​جنگ طلا و ارز همزمان با بحران خاورمیانه

ثبات نسبی قیمت ارز طی ماه‌های اخیر به دلیل وقوع تنش‌های بین اسرائیل و حماس از بین رفته و قیمتش مجدداً روند افزایشی گرفت و بازار ارز ملتهب شد و بدین ترتیب آرامش نسبی ناشی از مذاکرات پنهان و غیرمستقیم ایران و آمریکا و آزادسازی اموال بلوکه شده ایران را برهم زد. هرچند کارشناسان معتقدند به دلیل مسجل شدن روسای کشورهای دیگر بر اینکه ایران در این تنش‌ها مداخله مستقیم نداشته است، التهاب بازار ارز به تدریج در حال فروکش کردن است. البته گروهی دیگر از صاحب‌نظران بر این باور هستند که تنش‌های اسرائیل با گروه‌های درگیر نقش پررنگی مانند تاثیرات اقتصادی جنگ روسیه و اوکراین بر کشورهای دیگر نخواهد داشت.

تحولات دائم اقتصاد ایران در اثر شاخص‌های سیاسی

سیدکمال سیدعلی معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در این خصوص به «آرمان ملی» گفت: تحولات اقتصادی ایران بیشتر از اینکه تحت تاثیر شاخص‌های اقتصادی باشند، از مسائل سیاسی داخلی و خارجی تاثیر می‌گیرند و در این بین نوسانات نرخ ارز و طلا نیز از این قاعده مستثنی نیستند، افزایش قیمت ارز نیز طی چند روز گذشته با توجه به درگیری‌های صورت گرفته در خاورمیانه و جنگ اسرائیل و فلسطین و گروه‌های درگیر صورت گرفت که البته تقریباً از امروز از میزان التهاب زیاد آن کاسته شد، در حقیقت در بررسی و تحلیل این امر می‌توان گفت که با آغاز درگیری‌ها و احتمال نقش موثر و مستقیم ایران در این امر قیمت دلار و ارز روند افزایشی گرفت که با اظهارنظر مسئولان در دیگر کشورها و اعلام رسمی رسانه‌ها مبنی بر عدم مداخله مستقیم ایران در این درگیری‌ها، نرخ دلار به تدریج به مدار قیمت‌های قبلی در حال بازگشت است.

شرط ثبات قیمت ارز و طلا در ایران

این کارشناس اضافه کرد: تفاهم‌های نهان و آشکار صورت گرفته با دیگر کشورها به ویژه آمریکا در روز‌های اخیر باعث آزادسازی اموال بلوکه شده ایران و همچنین افزایش صادرات نفت کشور باعث ایجاد تغییراتی در حوزه اقتصادی شده بود که مسئولان در ایران از آن به عنوان حرکت در مسیر ثبات و رشد اقتصادی یاد می‌کنند. در این میان پذیرش FATF به صورت غیرعلنی از جملات موارد تاثیرگذار در بهبود وضعیت اقتصادی می‌تواند باشد که اخیراً رسانه‌ها از آن سخن می‌گویند و معتقدند که این شاخص‌ها می‌تواند وضعیت اقتصادی کشور را بهبود بخشد.

او افزود: گرچه فاکتورهای فوق به عنوان عوامل تاثیرگذار در بخش اقتصادی هستند، اما نباید فراموش کرد که تحریم‌ها و FATF دو عامل موثر بر یکدیگر در تسریع و تسهیل انجام مبادلات بین‌المللی هستند که می‌تواند به ثبات قیمت ارز و طلا و... بیانجامد، اما در این زمینه قطعاً عوامل موثر دیگری وجود دارد که در پیش بینی قیمت ارز و طلا موثر هستند.

پیش بینی قیمت طلا

سیدعلی توضیح داد: تامین بهینه و منظم منابع ارزی کشور یکی از شاخص‌هایی به شمار می‌آید که چنانچه از کانال‌های مختلف تامین شود می‌تواند باعث ثبات و کنترل قیمت ارز در کشور شود، البته قابل ذکر است که این امر در مورد قیمت طلا نیز صدق می‌کند. هرچند در این باره می‌توان گفت که قیمت طلا با توجه به وقوع جنگ در منطقه و غیرقابل پیش بینی بودن این رویکرد، عاملی تعیین کننده در قیمت طلا در سطح جهانی تلقی می‌شود، اما چنانچه تامین منابع ارزی به صورت مستمر و چالش در کشور در سایه آزادسازی اموال بلوکه شده، صادرات نفت و... ادامه یابد، قیمت طلا نیز خود را قیمت ارز همسطح خواهد کرد.

این کارشناس معتقد است: در صورتی که حرکت در مسیر تامین منابع ارزی تغییر یابد و دچار نوسان شود، قطعاً شاهد افزایش قیمت طلا در انواع مختلف آنکه البته حتماً با حباب نیز همراه خواهد بود، می‌شویم.

او کاهش ارزش پول ملی و میل مردم به حفظ ارزش پول را عامل نوسان در بازار طلا و ارز ذکر و بیان کرد: به طور قطع بی‌ثباتی در وضعیت اقتصادی کشور و همچنین کاهش ارزش پول ملی در کنار دیگر شاخص‌های مانند تحریم و... باعث ایجاد تقاضای افزونتر در دیگر مواقع در بازارهای مشابه مانند ارز و طلا می‌شود.

تفاوت تحولات اقتصادی جنگ اوکراین و روسیه با اسرائیل و حماس

سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی در این زمینه به اکونگار گفت: تداوم جنگ غزه تاثیری روی بازارهای داخلی(بورس، دلار، طلا و نفت) نمی‌گذارد و بازارهای بین‌المللی هم از این رخداد تاثیر نمی‌پذیرند، مگر اینکه شخص نتانیاهو بخواهد جنگ را فرمنطقه‌ای کند، هرچند در وهله اول باید بگویم که جنگ غزه در یک محدوده جغرافیایی کوچک رخ داده و تا زمانی که این جنگ فرامنطقه‌ای نباشد، بازارهای داخلی و خارجی تاثیر چندانی از آن نمی‌گیرند. آنچه که روز یکشنبه در بازار بورس، سکه و طلا و دلار ایران رخ داد یک هیجان و واکنش مقطعی بود. همچنین گرانی نفت در روز گذشته یک واکنش زودگذر بازارهای بین‌المللی به جنگ غزه بود.

او درباره گسترش ایجاد جنگ فرامنطقه‌ای و نقش آن در بازارها گفت: منظور از گسترش ابعاد و ایجاد جنگ فرامنطقه‌ای کشیده شدن پای ایران و برخی کشورها به این جنگ است. البته باید بگویم اگر شخص نتانیاهو بخواهد پای ایران را به جنگ بکشد و موفق شود، ایران را یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در این رخداد قلمداد کند، اتفاقات سیاسی و اقتصادی غیرقابل کنترلی در خاورمیانه رخ می‌دهد. این اتفاقات تمامی خاورمیانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد که تبعات آن غیر قابل تصور است. البته باید بگویم بعید است که نتانیاهو بتواند ایران را در این جنگ سهیم کند. تا الان علاقه‌ای برای این کار از سوی آمریکا و ارتش اسراییل دیده نمی‌شود. در حال حاضر ارتش اسرائیل ضعیف‌تر از آن است که بتواند در چندین جبهه مبارزه کند. در بیانیه‌های ارتش اسرائیل دیده می‌شود که هیچ علاقه‌ای به گسترش جنگ ندارند.

این کارشناس ادامه داد: واقعیت این است که موضع ارتش اسرائیل با موضع نتانیاهو کاملا متفاوت است. بیانیه ارتش اسرائیل نشان داد که آنها هیچ علاقه‌ای به گسترش جنگ فرامنطقه‌ای ندارد. در حال حاضر نتانیاهو وضعیت بسیار نامناسبی در اسرائیل دارد و باید بگویم که پس از پایان جنگ غزه اولین قربانی بزرگ این رخداد نتانیاهو خواهد بود. بیانیه‌ها و صحبت‌های افراد تاثیرگذار نشان می‌دهد که موضع آمریکا در جریان جنگ غزه گسترش درگیری در سطح جغرافیایی عظیم نیست. البته باید بگویم که موضع حزب ا... لبنان و عملکرد جمهوری اسلامی ایران در این جنگ بسیار هوشمندانه بوده است. ایران مراقب است که در دام نتانیاهو نیفتد. روز گذشته ارتش اسرائیل بیانیه داد که ایران نقشی در این جنگ ندارد و این احتمال بسیار ضعیف است که نتانیاهو بتواند خلاف موضع ارتش عمل کند.

آثار فاجعه‌بار جنگ در ابعاد اقتصادی

کشورهای عربی منطقه ظرفیت چندانی برای ورود به این درگیری ندارد. خود آمریکایی‌ها تمایلی برای ورود به این جنگ ندارند و بیشتر حرکات آنها نمایشی است. صحنه جنگ زمانی خطرناک می‌شود که پای کرانه باختری به ماجرا باز شود. اگر آنها وارد میدان جنگ شوند باز هم کار برای اسرائیل بسیار دشوار می‌شود در نتیجه جنگ آثار زیان‌بار سیاسی و اقتصادی و گرانبهایی به دنبال خواهد داشت. در حال حاضر هیچ طرفیت تاثیرگذار برای شعله‌ور شدن جنگ فرامنطقه‌ای دیده نمی‌شود. اتفاقی که این چند روز در بازارها رخ داد یک فشار روانی بود. واقعیت این است که تدوام جنگ غزه منجر به تحول خاصی در سیستم سخت افزای اقتصادی ایران نخواهد داشت. همچنین تاثیری هم روی بازارهای بین‌المللی نخواهد گذاشت. قیمت نفت در صورت تداوم جنگ در این حد و اندازه تغییر نمی‌کند. در صورت تداوم جنگ غزه که کمی بعید به نظر می‌رسد بازهم اقتصاد جهان و اقتصاد کشورمان نوسان خاصی را تجربه نخواهد کرد. هرآنچه که در این روزها تجربه شده حاصل فشارهای روانی زودگذر است که اثر چندانی روی کل اقتصاد ندارد.

پیش‌بینی شرایط مشابه جنگ اوکراین و روسیه در منطقه

او درباره تداوم بازارهای منطقه مانند آنچه که در جنگ اسرائیل و حماس ایجاد شد گفت: در باره اینکه چرا در جنگ اوکراین بازارهای بین‌المللی تا مدت‌ها متلاطم بودند و هنوز بسیاری از بازارها مانند قیمت غلات و یا حتی انرژی از آن تاثیر می‌پذیرند، اما در جنگ غزه این اتفاق پیش نیامد، باید گفت که اولاً؛ محدوده جغرافیایی و کشورهایی که درگیر جنگ اوکراین بودند بسیار بزرگ‌تر و متفاوت‌تر از جنگ غزه بود. این دو اصلا باهم قابل مقایسه نیستند در نتیجه جنگ اوکراین روی بازارهای بین‌المللی تاثیر بسیار زیادی داشت. جنگ اوکراین به نفع ما بود، حتی الان هم برای کشور ما ضرر ندارد. به طور کلی از زمان سقوط اشرف غنی تا کنون تمامی تحولات به نفع ماست.

بر اساس این گزارش؛ ادامه تنش‌های منطقه در حالی است که تاکنون بین این دو کشور به وقوع نپیوسته است و با توجه به اهمیت منطقه خاورمیانه و قرارداشتن همیشگی آن بر روی لبه تیز تحولات سیاسی و... بازارهای این منطقه در حوزه‌هایی مانند نفت، ارز و... نه تنها کشورها منطقه را بلکه دیگر کشورهای جهان را تحت تاثیر خود قرارمی دهد و ایران نیز با وجود پررنگ بودن نقش آن در منطقه از لبه تیز تحولات اقتصادی – سیاسی به دور نخواهد ماند.