«آرمان ملی» تحولات بین‌المللی را تحلیل می‌کند
بلوک‌بندی شرقی‌ها در «تیان‌آن‌من»
آرمان ملی- گروه سیاسی: در دهه‌های اخیر جهان شاهد تشدید رقابت قدرت‌های بزرگ در دو عرصه کلیدی بوده است؛ اقتصاد و تسلیحات نظامی که یک‌سر آن در شرق و سر دیگر در آمریکا است. ایالات‌متحده که از پایان جنگ جهانی دوم تا امروز خود را رهبر بلامنازع نظم بین‌المللی می‌داند، اکنون با چالشی کم‌سابقه از سوی سه کشور چین، روسیه و کره‌شمالی مواجه شده است. چین با رشد اقتصادی خیره‌کننده، توسعه فناوری‌های پیشرفته و سرمایه‌گذاری عظیم در صنایع نوین، تلاش دارد جایگاه خود را به‌عنوان قطب اقتصادی جهان تثبیت کند. در کنار آن، پروژه‌های نظامی از جمله ساخت ناوهای هواپیمابر، موشک‌های مافوق‌صوت و سامانه‌های فضایی، قدرت سخت این کشور را به‌سرعت افزایش داده است. روسیه نیز با وجود فشارهای گسترده تحریم‌ها، همچنان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان انرژی و تسلیحات جهان باقی مانده و با تمرکز بر نوآوری‌های نظامی، از جمله موشک‌های بالستیک پیشرفته و سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی، تلاش می‌کند موازنه قدرت را در برابر آمریکا حفظ کند.
کره‌شمالی اگرچه اقتصادی کوچک دارد، اما با اتکا به توان موشکی و هسته‌ای خود به بازیگری غیرقابل پیش‌بینی تبدیل شده است. در حالی این گزارش نوشته می‌شود که همه رسانه‌ها به رژه ارتش چین خیره است. مراسم رژه در پکن واکنش‌های بسیاری به‌دنبال داشت که روزنامه گاردین در این مورد نوشت: «چین، روسیه و کره‌شمالی در جایگاهی پیشتاز و در کنار هم قرار گرفتند؛ موضوعی که در گذشته سابقه نداشته و آن را باید بازتابی از تغییرات جدی در معادلات ژئوپولیتیکی جهان دانست». در ادامه این مانور یک عکس سه رهبر چین، روسیه و کره‌شمالی که از جمله رقیبان و دشمنان آمریکا محسوب می‌شوند ابعالد گسترده‌ای پیدا کرد. در این مورد تحلیلگران معتقدند هم‌نشینی این سه کشور در عرصه‌های اقتصادی و نظامی، برای آمریکا و متحدانش معنای روشنی دارد، رقابتی چندلایه و فرسایشی که می‌تواند نه‌تنها ساختار قدرت جهانی را تغییر دهد، بلکه آینده امنیت و اقتصاد بین‌المللی را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. در این مورد به آخرین واکنش‌ها به این تصویر خواهیم پرداخت و البته به نقش تهران در این محور هم اشاره‌ای خواهیم کرد.
بلوک‌بندی با محوریت پکن
چین، روسیه و کره‌شمالی در جایگاهی پیشتاز و در کنارهم قرار گرفتند؛ موضوعی که در گذشته سابقه نداشته و آن را باید بازتابی از تغییرات جدی در معادلات ژئوپولیتیکی جهان دانست. تصویری که اکنون منتشر شده، اگر چند سال پیش دیده می‌شد، احتمالا به‌عنوان یک فتوشاپ عمدی برای تحقیر تلقی می‌شد؛ چرا که در آن کیم.جونگ.اون، رهبر کشوری منزوی، در کنار ولادیمیر پوتین و شی‌جین‌پینگ ایستاده است. اما تحولات چند سال اخیر از جمله تهاجم روسیه به اوکراین و بازگشت دوباره دونالد ترامپ به قدرت در آمریکا، شرایطی را فراهم کرده که رئیس‌جمهور چین، رهبر روسیه و کیم.جونگ.اون دوشادوش هم ظاهر شوند؛ مساله‌ای که از نگاه بسیاری، بازتعریف توازن قدرت جهانی است. صبح روزگذشته، این سه چهره برجسته در صف نخست بیش از بیست رهبر جهانی قرار گرفتند و در حالی‌که دیگر مهمانان پشت‌سرشان حرکت می‌کردند، راهی جایگاه ویژه در میدان تیان‌آن‌من پکن برای تماشای رژه «روز پیروزی» شدند.
واکنش‌ها در کاخ سفید
در این میان، صحنه امروز به احتمال زیاد توجه ترامپ و دیگر رهبران غربی را برانگیخته است. ترامپ که دعوتی برای حضور در این مراسم دریافت نکرده بود، اعلام کرده تحولات پکن را زیرنظر دارد و در پیامی کنایه‌آمیز خطاب به شی‌جین‌پینگ نوشت: «وقتی در حال توطئه با پوتین و کیم علیه آمریکا هستید، سلام گرم مرا هم به آنها برسان!» هنوز معلوم نیست، این تصویر تاریخی تا چه حد در عرصه عمل معنا پیدا کند، اما مسلم است که پایتخت‌های غربی همچون واشنگتن، لندن، توکیو و سئول با ترکیبی از کنجکاوی و نگرانی به آن چشم دوخته‌اند.
واکنش‌ها به رژه شرق
رسانه‌های بین‌المللی هم‌نشینی رهبران چین، روسیه و کره‌شمالی را فراتر از یک رویداد نمادین دانسته و آن را نشانه‌ای روشن از شکل‌گیری بلوکی جدید در برابر غرب توصیف کرده‌اند. روزنامه گاردین این تصویر را بیانگر «بازترسیم توازن قدرت جهانی» عنوان کرد؛ در حالی‌که شبکه CNN آن را نماینده صف‌بندی آشکار دولت‌های اقتدارگرا علیه آمریکا و متحدانش دانست. به باور تحلیلگران، چین با قراردادن خود در مرکز این اتحاد، می‌کوشد جایگاهش را به‌عنوان قدرتی تعیین‌کننده حفظ کند؛ قدرتی که می‌تواند در معادلات جهانی، حتی در بحران اوکراین، نقش کلیدی بازی کند. این همایش از نگاه ناظران، نشانه‌ای از تغییرات عمیق در نظام بین‌الملل است؛ جایی‌که پکن تلاش می‌کند هم از حمایت متحدان استراتژیک خود بهره‌مند شود و هم از تشدید فشارها و تحریم‌های غرب بگریزد. به همین دلیل، اتحاد امروز نه‌تنها یک نمایش سیاسی، بلکه پیامی به جهانیان درباره آرایش جدید قدرت در شرق تعبیر شده است.
واکنش کرملین به اتهام‌زنی ترامپ
بعد از اینکه رئیس‌جمهور آمریکا در شبکه اجتماعی با اشاره به رژه نظامی در پکن ارتباط با هشتادمین سالگرد پیروزی چین بر ژاپن و جنگ جهانی دوم نوشته بود که چین به‌همراه روسیه و کره‌شمالی علیه آمریکا توطئه‌چینی می‌کنند. یوری اوشاکوف، معاون کرملین در واکنشی گفت: «ما پیام رئیس‌جمهور آمریکا در شبکه اجتماعی تروث سوشال را درباره توطئه‌چینی علیه ایالات‌متحده خواندیم.» این مقام رسمی روسیه با ابراز امیدواری از اینکه پیام ترامپ کنایه‌آمیز بوده باشد، اظهارکرد که سران کشورهای روسیه، چین و کره‌شمالی در جریان مراسم یادبود در چین به هیچ «توطئه‌ای» فکر نکرده بودند. اوشاکوف اضافه کرد: «می‌توانم به شما بگویم که همه می‌دانند آمریکا دولت فعلی رئیس‌جمهور ترامپ و شخص رئیس‌جمهور ترامپ چه نقشی در وضعیت بین‌المللی فعلی ایفا می‌کنند».
ارسال نظر