد چرا که این روز‌ها آمریکایی‌ها در صدد هستند هر چه سریع‌تر غائله در جنایات غزه را جمع و جور کنند به طوری که آنها در ابتدا بر روی طرح کوچ فلسطینیان متمرکز شده بودند اما بعد از اینکه در برابر کشور‌های عربی قرار گرفتند صراحتاً با آن مخالفت کردند. تمام این موارد نشان می‌دهد بحران در فلسطین بالاخره به اتمام خواهد رسد و با فاصله چند ماه احتمالاً زمزمه‌های مذاکره‌های مخفی برای حل و فصل ابعاد پرونده هسته‌ای ایران از مطبوعات مختلف در جهان بلند خواهد شد.