مثلث آمریکا ، عربستان و اسرائیل

تقسیمات خاورمیانه کنونی محصول جنگ جهانی دوم است که بعد از متلاشی شدن دولت عثمانی ایجاد شد. به طوری که دولت -کشورهای برگرفته از عثمانی عملا دولت- ملت نیستند. از این منظر همواره نبردی آشکار و پنهان بین آنها بعد از جنگ جهانی دوم وجود داشته است. در این میان  اشغال قبله اول مسلمین  توسط صهیونیست‌ها موجب شد بحران‌ها در منطقه افزایش یابد. جمال عبدالناصر، رهبر مصر که به نوعی در آن سال‌ها رهبر جهان اسلام بود تلاش کرد که با حمله به فلسطین اشغالی تکلیف  اشغالگران بر قبله اول مسلمین را روشن کند. نبردی که آغاز شد و چند کشور عربی منطقه نیز به حمایت از مصر پرداختند در نهایت تل‌آویو با ارتشی بر گرفته از تجهیزات پیشرفته غربی در این نبرد پیروز شد و اولین معاهده صلح بین یک کشور اسلامی و رژیم اسرائیل منعقد شد.

بعدها نبردهای مختلفی بین کشورهای پیرامونی فلسطین اشغالی با صهیونیست‌ها ایجاد شد که مهم‌ترین آن نبرد بین حزب‌ا... و صهیونیست‌ها بود که جنوب فلسطین از دستان اسرائیل خارج و به لبنان بازگشت. بحران‌ها بین تل‌آویو و کشورهای اسلامی هر از گاهی ادامه داشت تا جنگ‌های 33 روزه و 22 روزه ایجاد شد و مقامات رژیم صهیونیستی صراحتا از شکست در این جنگ‌ها سخن به میان آوردند. در این بین آمریکا همواره تلاش کرد با ایجاد مشوق‌هایی برای اعراب و کشورهای اسلامی، اختلاف بین آن‌ها را کاهش و حتی کشورهای اسلامی را به رسمیت شناختن حاکمان بر فلسطین اشغالی مجبور کند.

*موضع کشورهای اسلامی در ارتباط با تل‌آویو

 در این سال‌ها ترکیه با تل‌آویو رابطه برقرار کرد و برخی کشورهای دیگر از جمله امارات نیز تلاش کرده‌اند. به نوعی روابط مخفیانه اما غیردیپلماتیک با صهیونیست‌ها برقرار کنند. بر اساس پیمان ابراهیم بیانیه مشترک اسرائیل، امارات متحده عربی و ایالات متحده بود که در ۱۳ اوت ۲۰۲۰ منعقد شد. از این عنوان همچنین برای اشاره کلی به توافق‌نامه‌های صلح به ترتیب توافقنامه صلح اسرائیل- امارات متحده عربی و توافق‌نامه عادی سازی روابط بحرین - اسرائیل استفاده شد و چند کشور دیگر نیز روابط خود با اسرائیل را بهبود دادند. بر اساس آمارهای موجود در اینترنت از میان 194 کشور دنیا 34 کشور با اسرائیل روابط دیپلماتیک ندارند. در آفریقا الجزایر، چاد، گینه، لیبی، مالی، مراکش، نیجر، سومالی، تونس در آمریکا کوبا در آسیا جمهوری خلق چین، کره شمالی، افغانستان، بنگلادش، پاکستان برونئی، اندونزی، مالزی، ایران، عراق، لبنان، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی، سوریه و یمن هرگز تل‌آویو را به رسمیت نشناخته‌اند. ریشه به رسمیت نشناختن اسرائیل توسط مسلمان‌ها جدا از تاکیدات معنوی در منابع دینی ریشه در تجاوزکاری، کشتار کودکان، اشغال قبله اول مسلمانان و... دارد با این وجود تلاش‌های ایالات متحده آمریکا برای به رسمیت شناختن اسرائیل ادامه داشته و همواره کنفرانس‌های مختلفی در دوره روسای جمهور گوناگون آمریکا در ارتباط با صلح اعراب و اسرائیل برگزار شده است.

*چرا آمریکا به دنبال رابطه عربستان با اسرائیل است

مصر و اردن تنها اعضای اتحادیه عرب هستند که علناً با اسرائیل رابطه برقرار کرده‌اند و نظامیان سودانی نیز ارتباط‌هایی با این رژیم دارند. با این وجود ایالات متحده در دوره جدید تحولات خاورمیانه بر مبنای طرح‌های بن‌سلمان استوار شده است می‌کوشد به رسمیت شناختن اسرائیل توسط کشورهای اسلامی را تقویت کند. عربستان برای بسیاری از کشورهای  عربی حکم برادر بزرگ را دارد و شاید بدون اجازه و ابراز تمایل عربستان سایر کشورهای  عربی قدم بزرگی در امور دیپلماتیک خود برندارند کما اینکه دیدیم به محض اینکه عربستان با ایران روابط دیپلماتیک برقرار کرد کشورهای اسلامی که به محض قطع روابط عربستان با ایران روابط خود را با تهران قطع کرده بودند با ایران رابطه برقرار کردند. آمریکا می‌کوشد این بار به سمت برقراری رابطه بین ریاض و تل‌آویو حرکت کند تا به نوعی سایر کشورهای اسلامی نیز از این پنجره روابط بهتری با اسرائیل برقرارکنند و یا حتی اگر نشد از گارد گرفتن علیه حاکمان تل‌آویو اجتناب کنند. در این میان البته بن سلمان به دنبال گرفتن امتیاز از آمریکاست تا با تل‌آویو رابطه برقرار کند. برخی رسانه‌ها البته از دیدارهایی بین بن سلمان و نتانیاهو خبر داده‌اند به طوری که به نظر می‌رسد مساله برقراری رابطه بین این دو تا حدودی حل شده است.

* عربستان چه می‌خواهد

به نظر می‌رسد لیست درخواست‌های عربستان برای به رسمیت شناختن اسرائیل بلند و بالاست. عربستان به دنبال سلاح، یک پیمان امنیتی و کمک به برنامه هسته‌ای نوپایش است. به عبارت دیگر به گفته اکونومیست این بیشتر یک پیمان عربستانی- آمریکایی است تا یک پیمان عربستانی- اسرائیلی. برخی از این خواسته‌ها از جمله خواسته برنامه هسته‌ای موجب شده عملا اسرائیل هم در مورد شروط عربستان اتخاذ موضع کند. به گزارش اکونومیست، سعودی‌ها به جای اینکه به دنبال مطالبه از اسرائیل باشند، درخواست‌هایی از آمریکا دارند. آنها خواهان یک پیمان دفاعی قوی‌تر هستند، چیزی که آمریکا را ملزم به حفاظت از عربستان کند. آنها همچنین دسترسی آسان‌تر به سلاح‌های آمریکایی را می‌خواهند. عربستان همچنین می‌خواهد که آمریکا برای راه‌اندازی یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی که شامل تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در داخل عربستان می‌شود، به آنها کمک کند. اکونومیست می‌نویسد، البته چنین انگیزه‌هایی بی‌سابقه نیست. آمریکا همیشه به تحکیم معاهدات اعراب و اسرائیل کمک کرده است. آمریکا از زمانی که مصر در سال ۱۹۷۹ با اسرائیل صلح کرد، بیش از ۵۰ میلیارد دلار کمک نظامی به این کشور ارسال کرده است. حتی ترامپ برای اینکه امارات متحده عربی را به «پیمان ابراهیم» ترغیب کند، قول فروش جت‌های جنگنده اف‌- ۳۵ را داده بود. اگرچه آمریکا هنوز آنها را تحویل نداده است.

*آخرین مواضع آمریکایی‌ها

اخیرا کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد رژیم اسرائیل و عربستان سعودی در حال حرکت به سمت توافق بر سر کلیات توافق برای عادی‌سازی روابط هستند. به گزارش فارس، تحلیلگران پیش از این گفته‌اند روی کارآمدن کابینه راست افراطی در فلسطین اشغالی به ریاست «بنیامین نتانیاهو» موجب شده برخی از کشورهایی که عادی‌سازی روابط با تل‌آویو را آغاز کرده بودند آن را به حالت تعلیق درآورند.

وزیر خارجه  اسبق ایران چه می‌گوید

تهران البته این روزها در تلاش است که رابطه خود را با کشورهای اسلامی از جمله عربستان را گسترش دهد. به نظر می‌رسد عربستان هم ظاهرا در حال عادی سازی روابط خود با رژیم اسرائیل است. در این بین این سوال به وجود می‌آید که موضع ایران نسبت به این کشورها که با دشمن درجه یک ایران در حال برقراری رابطه هستند چه خواهد شد. منوچهر مکتی، وزیر خارجه اسبق ایران در پاسخ به این سوال که عادی سازی روابط اسرائیل با عربستان و ارتباط عربستان با ما که آنقدر ضعیف است در این جریان تاثیر‌گذار نبوده است؟ گفته ما اسرائیل را رصد می‌کنیم. دولت رژیم صهیونیستی در تمام برنامه‌هایش با خیلی از کشورهای دیگر روابط خود را عادی سازی کرده است که ما نیز با آن کشورها روابط خوب دو جانبه داریم و نکاتمان را هم با آنها مطرح می‌کنیم. در جریان عادی سازی روابط بین تهران و ریاض معتقدم که موضوع رژیم صهیونیستی فاکتوری تعیین کننده نبوده است.